Suriye'nin güneyinde kemik ve giysi kalıntıları içeren toplu mezar bulundu

Şam'ın yaklaşık 35 kilometre doğusunda toplu mezar olduğu düşünülen bir alan (AFP)
Şam'ın yaklaşık 35 kilometre doğusunda toplu mezar olduğu düşünülen bir alan (AFP)
TT

Suriye'nin güneyinde kemik ve giysi kalıntıları içeren toplu mezar bulundu

Şam'ın yaklaşık 35 kilometre doğusunda toplu mezar olduğu düşünülen bir alan (AFP)
Şam'ın yaklaşık 35 kilometre doğusunda toplu mezar olduğu düşünülen bir alan (AFP)

Suriye'de halk, ülkenin güneyindeki Dera vilayetinin kuzey kırsalında yer alan es-Sanameyn kentindeki 9’uncu Tümen civarında bir toplu mezar buldu.

Dera 24 haber sitesi cumayı cumartesiye bağlayan gece Facebook hesabından yaptığı açıklamada, alanın dün akşam (Cuma) kazıldığını ve gömülen cesetlerden geriye sadece kemik ve giysi kalıntılarının kaldığının anlaşıldığını bildirdi.

Cesetlerin 10 yıldan daha eski olduğunu kaydeden haber sitesi, 16 Aralık'ta Dera'nın merkez kırsalında bulunan İzra kentinin eteklerindeki Mezraa el-Kuveyti'de de benzer bir toplu mezar bulunduğunu hatırlattı. Şarku’l Avsat’ın Dera 24’ten aktardığına göre ‘aralarında bir çocuk ve kadınların da bulunduğu 31 ceset toplu mezardan çıkarıldı.’

İçinde kemiklerin bulunduğu bir toplu mezar (Dera 24 haber sitesi)İçinde kemiklerin bulunduğu bir toplu mezar (Dera 24 haber sitesi)

Cesetlerin Perşembe günü Şeyh Miskin-İzra yolu üzerindeki şehit mezarlığına gömüldüğü belirtildi.

Sitede ayrıca geçen ayın 21'inde Dera ile Şam kırsalı arasındaki idari sınırda yer alan Umm el-Kusur köyü yakınlarında da bir toplu mezar bulunduğu belirtildi.

Fotoğraflar cesetlerin eski olduğunu ve sadece kemiklerinin kaldığını gösteriyor. Köy sakinleri durumla ilgilenmeleri için ilgili makamlara haber verdi.

Beyaz Baretliler olarak bilinen Suriye Sivil Savunması, toplu mezarlara profesyonel olmayan müdahalelerin kurbanların ve ailelerinin onurunu ve haklarını ihlal ettiğini vurguladı. Beyaz Baretliler tarafından yapılan açıklamada, “Bu tür müdahaleler, kayıpların akıbetinin ve kaybolmalarında rol oynayanların ortaya çıkarılmasına ve bu suçların faillerinin sorumlu tutulmasına yardımcı olabilecek adli delillere ciddi zararlar vermektedir” denildi.

Beyaz Baretliler, profesyonel olmayan müdahalelerin adalet çabalarını engellediğini, sevdiklerinin akıbetini öğrenmek için sabırsızlıkla bekleyen ailelerin acılarını daha da arttırdığını ve hesap verebilirlik için sarfedilen çabaları baltaladığını söyledi. Beyaz Baretliler, insanları toplu mezarların bulunduğu yerlere gitmemeye ve herhangi bir mezarı kazmamaya ya da açmamaya çağırdı.



DEAŞ’ın yönetimi Abdulkadir Mumin ile Afrika'ya mı geçiyor?

DEAŞ'ın Somali’deki lideri Abdulkadir Mumin, kınayla boyanmış turuncu sakalıyla dikkati çekiyor (Getty)
DEAŞ'ın Somali’deki lideri Abdulkadir Mumin, kınayla boyanmış turuncu sakalıyla dikkati çekiyor (Getty)
TT

DEAŞ’ın yönetimi Abdulkadir Mumin ile Afrika'ya mı geçiyor?

DEAŞ'ın Somali’deki lideri Abdulkadir Mumin, kınayla boyanmış turuncu sakalıyla dikkati çekiyor (Getty)
DEAŞ'ın Somali’deki lideri Abdulkadir Mumin, kınayla boyanmış turuncu sakalıyla dikkati çekiyor (Getty)

Analistler, terör örgütü DEAŞ'ın Somali’deki lideri Abdulkadir Mumin’in kınayla boyanmış turuncu sakalıyla, resmi olarak bu unvana sahip olmasa da muhtemelen örgütün en güçlü adamı haline geldiğini düşünüyorlar.

DEAŞ, örgütün liderinin Ebu Hafs el-Haşimi el-Kureyşi olduğunu iddia etse de gözlemciler bu takma ismi taşıyan gerçek biri olup olmadığını sorgularken muhtemelen örgütü Somali'den yönetmekle sorumlu olan Abdulkadir Mumin dikkati çekiyor.

Uluslararası Radikalleşme ve Siyasi Şiddet Araştırmaları Merkezi’nden (International Centre for the Study of Radicalisation and Political Violence/ICSR) Tore Hamming, Mumin’in DEAŞ’ın küresel ağındaki en önemli, en güçlü ve en fazla kontrole sahip ismi olduğunu söyledi.

