Nobel ödüllü ekonomi uzmanı uyardı: "Trump'a oy verenler dolandırılacak"

Trump, Amerika'nın ticaret ortaklarını defalarca gümrük vergileriyle tehdit etti (Reuters)
Trump, Amerika'nın ticaret ortaklarını defalarca gümrük vergileriyle tehdit etti (Reuters)
TT

Nobel ödüllü ekonomi uzmanı uyardı: "Trump'a oy verenler dolandırılacak"

Trump, Amerika'nın ticaret ortaklarını defalarca gümrük vergileriyle tehdit etti (Reuters)
Trump, Amerika'nın ticaret ortaklarını defalarca gümrük vergileriyle tehdit etti (Reuters)

Nobel ödüllü bir ekonomi uzmanı, seçilmiş başkan Donald Trump'ın destekçilerini, ikinci yönetimi başladığında "dolandırılmış" gibi hissedeceklerine dair uyarıyor.

New York Times'da köşe yazarı olan ekonomi uzmanı Paul Krugman, bu yorumları The Daily Blast podcast'inin salı günü yayına giren bölümünde yaptı. İktisatçı, programa Trump'ın Çin, Kanada ve Meksika'ya gümrük vergisi getirmeyi de içeren ekonomik planları hakkında konuşmak için konuk oldu.

Trump, Çin ve Kanada'ya ülkelerindeki uyuşturucunun ABD'ye girmesiyle mücadele etmeye başlayana kadar yüzde 25 gümrük vergisi uygulamak istediğini söylemişti. Seçilmiş başkan Meksika'ya da benzer gümrük vergileri koymak istiyor ama özellikle ülkenin güney sınırındaki göçmen akışını önemli ölçüde durdurmasını istediğini vurgulamıştı.

Bu adım, ülkelerin mal ve hizmet ticaretinde birtakım koşullarda hemfikir olduğu özgür ticaret anlaşmasını ihlal edebilir.

Trump, yıkıcı olabilecek başka bir hamleyle ABD yurttaşlarının bazılarının vergilerini düşürmek istediğini söylemişti.

Krugman, programda "Trump'ın gerçekten radikal politika fikirleri var" diyerek bir itirafta bulundu:

Ben, açıkçası bunların berbat olduğunu düşünüyorum.

Amerikalılar enflasyonun günlük yaşamlarını hâlâ etkilediğini savunurken Krugman, Kovid-19 salgını göz önünde bulundurulduğunda ABD'nin o kadar da kötü durumda olmadığını söylüyor. Bu hissin, mevcut başkana oy verip vermediklerine bağlı olarak değişiklik gösterdiğini belirtti.

Krugman "Demokratlar ve Cumhuriyetçiler arasında ekonomik hissiyatta ani bir değişim görüyoruz; Cumhuriyetçiler artık ekonominin harika olduğunu söylerken Demokratlar enflasyondan ve Trump'ın politikalarının etkilerinden endişe duyduklarını söylüyor" dedi ve ekledi:

Bir anda insanların çoğunun daha kötü durumda olduğunu söylemesinden (ki bu doğru değildi ama insanlar böyle hissediyordu) daha iyi durumda olduğunu söyleyen bir çoğunluğa geçtik ve bence bu ... Cumhuriyetçilerin 'Oh, Trump başkan seçildiği için artık her şey harika' demesiyle ilgili.

Krugman, Trump'a oy verenlerin ondan yardım almak için boşuna umutlanmaması gerektiğini ima etti.

Seçilmiş başkanın sunduğu ekonomik planla birçok kişinin "acımasızca dolandırılacağını" söyledi.

Trump'ın iş dünyasındaki kariyerinin büyük bir kısmını müteahhitleri işe alıp onlara paralarını vermeyerek geçirdiğini ileri sürdü.

Krugman "O, hayatını insanları böyle dolandırmak üzerine kurdu" diye ekledi.

Ekonomi uzmanı, Trump'ın zenginlere yönelik vergi kesintilerinin "geliri yeniden dağıtarak" orta sınıfa daha az pay bırakacağına dair uyarıda bulundu.

Ayrıca Trump'ın sınır dışı planı da ekonomiye başka açılardan zarar verebilir. Trump, son yönetimi sırasında verdiği sözle yaklaşık 11 milyon kayıtsız işçiyi ABD'den sınır dışı etmek istiyor. Sözkonusu girişimi eleştirenler, bunun milyarlarca dolara mal olabileceğini ve gıda fiyatlarının fırlamasına yol açabileceğini savunuyor.

