Bilim insanları uyardı: Şehir katili asteroit Ay'a çarpabilir

Fotoğraf: Reuters
Fotoğraf: Reuters
TT

Bilim insanları uyardı: Şehir katili asteroit Ay'a çarpabilir

Fotoğraf: Reuters
Fotoğraf: Reuters

Yakın zamanda yapılan tahminlere göre Dünya'ya çarpma olasılığı artan büyük bir asteroide dair yeni hesaplamalar, gezegeni ıskalayarak Ay'a çarpabileceğine işaret ediyor.

NASA'nın Dünya'ya Yakın Cisim Çalışmaları Merkezi (CNEOS), 2024 YR4 asteroidinin yörüngesini incelemiş ve 2032'de gezegene çarpma olasılığının iki katına çıkarak yüzde 1'den yüzde 2,3'e yükseldiğini saptamıştı.

Arizona Üniversitesi'nden gökbilimci David Rankin'in yaptığı yeni hesaplamalar, 90 metre genişliğindeki asteroidin Ay'a çarpma ihtimalinin yüzde 0,3 olduğunu gösterdi.

Ay'ın asteroitleri yavaşlatmak için Dünya gibi bir atmosferi olmadığından, dev uzay taşının potansiyel bir darbesi yüzlerce metre genişliğinde bir krater yaratarak enkazı uzaya fırlatabilir.

Bilim insanları 2024 YR4'ün Ay'a çarpması halinde, Dünya'nın komşusundan savrulacak bir miktar enkazın gezegene geri yağacağından şüpheleniyor.
 

sdfrgthy
Ay'ın darbe aldığı büyük bir olayın neye benzeyebileceğini gösteren sanatçı tasviri (Don Davis)

New Scientist'e konuşan Dr. Rankin, "Bunun bir miktar malzemeyi Dünya'ya çarpabilecek şekilde geri püskürtme olasılığı var ancak büyük bir tehdide neden olacağını hiç sanmıyorum" dedi.

İlk kez geçen yıl 27 Aralık'ta tespit edilen asteroidin yörüngesiyle ilgili hâlâ bazı belirsizlikler var.

NASA dev uzay taşını incelemeye devam etmeyi umuyor ve güzergahı hakkında daha fazla bilgi edindikçe Dünya'yla çarpışma ihtimalinin düşmesini bekliyor.

Amerikan uzay ajansı, "Geçmişte risk listesinde yükselen ve daha fazla veri geldikçe aşağı inen birkaç cisim oldu" ifadelerini kullanıyor.

Daha fazla veri geldikçe yeni gözlemler, bu asteroidin yeniden 0'a atanmasıyla sonuçlanabilir.

Dünyanın dört bir yanındaki uzay ajansları, 2024 YR4 gibi tehlikeli "şehir katili" asteroitlerin yarattığı tehdidi önlemek için çözümler geliştiriyor.

Bu deneysel yöntemlerden bazıları, bir uzay aracının asteroitlere çarptırılması ya da nükleer patlamalarla rotalarının değiştirilmesini içeriyor.

Yakın zamanda bu çabalara katılan Çin de bir "gezegen savunma görevi" için birden fazla pozisyonda iş ilanı verdi.

SCMP'nin salı günü bildirdiğine göre, Çin'in havacılık ve uzay mühendisliği araştırmalarından sorumlu Ulusal Savunma Bilim, Teknoloji ve Sanayi Devlet İdaresi, asteroit izleme çalışmaları için mezunlar arıyor.

Çin Ulusal Uzay Bilimleri Merkezi'nde asteroit savunması üzerine çalışan araştırmacı Li Mingtao, "Asteroit savunmasına adanmış bir yetenek ekibi yetiştirerek Dünya'nın güvenliğini korumak için Çin bilgeliğine ve Çin gücüne katkıda bulunmalıyız" diyor.

Geçen yıl Çin, bir uzay aracıyla bir asteroidi gözlemleyip 2030 civarında uzay taşına vurarak yolunu değiştirecek bir görev için kavramsal bir plan açıklamıştı.

2024 YR4 asteroidinin 2028'de Dünya'nın yakınından tekrar güvenli şekilde geçmesi öngörülürken, araştırmacılar daha fazla bilgi edinmeyi ve 2032'de Dünya'ya çarpma olasılığını daha net bir şekilde belirlemeyi umuyor.

