Dinozorların Kuzey Yarımküre'de sanılandan milyonlarca yıl önce yaşadığı ortaya çıktı

Amerikan Yerlileri'nden Şoşonilerin dilinde Ahvaytum bahndooiveche "çok eski dinozor" anlamına geliyor (Gabriel Ugueto)
Amerikan Yerlileri'nden Şoşonilerin dilinde Ahvaytum bahndooiveche "çok eski dinozor" anlamına geliyor (Gabriel Ugueto)
TT

Dinozorların Kuzey Yarımküre'de sanılandan milyonlarca yıl önce yaşadığı ortaya çıktı

Amerikan Yerlileri'nden Şoşonilerin dilinde Ahvaytum bahndooiveche "çok eski dinozor" anlamına geliyor (Gabriel Ugueto)
Amerikan Yerlileri'nden Şoşonilerin dilinde Ahvaytum bahndooiveche "çok eski dinozor" anlamına geliyor (Gabriel Ugueto)

230 milyon yıllık fosiller, dinozorların Kuzey Yarımküre'de sanılandan milyonlarca yıl önce yaşadığını ortaya koydu.

Bilim insanları dinozorların yaklaşık 230 milyon yıl önce süperkıta Pangea'nın güney kısmı Gondvana'da ortaya çıktığını ve daha sonra kuzeydeki Lavrasya'ya göç ettiğini düşünüyordu. 

Ancak ABD'nin Wyoming eyaletinde keşfedilen fosiller, dinozorların yeryüzüne yayılmasıyla ilgili bilinenlere meydan okuyor.

Wisconsin-Madison Üniversitesi'nden araştırmacılar, 2013'te Popo Agie Formasyonu'nda bulunan birkaç kemik fosilini inceleyerek bunların bir dinozora ait olduğunu tespit etti.

Bulguları hakemli dergi Zoological Journal of the Linnean Society'de dün (8 Ocak) yayımlanan çalışmada, Lavrasya ekvatoruna yakın bir bölgeden çıkarılan fosiller, 230 milyon yıl önceye tarihlendi.

Bilim insanları fosillerin, Gondvana'da bulunan en eski dinozor kalıntılarıyla aynı zamandan kaldığını söylüyor. Bulgular, dinozorların Kuzey Yarımküre'de sanılandan milyonlarca yıl önce yaşadığına işaret ediyor. 

Çalışmanın ortak yürütücülüğünü üstlenen Dave Lovelace "Bu fosillerle birlikte elimizde dünyanın en eski ekvator dinozoru var ve aynı zamanda Kuzey Amerika'nın da en eski dinozoru" ifadelerini kullanıyor.

Araştırmacılar Ahvaytum bahndooiveche adını verdikleri dinozorun sadece birkaç bacak kemiğini bulabildi. Fakat yine de hayvan hakkında önemli bilgiler ortaya çıkarmayı başardılar. 

Ellerindeki kemiklerin yetişkin bir Ahvaytum bahndooiveche'ye ait olduğunu belirleyen ekip, bu dinozorun boyunun yaklaşık 30 santimetre olduğunu tahmin ediyor. Başından kuyruğuna uzunluğuysa 90 santimetre civarındaydı.

Lovelace, "Esasen gerçekten uzun bir kuyruğa sahip bir tavuk büyüklüğündeydi" diyerek ekliyor: 

Dinozorları devasa varlıklar olarak düşünüyoruz ama başlangıçta öyle değillerdi.

Ekip tam olarak nasıl beslendiğini saptayamasa da hepçil bir dinozor olduğunu tahmin ediyor. 

Bulgular, Ahvaytum bahndooiveche'nin şiddetli bir iklim değişikliğinin gerçekleştiği bir dönemde yaşadığına işaret ediyor. 232 ila 234 milyon yıl önce yaşanan bu süreçte iklimin daha nemli olması dinozorların çeşitlenmesine yol açmıştı. 

Bilim insanları aynı formasyonda kemiklerden biraz daha eski katmanlarda, dinozorlar tarafından bırakılmış gibi görünen izler tespit etti. Bu nedenle Ahvaytum bahndooiveche'den önce dinozorların veya yakın akrabalarının bölgede olduğunu düşünüyorlar.

Lovelace "Bu hikayenin bir kısmını tamamlıyoruz ve uzun süredir sahip olduğumuz fikirlerin (parça parça kanıtlarla desteklenen fikirlerin) tam olarak doğru olmadığını gösteriyoruz" diyor: 

Artık elimizde dinozorların düşündüğümüzden çok daha önce Kuzey Yarımküre'de olduğunu gösteren bu kanıt var. 

