Batı istihbaratı: İran, Çin’in desteğiyle balistik füze programını tekrar canlandırıyor

21 Ocak'ta Çin'den hareket eden Golbon yük gemisi (Maxar)
21 Ocak'ta Çin'den hareket eden Golbon yük gemisi (Maxar)
TT

Batı istihbaratı: İran, Çin’in desteğiyle balistik füze programını tekrar canlandırıyor

21 Ocak'ta Çin'den hareket eden Golbon yük gemisi (Maxar)
21 Ocak'ta Çin'den hareket eden Golbon yük gemisi (Maxar)

Batılı istihbaratçılar, İran'ın balistik füze programını Çin'in desteğiyle Çin'in desteğiyle yeniden canlandırdığını öne sürüyor.

Kimliklerinin açıklanmaması şartıyla CNN’e konuşan Avrupalı istihbaratçılar, füzelerde katı yakıt için kullanılan sodyum perklorat adlı kimyasal maddeden bin ton taşıyan bir geminin Çin’den İran’a gittiğini söylüyor. 

Golbon adlı yük gemisinin yaklaşık üç hafta önce Çin’in Jiangsu eyaletine bağlı Taicang limanından hareket ettiği, dün de İran’ın Bandar Abbas şehrine ulaştığı belirtiliyor.

Kaynaklar, bu kimyasalla üretilecek katı yakıtların yaklaşık 260 adet “Hayber Şekan” veya 200 adet “Hac Kasım” füzesini ateşlemeye yetebileceğini ifade ediyor. İki balistik füze de yaklaşık 1450 kilometre menzile sahip. 

Gazze savaşı nedeniyle artan gerginlikte İsrail ve İran arasında da karşılıklı saldırılar yaşanmıştı. İsrail ordusu, ekimde İran’ın füze üretim tesislerini vurmuştu. CNN'in haberinde, Tahran’ın Çin’den gelen kimyasallarla füze programını tekrar aktif hale getirebileceği savunuluyor.

Kimyasal maddelerin, İran Devrim Muhafızları Ordusu’na bağlı bir birim tarafından teslim alındığı aktarılıyor. 

Ayrıca Jairan adlı başka bir yük gemisinin daha Çin’den İran’a gitmesinin beklendiği belirtiliyor. Bu geminin de benzer kimyasallar taşıyabileceği öne sürülüyor. Her iki geminin de Tahran yönetimine ait İran İslam Cumhuriyeti Denizcilik Hatları şirketi tarafından işletildiği ifade ediliyor. Bu şirket ABD ve Birleşik Krallık tarafından yaptırım listesine alınmıştı.

Haberde, bu maddelerin tedarikinin yasadışı olmadığı ve İran’a yaptırımları delmediği de belirtiliyor. Ancak Golbon ve Jairan adlı yük gemileri, ABD tarafından yaptırım listesine alınmıştı.

Çin Dışişleri Bakanlığı’ndan yapılan açıklamada, teslimatın “detaylarına dair bilgi sahibi olunmadığı” savunulurken, İran’a uygulanan yaptırımlar “tek taraflı ve yasadışı” diye nitelendi.

Diğer yandan Amerikan istihbaratının bu hafta ortaya çıkan raporunda İsrail'in, gelecek aylarda İran'ın nükleer tesislerine saldırı planladığı ileri sürülmüştü. İran'ın askeri altyapısının son dönemde "zayıfladığı" ve İsrail'in de bu durumdan faydalanmaya çalıştığı belirtilmişti.  

Independent Türkçe, CNN, Reuters, Washington Post



İran füzesinin laboratuvarlarını vurmasının ardından bilim insanları deneylerini kurtarmak için çabalıyor

 İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu, İran'ın füze saldırısı sonucu hasar gören Weizmann Enstitüsü'nü ziyaret etti. (AP)
İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu, İran'ın füze saldırısı sonucu hasar gören Weizmann Enstitüsü'nü ziyaret etti. (AP)
TT

İran füzesinin laboratuvarlarını vurmasının ardından bilim insanları deneylerini kurtarmak için çabalıyor

 İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu, İran'ın füze saldırısı sonucu hasar gören Weizmann Enstitüsü'nü ziyaret etti. (AP)
İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu, İran'ın füze saldırısı sonucu hasar gören Weizmann Enstitüsü'nü ziyaret etti. (AP)

İsrail'in prestijli Weizmann Enstitüsü araştırmacıları, İran'dan atılan bir füzenin onlarca gelişmiş laboratuvarın bulunduğu bir binayı yerle bir etmesinin ardından deneylerini kurtarmak için çabalıyor.

