عربي English Türkçe اردو فارسى
Logo
Son Haberler
DÜNYA

ABD-İran nükleer müzakereleri: Trump, Obama’nın yolundan mı gidecek?

Trump, İran'la müzakerelerde sona yaklaşıldığını söylüyor fakat görüşmelerden henüz net bir sonuç çıkmadı (Reuters)
Trump, İran'la müzakerelerde sona yaklaşıldığını söylüyor fakat görüşmelerden henüz net bir sonuç çıkmadı (Reuters)
TT
TT

ABD-İran nükleer müzakereleri: Trump, Obama’nın yolundan mı gidecek?

Trump, İran'la müzakerelerde sona yaklaşıldığını söylüyor fakat görüşmelerden henüz net bir sonuç çıkmadı (Reuters)
Trump, İran'la müzakerelerde sona yaklaşıldığını söylüyor fakat görüşmelerden henüz net bir sonuç çıkmadı (Reuters)

ABD Başkanı Donald Trump, İran’la yürütülen nükleer müzakerelerde zorlu bir ikilemle karşı karşıya. 

New York Times’ın (NYT) analizinde, Washington-Tahran hattındaki nükleer müzakerelerde anlaşma sağlanamaması durumunda Ortadoğu’da yeni bir savaşın başlayabileceğine dikkat çekiliyor.

Haberde, müzakerelerdeki en tartışmalı konulardan birinin İran'ın uranyum zenginleştirme kapasitesinin sınırlandırılması olduğuna işaret ediliyor.

Tahran yönetimi uranyum zenginleştirme seviyelerinin değiştirilebileceğini fakat süreci tamamen durdurmaya yanaşmayacaklarını bildirmişti. ABD ve İsrail ise İran’ın uranyum zenginleştirmesini ve nükleer silah elde etmesini engellemeyi amaçlıyor.

Analizde, eski ABD Başkanı Barack Obama’nın da benzer bir ikilem yaşadığı ifade ediliyor. Obama yönetiminin Tahran’la müzakerelerde anlaşma sağlanmasının tek yolunun, İran’a düşük miktarda uranyum zenginleştirme imkanı sunmak olduğunu anladığına dikkat çekiliyor.

Trump’ın da son dönemdeki müzakere sürecinde bunu idrak etmeye başladığı vurgulanıyor. Ancak Cumhuriyetçi liderin benzer bir karar alması durumunda İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu’yla arasının iyice açılabileceği belirtiliyor. Tel Aviv yönetimi, Tahran’la böyle bir anlaşma yapılması durumunda İran’ın nükleer tesislerine saldırı düzenleme tehdidini savurmuştu.

İran'la Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi'nin (BMGK) daimi üyeleri ABD, Rusya, Çin, Birleşik Krallık ve Fransa'yla Almanya arasında Temmuz 2015'te Kapsamlı Ortak Eylem Planı (KOEP) imzalanmıştı. Uluslararası yaptırımların kaldırılması karşılığında Tahran'ın nükleer faaliyetlerinin denetim altına alındığı anlaşma Ocak 2016'da yürürlüğe girmiş, İran da uluslararası yaptırımlardan kısmen kurtulmuştu. 

Ancak Trump'ın 2018'de anlaşmadan tek taraflı çekilerek İran'a yeniden yaptırım uygulamaya başlamasıyla Tahran yönetimi, kademeli olarak hem uranyum stokunu artırmış hem yüksek düzeyde uranyum zenginleştirmeye başlamıştı.

Obama yönetiminde 2015’teki anlaşmanın başmüzakerecisi Wendy Sherman, Trump’ın karşılaştığı ikilemi "déjà vu" diye niteliyor:

İran'ın tesislerinin tamamen kapatılması ve sıfır uranyum zenginleştirme konusunda ısrar eden ABD'li senatörler, Kongre üyeleri ve İsrailli yetkililer olduğu açık. Biz de aynı zorluklarla karşılaştık.

Trump da New York Post gazetesinde bugün yayımlanan söyleşisinde, İran’la nükleer anlaşmaya varılacağına dair artık “daha az emin olduğunu” söyledi. ABD Başkanı, Tahran'ın anlaşmayı ertelemeye çalıştığını da savundu.