Independent Türkçe



Doğada olmayan proteinler üreten yapay zeka, yılan ısırığı tedavisinde "devrim yaratacak"

Bilim insanları yılan zehrine karşı etkili ve ucuz panzehirler üretmeye çalışıyor (Pexels)
Bilim insanları yılan zehrine karşı etkili ve ucuz panzehirler üretmeye çalışıyor (Pexels)
TT

Doğada olmayan proteinler üreten yapay zeka, yılan ısırığı tedavisinde "devrim yaratacak"

Bilim insanları yılan zehrine karşı etkili ve ucuz panzehirler üretmeye çalışıyor (Pexels)
Bilim insanları yılan zehrine karşı etkili ve ucuz panzehirler üretmeye çalışıyor (Pexels)

Yapay zekayla geliştirilen yeni proteinler, ölümcül yılan zehrini etkisiz hale getirmede önemli bir başarı elde etti. 

Dünya Sağlık Örgütü'ne göre her yıl 2 milyondan fazla kişi yılan ısırıkları sonucu sağlık sorunu yaşıyor ve en az 100 bin kişi hayatını kaybediyor. Bu vakaların büyük bir kısmı Afrika ve Asya'daki orta veya düşük gelirli ülkelerde görülüyor.

Genellikle hayvanlardan elde edilen mevcut panzehirler, yüksek maliyet, düşük ve yan etki gibi problemler taşıyor. 

Daha etkili ve uygun fiyatlı alternatifler üretmeye çalışan bilim insanları önemli bir adıma imza attı. 

2024 Nobel Kimya Ödülü'nü kazanan isimlerden Prof. Dr. David Baker liderliğindeki araştırmacılar, yapay zeka kullanarak yılan zehrine bağlanıp bunu etkisiz hale getiren yeni proteinler üretti. Prof. Dr. Baker, 2003'ten beri doğada olmayan proteinler ürettiği için ödüle layık görülmüştü.

Bulguları hakemli dergi Nature'da dün (15 Ocak) yayımlanan çalışmada üç parmaklı toksin denen protein grubuna odaklandı. 

Özellikle kobra, mamba ve mercan yılanı zehirlerindeki bu proteinler, mevcut panzehirlere karşı epey dirençli. 

Yapay zekanın geliştirdiği yeni molekülleri, farelerdeki üç parmaklı toksinlere karşı test eden ekip, hayvanların yüzde 80 ila yüzde 100 oranında hayatta kaldığını gözlemledi. Bu oran, toksin türü, buna karşı uygulanan protein biçimi ve dozuna göre değişkenlik gösterdi. 

Her bir yılanın zehri kendine has bir toksin bileşimi içerdiğinden yeni tedavi, bütün yılan zehirlerini etkisiz hale getirmeyi vaat etmiyor. 

Ancak yeni çalışma,tedavinin etkinliğini ve yapay zekanın protein geliştirme sürecini hızlandırma potansiyelini ortaya koyuyor.

Makalenin yazarlarından Susana Vázquez Torres, "Yılan ısırıklarının tedavisinde devrim yaratabileceğimizi düşünüyorum" diyor. 

Vázquez Torres ayrıca yapay zekayla üretilen proteinleri düzenlemelerine gerek kalmadığını da ekliyor:

İlk denemede işe yarayan bir şey bulmak inanılmaz bir şeydi.

Diğer yandan yılan ısırıkları üzerine çalışan Diogo Martins, yer almadığı çalışma hakkında "Bunu çığır açıcı diye tanımlamasam da (benzer yaklaşımlar üzerinde çalışan birkaç grup var) makine öğrenimi verilerini, sıcaklık değişimlerine dirençli ve üretim dostu proteinlere etkili bir şekilde dönüştürmesi açısından öne çıkıyor" diyor. 

Bilim insanları yeni proteinlerin kolay ve ucuza üretilmesiyle kayda değer bir avantaj sağladığını söylüyor. 

Makalenin bir diğer yazarı Timothy Patrick Jenkins "Tasarlanan bu proteinlerin bir avantajı da küçük olmaları; o kadar küçükler ki dokuya daha iyi nüfuz etmelerini ve toksinleri mevcut antikorlardan daha hızlı etkisiz hale getirmelerini bekliyoruz" diyerek ekliyor:

Ayrıca yapay zeka destekli yazılımla tamamen bilgisayarda oluşturulan bu proteinler, keşif sürecindeki zamanı önemli ölçüde azalttı.

Independent Türkçe, Phys.org, Popular Science, Telegraph, Nature, Dünya Sağlık Örgütü