Pazar sabahı erken saatlerde Tel Aviv'in güneyindeki Rehovot'ta bulunan enstitü kampüsüne isabet eden füze, birkaç binaya hasar verdi. Araştırmacılar, enkaz ve şiddetli yangına rağmen deneylerinden numuneleri kurtarmak için içeri koştular.

Şarku’l Avsat’ın Reuters'tan aktardığına göre, kampüs gece boyunca boş olduğu için kimse yaralanmadı, ancak binanın bir kısmı tamamen çökerken, binanın kalan kısmındaki duvarlar yıkılarak bükülmüş demirler, moloz yığınları ve tozdan oluşan bir karmaşayı ortaya çıkardı.

Weizmann Enstitüsü Geliştirme ve İletişim Başkan Yardımcısı fizikçi Roee Ozeri Reuters'a yaptığı açıklamada, “Yangınla mücadele ederken laboratuvarlardan mümkün olduğunca çok numune kurtarmak için elimizden geleni yaptık” dedi.

Tel Aviv'in güneyindeki Rehovot'ta Herzl Caddesi üzerinde bulunan Weizmann Enstitüsü (Enstitünün internet sitesi)

Tel Aviv'in güneyindeki Rehovot'ta Herzl Caddesi üzerinde bulunan Weizmann Enstitüsü (Enstitünün internet sitesi)

İsrail, düşmanının nükleer silah geliştirmenin eşiğinde olduğunu söyleyerek geçtiğimiz cuma günü İran'a saldırmaya başladı. Nükleer programının sadece barışçıl amaçlı olduğunu söyleyen İran ise İsrail'e roket ve insansız hava aracı (İHA) saldırılarıyla karşılık verdi.

İsrail saldırıları, İran'ın önde gelen nükleer bilimcilerini, üst düzey askeri liderlerini ve yüzlerce sivili öldürdü ve İran'ın nükleer kapasitesine zarar verdi.

İran saldırıları, İsrail'de 24 sivili öldürdü ve güneydeki Beerşeba kentindeki bir hastane de dahil olmak üzere yüzlerce binaya zarar verdi.

İran, Weizmann Enstitüsü'nü hedef alıp almadığını ya da neden hedef aldığını açıklamadı.

Enstitünün araştırmalarının çoğu tıp ve bilimsel bilgi için potansiyel faydaları olan alanlara yönelik olsa da, enstitünün savunma sektörüyle de bağlantıları var. Ekim 2024'te enstitü, İsrail'in en büyük savunma şirketi Elbit ile ‘savunma uygulamaları için biyo-esinlenmiş malzemeler’ konusunda bir iş birliği yaptığını açıkladı.

1934 yılında kurulan Weizmann Enstitüsü, genetik, immünoloji ve astrofizik gibi alanlarda araştırmalar yürüten çok disiplinli bir kurumdur; uluslararası bilim camiasında dünya standartlarındadır.

Enstitü, 286 araştırma grubu, 191 öğretim üyesi ve yüzlerce doktora ve yüksek lisans öğrencisi ve doktora sonrası bursiyeriyle İsrail'in en önemli bilimsel araştırma enstitüsüdür.

‘Her şey kayboldu’

İran füzesi, özellikle yetişkin kalp hastalıklarıyla ilgili rejeneratif tıbba odaklanan Eldad Tzahor gibi araştırmacıların çalışmalarını vurdu. Tzahor, uzun süredir devam eden deneylerin parçası olan birçok numune ve dokunun yok olduğunu söyledi.

 İsrail'deki Weizmann Enstitüsü, İran bombardımanında hasar gördü. (New York Times)

    İsrail'deki Weizmann Enstitüsü, İran bombardımanında hasar gördü. (New York Times)

Reuters’a konuşan Tzahor, “Her şey kayboldu. Her şeyin yeniden çalışır hale gelmesinin neredeyse tam bir yılımızı alacağını tahmin ediyorum” ifadelerini kullandı.

Enstitü fiziksel hasarın 300 ila 500 milyon dolar arasında olduğunu tahmin ediyor. Enstitü, genellikle birkaç laboratuvar ya da araştırma grubu tarafından paylaşılan karmaşık ve pahalı makinelere sahip.

Embriyonik kök hücre bilimine odaklanan bir moleküler genetik ekibini yöneten Yacoub Hanna, bilim dergisi Nature’a verdiği demeçte, laboratuvarının çatısının çöktüğünü ve merdivenlerin yerinden çıktığını ifade etti.

Derginin haberine göre, öğrencileri yüzlerce donmuş insan ve fare hücre dizisini Hanna'nın bodrum katına yerleştirdiği yedek sıvı nitrojen tanklarına aktararak kurtarmayı başardı.

Hanna, “Bir savaş çıkarsa onları (tankları) kaybetmek istemediğim için hep endişeleniyorum” dedi.