Independent Türkçe, Interesting Engineering, Phys.org, Zoological Journal of the Linnean Society



Hıristiyan kuruluş, NYT'ye vereceği Gazze reklamını çekti: Soykırımı kabul etmiyorlar

İsrail saldırıları sonucunda hayalet şehre dönen Gazze'de ölü sayısı 46 bine yaklaştı (AP)
İsrail saldırıları sonucunda hayalet şehre dönen Gazze'de ölü sayısı 46 bine yaklaştı (AP)
TT

Hıristiyan kuruluş, NYT'ye vereceği Gazze reklamını çekti: Soykırımı kabul etmiyorlar

İsrail saldırıları sonucunda hayalet şehre dönen Gazze'de ölü sayısı 46 bine yaklaştı (AP)
İsrail saldırıları sonucunda hayalet şehre dönen Gazze'de ölü sayısı 46 bine yaklaştı (AP)

Hıristiyan mezhebi Kuveykırlara ait bir kuruluş, Amerikan gazetesi New York Times'a (NYT) vermeyi planladıkları Gazze savaşıyla ilgili reklamı, "soykırım" ifadesinin engellenmesi nedeniyle geri çekti. 

Amerikan Dostları Hizmet Komitesi'nden (American Friends Service Committee -AFSC) pazartesi günü yapılan açıklamada, NYT'de yayımlanması planlanan reklamın gazeteyle anlaşmazlık yüzünden iptal edildiği belirtildi. 

Savaş karşıtı Kuveykır kuruluşunun genel sekreteri Joyce Ajlouny, dünkü açıklamasında kararla ilgili şunları söyledi: 

New York Times'ın, İsrail'in Gazze'deki soykırımına son verilmesi çağrısında bulunan ücretli dijital reklamları yayımlamayı reddetmesi, gerçeklerden kaçmaya yönelik çirkin bir girişimdir.

Grup, NYT'nin kendilerine "soykırım" yerine "savaş" kelimesini kullanmalarını önerdiğini fakat bunu kabul etmediklerini bildiriyor. 

NYT'nin örgüte gönderdiği yazıda, "Çeşitli uluslararası kuruluşların ve insan hakları örgütlerinin bu konuda farklı görüşlere sahip olduğu" ifade ediliyor. AFSC ise açıklamasında, Uluslararası Af Örgütü ve İnsan Hakları İzleme Örgütü gibi grupların raporlarında, İsrail'in Gazze'de soykırım işlediğine yönelik bulgulara yer verildiği hatırlatılıyor. 

NYT'den bir temsilci, Guardian'a yaptığı açıklamada "tüm reklamların aynı yönerge ve standartlar kapsamında incelendiğini" iddia ediyor.  

Amerikan gazetesinin reklam yönergesinde, "tüm bakış açılarına açık olunduğu" savunuluyor. Başvuruların teyit kontrolünden geçirildiği, gazetenin aldatıcı ya da yanlış gördüğü bir reklamı reddetme hakkını saklı tuttuğu ifade ediliyor. 

Diğer yandan NYT, daha önce soykırım ifadesinin yer aldığı reklamları yayımlamıştı. 2016'da Ermeni Eğitim Vakfı gazetede bir reklam paylaşmıştı. Metinde, "Ermeni soykırımının inkarına karşı çıktığı" gerekçesiyle Kim Kardashian'a teşekkür edilmişti. 

2008'de başkan adayları Barack Obama, Hillary Clinton ve John McCain de Darfur'daki soykırıma dikkat çeken NYT'deki mektubu imzalamıştı. 

AFSC, uzun yıllardır Gazze'deki insani yardım çabalarını destekliyor, Washington'ın İsrail'e silah ve finansman desteğini kesmesi için lobicilik faaliyeti yürütüyor. 

Grubun paylaştığı bilgilere göre Ekim 2023'ten bu yana Gazze'deki AFSC personeli, yerinden edilmiş Filistinlilere 1,5 milyon öğün yemek ve temizlik malzemesi sağladı.

17. yüzyılda Birleşik Krallık'ta kurulan ve zamanla ABD'de güç kazanan Kuveykır hareketi, Protestan mezhebi içinden çıkmıştı. Dini Dostlar Topluluğu olarak da bilinen hareket, köleliğe ve savaşa karşı pasifist tutumuyla tanınıyor.

Independent Türkçe, Guardian, AFSC