Hamming, liderlerin teker teker öldürüldüğü bu karanlık örgütte Mumin’in şimdiye kadar hayatta kalmayı başaran birkaç üst düzey isimden biri olduğunu ve bunun da ona örgüt içinde bir tür statü kazandırdığını belirtti.

Somali'nin örgüt için önemi

Mumin’in ABD tarafından birkaç ay önce düzenlenen saldırıda öldürüldüğü sanılıyordu, ancak öldüğüne dair herhangi bir kanıt elde edilemediği için hayatta olduğu ve faaliyetlerine devam ettiği düşünülüyor. Somali'nin mali nedenlerden ötürü örgüt için önemli olduğunu belirten Hamming, buradan Kongo, Mozambik, Güney Afrika, Yemen ve Afganistan'a para gönderdiklerini, dolayısıyla iyi bir mali modele sahip olduklarını vurguladı.

h67u8ı
DEAŞ liderlerinin her zaman Arap kökenli oldukları biliniyor (Reuters)

Bu mali faaliyetlere ilişkin hiçbir bilgi yok, çünkü bu miktarları tahmin etmek bile imkansız. Paranın bir yerden başka bir yere giderken izlediği güzergahları tam olarak belirlemek de öyle.

Mumin’in DEAŞ liderliğine uzanan yolculuğu

Yarı özerk Puntland bölgesinde doğan Mumin, bir süre İsveç'te yaşadıktan sonra İngiltere'ye yerleşti. 2000'li yılların başında Londra ve Leicester'da camilerde ve internette dolaşan videolarda radikal bir vaiz olarak tanınan Mumin, Somali'ye döndüğünde İngiliz pasaportunu yaktı ve El Kaide ile bağlantılı eş-Şebab örgütü lehine propaganda yapmaya başladı. Ardından 2015 yılında DEAŞ saflarına geçti.

Şarku’l Avsat’ın Independent Arabia’dan aktardığı habere göre kimliğinin gizli tutulması şartıyla konuşan Avrupalı bir istihbarat yetkilisi, DEAŞ'ın küçük bir bölgeyi kontrol etmesine karşın geniş bir kitleye hitap ettiğini ve para dağıttığını söyledi. Aynı yetkili, geçtiğimiz mayıs ayında Mozambik'te DEAŞ’ın Faslı ve Afrikalı üyelerinin bir terör saldırısı gerçekleştirdiğini aktardı.

Yetkiliye göre Mumin ayrıca Kongo Demokratik Cumhuriyeti'nde (KDC) faaliyet gösteren DEAŞ bağlantılı Ugandalı örgüt Müttefik Demokratik Güçler’i (ADF) finanse etti. Şu an ADF’nin bin ile bin 500 arasında üyesi olduğunun tahmin edildiğini belirten yetkili, ADF üyelerinin Mumin'in yardımıyla radikalleşme, silah ve finansman arayışını sonlandırıp silahlı saldırılara başladıklarını kaydetti.

İdeolojide değişim

Bazı gözlemcilere göre Mumin, DEAŞ’ın lider kadrosunda halife olarak görülüyor, ancak resmi olarak biat etmesi, kökleri Ortadoğu'ya dayanan, Suriye ve Irak'ta 2014 yılından 2019 yılına kadar süren bir halifelik kuran DEAŞ içinde ideolojik bir değişim anlamına gelecek.

Aşırıcılıkla Mücadele Projesi (The Counter Extremism Project/CEP) adlı düşünce kuruluşunun direktörü Hans-Jakob Schindler, Mumin’in DEAŞ’ın başına geçmesinin DEAŞ destekçileri ve sempatizanları arasında bir kargaşaya neden olacağını değerlendirdi.

Fakat Horasan Vilayeti ve Batı Afrika Vilayeti gibi DEAŞ'a bağlı grupların liderlerinin operasyonel faaliyetleri örgütün liderliğini istemelerine neden olabilir. Somalili olan Mumin, DEAŞ’ın geleneksel liderlik kriterlerini karşılamasa da coğrafi konumu ona bazı avantajlar sağlıyor.

Afrika Boynuzu

ABD’nin West Point Askeri Akademisi’ne bağlı CTC Sentinel - Combating Terrorism Center’a göre Afrika Boynuzu örgüte Arap Maşrık (Levant) bölgesindeki istikrarsızlıktan koruma ve daha fazla hareket özgürlüğü sağlamış olabilir. Merkez, bu liderlik özelliklerinin, mali kaynakları savaşı kazanmanın anahtarı olarak gören terör örgütü El Kaide’nin eski lideri Usame bin Ladin'inkilerle örtüştüğünü vurguladı.

Mumin'in emrindeki militan sayısı az olmasına rağmen liderlik piramidinin tepesine yükselmesi, DEAŞ içindeki değişimleri de yansıtıyor. Hamming’e göre bu değişimlerden ilki halifenin artık DEAŞ'deki en önemli figür olmaması, ikincisinin ise örgütün aslında Afrika'ya doğru kademeli bir stratejik kayma arayışında olması. Kimliğinin gizli tutulmasını isteyen Avrupalı istihbarat kaynağı ise Avrupa'ya ulaşan şiddet görüntülerinin yüzde 90'ının Afrika'dan geldiğini söyledi. Ancak CTC Sentinel'e göre örgütün liderliği Ortadoğu'da kalmaya devam ettiğinden ‘her şey aynı kalıyor’.