Yürek burkan katil balina bir kez daha ölü yavrusunu taşırken görüldü

Tahlequah en az iki gündür ölü yavrusunu okyanusta taşıyor (NOAA)
Tahlequah en az iki gündür ölü yavrusunu okyanusta taşıyor (NOAA)
TT

Yürek burkan katil balina bir kez daha ölü yavrusunu taşırken görüldü

Tahlequah en az iki gündür ölü yavrusunu okyanusta taşıyor (NOAA)
Tahlequah en az iki gündür ölü yavrusunu okyanusta taşıyor (NOAA)

Ölen yavrusunu günlerce taşıyarak 7 yıl önce gündem olan anne orka, bir kez daha aynı şekilde görüldü. 

Büyük Okyanus'a bağlanan Puget Boğazı'nda yaşayan Tahlequah veya J35 isimli katil balina, 2018'de yeni doğan yavrusunu kaybetmişti. 

Yas tuttuğu düşünülen hayvan, ölü bedeni 17 gün boyunca taşıyarak yaklaşık 1600 kilometre yol kat etmişti.

Yaklaşık 25 yaşındaki Tahlequah bu hafta, ölen başka bir yavrusunu okyanus sularında burnuyla iterken görüldü.

Ulusal Okyanus ve Atmosfer İdaresi'ne bağlı Seattle Kuzeybatı Balıkçılık Bilim Merkezi'nden araştırmacı Brad Hanson, "Bir yavrusunu daha kaybettiğini görmek çok daha zor" diyor.

Araştırmacılar, bugüne kadar 4 yavru doğurduğu bilinen Tahlequah'nın kaybettiği iki çocuğunun da dişi olmasının durumu daha kötü hale getirdiğini söylüyor. 

Tahlequah, tükenme tehlikesi altındaki güney katil balinası grubunda yer alıyor ve dişilerin büyüyüp doğum yaparak bu riski azaltması umuluyor. 

Kuzey Kaliforniya, Oregon, Washington ve Britanya Kolombiyası açıklarındaki okyanus sularında yaşayan güney katil balinalarının sadece 73 üyesi var.

Kaliteli yiyecek kıtlığıyla mücadele eden güney katil balinaları, özellikle Chinook somonu gibi besinlere ulaşamıyor. Ayrıca taşıtlardan kaynaklanan gürültü kirliliği ve besin zincirine karışan zehirli kirleticiler de tehlike yaratıyor.

Bilim insanları, Tahlequah'nın 2010 ve 2020'de doğan diğer iki yavrusunun sağlıklı olduğunu söylüyor.

Araştırmacılar, Tahlequah'ın J61 diye bilinen en son yavrusuyla ilgili ilk başta iyimserdi ancak kısa süre sonra sağlık sorunları yaşadığından şüphelenmeye başladılar. 

Washington merkezli Balina Araştırma Merkezi, 23 Aralık'ta yaptığı açıklamada "Yaşamın ilk dönemi yeni yavrular için her zaman tehlikeli ve ilk yıldaki ölüm oranı çok yüksek. J35 deneyimli bir anne ve umarız J61'i bu zorlu ilk günlerde hayatta tutabilir" ifadelerini kullanmıştı. 

Bilim insanları dün (2 Ocak) yaptıkları açıklamada yavrunun neden öldüğünün bilinmediğini söyledi. Annenin, ölü bedeni taşıdığı çarşamba günü görülse de olayın üzerinden daha uzun zaman geçmiş olabileceğini eklediler. 

Araştırmacılar, Tahlequah'nın yavrusunu taşırken yiyecek arayamadığını ve sürüsünün ona destek olduğunu da söyledi. Kız kardeşi ve diğer dişi orkaların sürekli onun yanında olduğu gözlemlendi.

Bilim insanları, katil balinanın yas tutmasının şaşırtıcı olmadığını ifade ediyor. Sivil toplum kuruluşu SeaDoc Society'den deniz canlıları üzerine çalışan veteriner Joe Gaydos, "Son yıllarda, onlarla aynı nörotransmitterlere sahip olduğumuzu öğrendik" diyerek ekliyor:

Onlardaki hormonların aynısı bizde de var. Neden onlar da bizdeki duygulara sahip olmasın? Duygular yalnızca insanlara mahsus değil. Bu yüzden kederli olduğu veya yas tuttuğu söylenebilir.

Independent Türkçe, Guardian, New York Times, Oceana USA



Kovid-19'un kız çocuklarının eğitimini daha kötü etkilediği bulundu

Fotoğraf:Unsplash
Fotoğraf:Unsplash
TT

Kovid-19'un kız çocuklarının eğitimini daha kötü etkilediği bulundu

Fotoğraf:Unsplash
Fotoğraf:Unsplash

Yeni bir analize göre, Amerikalı kız çocuklarının okuldaki performansı Kovid-19 pandemisi nedeniyle erkek akranlarına göre daha büyük darbe aldı.

The Wall Street Journal'ın pazartesi günü yayımladığı habere göre, 2019'dan bu yana incelenen 15 sınav veri setinin tamamında kızların ortalama test puanları erkeklerin altına düştü.

Her iki cinsiyet de bir miktar "öğrenme kaybına" uğramış olsa da kızların (bazen küçük bir miktar, bazen de önemli ölçüde) daha fazla etkilendiği görülüyor.

Daha da endişe verici olansa Arkansas Üniversitesi tarafından yapılan son araştırmanın, her bir nüfus arasındaki demografik farklılıklar ayarlansa bile, bu modelin diğer 70 ülke için de geçerli olduğunu göstermesi.

Düşüşün nedenleri net değil ancak uzmanlar sorunlu erkek çocukların daha fazla hareket etme eğiliminde olduğu için öğretmenlerin daha fazla ilgisini çekmiş olabileceğini ya da kızların Kovid döneminde daha fazla bakım ya da ev sorumluluğu üstlenerek enerjilerini ve dikkatlerini derslerinden başka tarafa yöneltmiş olabileceğini öne sürdü.

Çalışmanın yazarlarından Harry Patrinos, Journal'a, "Bu sadece kız çocuklarına zarar vermekle kalmayacak; üniversiteye kayıtları ve sahip olduğumuz yetenek havuzunu da değiştirecek" diye konuştu.

Gazeteye göre, her iki cinsiyet de 2024'te 2019'a göre daha kötü test sonuçları aldı ve incelenen her veri setinde kızların farkı daha büyüktü.

Matematik, okuma ve fen bilimleri özellikle etkilendi ve kızların test sonuçlarında erkeklerle aynı seviyede ya da daha ileride olduğu önceki eğilimi tersine çevirdi.

Maryland'de üç erkek ve bir kız çocuk annesi olan Erica Thomas, kızının pandemi sırasında oğullarının gerisinde kaldığını, belki de iyi davranışlarının devam etmesinin öğretmenlerin onun sorunlarını görmezden gelmesine yol açtığını söyledi.

Thomas, Journal'a, "Eğer çocuğum çılgınca davranıp odada sıraları fırlatsaydı, birileri ona ilgi gösterirdi" diye konuştu.

Independent Türkçe