Independent Türkçe



Nadir sinek türü "maske takarak" yuvalara sızıyor

Sinek larvasının nefes alma delikleri, termit gözlerini taklit ediyor (Roger Vila)
Sinek larvasının nefes alma delikleri, termit gözlerini taklit ediyor (Roger Vila)
TT

Nadir sinek türü "maske takarak" yuvalara sızıyor

Sinek larvasının nefes alma delikleri, termit gözlerini taklit ediyor (Roger Vila)
Sinek larvasının nefes alma delikleri, termit gözlerini taklit ediyor (Roger Vila)

Nadir bir sinek türünün termit kolonileri arasına sızmak için "maske taktığı" ortaya çıktı. 

Doğada avlanma, hayatta kalma veya çiftleşme şansını artırmak için başka türleri taklit eden çeşitli canlılar var. Bu özellikler genellikle böceklerde görülürken bilim insanları listeye yeni bir sinek türünü de ekledi.

Fas'ın güneyindeki Anti-Atlas Dağları'nda kelebek ve karıncalar üzerine çalışan bilim insanları, bir taşı kaldırınca bir termit yuvasında, daha önce hiç karşılaşmadıkları türden üç sinek larvası gördü.

Göksinekler grubuna ait bu larvaları yakından inceleyen ekip, "termit maskesi" dedikleri bir şeyle karşılaştı. 

Larvaların vücudunun arka kısmında, Hodotermitidae familyasındaki termitlerle aynı boyutta antenlere sahip işlevsiz bir "kafa" vardı. Ayrıca bu "kafada" iki sahte göz de bulan araştırmacılar, larvaların bu delikleri nefes almak için kullandığını söylüyor.

Sinek larvaları bu sayede yuvalarına girdikleri termitler gibi görünürken, vücutlarının etrafındaki dokunaçlar da onlarla iletişim kurmalarını sağlıyordu.

Aynı yuvayı paylaşan termitler, antenleri aracılığıyla diğerlerinin şeklini ve kokusunu algılıyor. Yuvanın tüm üyeleri bu kokuyu paylaşırken, başka kolonilerden gelen hayvanlara saldırıp onları parçalıyor. 

Bulguları hakemli dergi Current Biology'de 10 Şubat Pazartesi günü yayımlanan çalışmada, sinek larvalarının termit kolonisine özgü kokuyu da taklit edebildiği saptandı.

Bilim insanları topladıkları örnekleri laboratuvar ortamında inceleyince larvaların yuvanın en kalabalık bölgesine yerleşme eğiliminde olduğunu gözlemledi. Burada termitlerden sürekli ilgi gören larvaların ne yediği tam bilinmese de termitlerin ağızlarını kullanarak onlara yiyecek aktardığı görüldü.

Makalenin ortak yazarı Roger Vila "Larvalar sadece tolere edilmekle kalmıyor, aynı zamanda anten benzeri dokunaçlarıyla termitlerle sürekli iletişim kuruyorlar" diyerek ekliyor: 

Hatta görünüşe göre termitler onları besliyor ancak bu henüz kesin olarak kanıtlanmadı.

Bilim insanları sinek larvalarıyla termitler arasında sosyal parazit veya simbiyotik bir ilişki olduğunu tahmin ediyor. Phoridae familyasındaki sineklerde de benzer bir durum görülse de larvalar yerine yetişkin sinekler, termitleri taklit ediyor.

Vila, bu iki sinek familyasının yaklaşık 150 milyon yıl önce ayrılmasından dolayı farklı bir evrim sürecinin sözkonusu olduğunu düşünüyor.

Yeni türün ait olduğu Rhyncomya cinsinin diğer üyelerinde daha önce böyle bir taklit davranışı kaydedilmemişti. Bu nedenle ekip, türün çok hızlı evrimleştiğini tahmin ediyor.

Keşfin şans eseri yapıldığını da ifade eden Vila şöyle ekliyor:

Bu son derece nadir bir tür olmalı çünkü o bölgede üç keşif gezisi daha yaptık ve yüzlerce taş kaldırmamıza rağmen, başka bir termit yuvasında sadece iki sinek daha bulduk.

Independent Türkçe, Popular Science, EurekAlert, Current Biology