25 yıllık hayal gerçek oluyor: Ay'a konacak ilk minyatür ev yola çıktı

Mikael Genberg'ün "Moonhouse"ı, Tenacious keşif aracıyla gönderildi (ispace/AP)
Mikael Genberg'ün "Moonhouse"ı, Tenacious keşif aracıyla gönderildi (ispace/AP)
TT

25 yıllık hayal gerçek oluyor: Ay'a konacak ilk minyatür ev yola çıktı

Mikael Genberg'ün "Moonhouse"ı, Tenacious keşif aracıyla gönderildi (ispace/AP)
Mikael Genberg'ün "Moonhouse"ı, Tenacious keşif aracıyla gönderildi (ispace/AP)

Ay'ın yüzeyine konması planlanan ilk ev bugün (15 Ocak) yola çıktı. Minik evin arkasındaki sanatçı, 25 yıldır bu hayalini gerçekleştirmeye çalışıyor.

SpaceX'in Falcon 9 roketi bugün erken saatlerde NASA'nın Florida'daki Kennedy Uzay Merkezi'nden fırlatıldı. Roket, Ay'a gidecek iki iniş aracını da beraberinde uzaya çıkardı.

Firefly Aerospace'in Blue Ghost ve Japonya merkezli ispace'in Resilience araçları uydunun yüzeyini inceleyecek. 

Ancak ispace görevi kapsamında, Ay yüzeyine bırakılmak üzere minik bir ev de götürülüyor.

İsveçli sanatçı Mikael Genberg'ün tasarladığı Moonhouse (Ay Evi) içinde yaşanamayacak kadar küçük. Genberg ilk başta 2,5 metre yüksekliğinde, kendi kendine katlanabilen bir tasarım planlamıştı ancak bu hayata geçirilemedi.

Uyduya doğru yolculuğuna başlayan ev, 12 cm uzunluğa, 8 cm genişliğe ve 10 cm yüksekliğe sahip. 

Sanatçı, klasik İsveç evlerini andıran bu modeli 25 yıldır Ay'a yerleştirmeyi hayal ettiğini söylüyor.

Genberg "Ay'ın yüzeyine beyaz köşeli kırmızı bir ev koymak çılgınca, belki aptalca ama aynı zamanda zihnimde gerçekten şiirsel bir düşünceydi" diyerek ekliyor: 

Ve şimdi bu gerçekleşecek.

Sanatçı, Associated Press'e yaptığı açıklamada "Bu gezegende küçük ama Ay'da büyük olacak" ifadelerini kullandı. 

Projenin teknik ekibinin liderli Emil Vinterhav "Deneyimli mühendisler son iki yıldır Moonhouse'un teknik tasarımı üzerinde çalışıyor" diyerek ekliyor: 

Evin yapısı, Ay'a yolculuğu sırasında karşılaşacağı tüm zorluklara dayanabilmesini ve yeni ikliminde sağlam kalabilmesi için kapsamlı testlerden geçirildi. 

Genberg'ün evi daha önce dünyanın çeşitli yerlerine götürülmüş ve hatta bir kere uzaya çıkarılmıştı. Modelin bir versiyonu, İsveç'in ilk astronotu Christer Fuglesang'le birlikte Uluslararası Uzay İstasyonu'na çıkmıştı.

Resilience'ın 4 ay sonra uydunun Mare Frigoris bölgesine inmesi bekleniyor. Ardından buna bağlı keşif aracı Tenacious'ın, evi Ay yüzeyine bırakarak birkaç fotoğraf çekmesi planlanıyor.

Independent Türkçe, Space.com, AP



Kuşların yuvalarına niçin yılan derisi koyduğu belirlendi

Genellikle oyuklara yuva yapan kuşlar yılan derisi kullanıyor (Vanya Rohwer)
Genellikle oyuklara yuva yapan kuşlar yılan derisi kullanıyor (Vanya Rohwer)
TT

Kuşların yuvalarına niçin yılan derisi koyduğu belirlendi

Genellikle oyuklara yuva yapan kuşlar yılan derisi kullanıyor (Vanya Rohwer)
Genellikle oyuklara yuva yapan kuşlar yılan derisi kullanıyor (Vanya Rohwer)

Bilim insanları, kuşların yuvalarına yılan derisi koyarak yumurtalarını koruduğunu tespit etti.

Pek çok kuşun yuvalarının içine yılanların attığı ölü derileri koyduğu uzun zamandır biliniyor. Bunun avcı hayvanları uzak tutma amacı taşıdığı düşünülse de bugüne kadar araştırılmamıştı. 

Cornell Üniversitesi Omurgalılar Müzesi küratörü Dr. Vanya Rohwer, doğada yılan derisi bulmanın zor olmasının durumu daha ilginç hale getirdiğini söylüyor. 

Dr. Rohwer "Bunları nereden buluyorlar ve neden yuvalarına taşımak için bu kadar zaman harcıyorlar?" diyor.

Bu soruyu cevaplamak isteyen Dr. Rohwer ve ekibi, kuşların yuvalarına dair tarihi kayıtları inceledi. Araştırmacılar, ağaç ve kayalıklardaki deliklere yapılan yuvaların, kap benzeri üstü açık olanlara kıyasla yılan derisi içerme ihtimalinin daha yüksek olduğunu saptadı. 

Bilim insanları daha sonra mikrop ve parazitleri inceleyerek yılan derisinin bunları uzak tutmaya yarayıp yaramadığını anlamaya çalıştı. Ancak bu ikisi arasında bir bağlantı gözlemleyemediler. 

Ekip ardından New York'taki koruma altında olan Monkey Run Doğal Alanı'nda bir deney yürüttü. 

Oyuklara yapılan yuvalara benzeyen 65, üstü açık olanlara benzeyen 80 kutunun içine bıldırcın yumurtası koydular. Ardından kutuların yarısının içine yılan derisi yerleştirdiler.

Bulguları hakemli dergi The American Naturalist'te yayımlanan çalışmada, yılan derisi içeren kutulardaki yumurtaların 14 günlük kuluçka döneminden sağ çıkma ihtimalinin daha yüksek olduğu bulundu. 

Dr. Rohwer, "Bu yuva kutularında yılan derisi varsa, 14 günlük dönemde hayatta kalma şansı çok daha yüksek oluyor" diyerek ekliyor:

Derinin faydaları en çok oyuk yuvalarda kendini gösteriyor.

Araştırmacılar, kuş yumurtalarını almalarıyla bilinen fare gibi küçük memelilerin bu sayede yuvadan uzak durduğunu tahmin ediyor. 

Dr. Rohwer, bu hayvanların genellikle yılanlar tarafından avlandığına dikkat çekerek "Yılan derisi yuvaya girip girmeyeceklerine dair karar verme süreçlerini değiştirebilir" diyor.

Çalışmada yer almayan ekolog Dr. Ross Crates de şu ifadeleri kullanıyor:

Yuvada yılan varmış gibi davranmak, daha büyük ve çoğunlukla memeli avcılara karşı fiziksel olarak yuvayı savunacak kapasiteye sahip olmayan ve oyuklara yuva yapan bu küçük kuşlara fayda sağlıyor.

Independent Türkçe, New York Times, BBC Discover Wildlife, The American Naturalist