İran ve ABD, nükleer anlaşma için son dönemde yoğun diplomasi trafiği yürütüyor. Taraflar toplamda 5 kez bir araya geldi: 12 Nisan'da Umman'ın başkenti Muskat'ta, 19 Nisan'da İtalya'nın başkenti Roma'da, 26 Nisan ve 11 Mayıs'ta tekrar Muskat'ta, 23 Mayıs'ta yeniden Roma'da görüşme yapıldı. Bir sonraki müzakere 15 Haziran’da Umman’da olacak.

Independent Türkçe, New York Times, New York Post

Daha fazlasını oku

 
 
DÜNYA

İran'ın yüzlerce füze fırlattığı İsrail'in tamamı "ateş altında"

İran'ın Tel Aviv üzerinde fırlattığı füzeler engellendi (Reuters)
İran'ın Tel Aviv üzerinde fırlattığı füzeler engellendi (Reuters)
TT
TT

İran'ın yüzlerce füze fırlattığı İsrail'in tamamı "ateş altında"

İran'ın Tel Aviv üzerinde fırlattığı füzeler engellendi (Reuters)
İran'ın Tel Aviv üzerinde fırlattığı füzeler engellendi (Reuters)

İran devlet televizyonu, bugün, Tahran'ın Tel Aviv'in saldırısına yanıt olarak İsrail'e ses üstü füzeler fırlattığını duyurdu. Televizyon, şu ana kadar 3 dalga füze fırlatıldığını ve füzelerin bir İsrail askeri binasını vurduğunu belirtti.

IRNA haber ajansı ise İsrail'e doğru yüzlerce balistik füze fırlatıldığını duyurdu. Üst düzey bir İranlı yetkili Reuters'a yaptığı açıklamada: "İsrail'de güvenli bir yer olmayacak ve intikamımız acı verici olacak" ifadelerini kullandı.

Devrim Muhafızları, İsrail'in İran'a geniş çaplı bir saldırı düzenlemesinin ardından, İsrail'deki onlarca hedefe füze saldırısı düzenlediğini açıkladı. Açıklamada, “Muhafızlar, işgal altındaki topraklarda bulunan Siyonist rejimin onlarca hedefi, askeri merkezi ve hava üssüne karşı kararlı ve hassas bir şekilde misilleme yaptı” denildi.

İsrail Ulusal Acil Servisi, İran'ın füze saldırısında 40 kişinin yaralandığını, bunlardan ikisinin durumunun ağır olduğunu açıkladı. İsrail basını, Tel Aviv, Bat Yam ve Ramat Gan'da füzelerin düştüğünü bildirdi.

Pezeşkiyan    İran Cumhurbaşkanı Mesud Pezeşkiyan (Arşiv-Reuters)İran Cumhurbaşkanı Mesud Pezeşkiyan (Arşiv-Reuters)

İsrail ordusu, İran'dan Yahudi devletine füzelerin fırlatıldığını tespit ettiğini açıkladı ve tüm vatandaşlara sığınaklara ve sığınak odalarına gitmelerini emretti.

Ordu, yaptığı açıklamada, “İran'dan İsrail topraklarına füzelerin fırlatıldığını tespit etti ve hava savunma sistemlerinin tehdidi önlemek için harekete geçtiğini” belirterek, halkı sığınaklara gitmeleri ve “bir sonraki duyuruya kadar orada kalmaları” çağrısında bulundu. Ordu, “İran'ın füze saldırısı ile tüm İsrail'in ateş altında olduğunu” belirtti.

İsrail duyurusundan kısa bir süre sonra, AFP muhabirleri Kudüs semalarında sirenler ve patlamalar duydu ve Tel Aviv'in üzerinde duman bulutları yükseldiğini ifade etti.

İsrail Ulusal Acil Servisi, İran'ın saldırısının ardından Tel Aviv'e 5 füze düştüğünü bildirirken, itfaiye ekipleri İran'ın füze saldırısı sonucu meydana gelen “büyük” olaylara müdahale ettiğini ve yüksek bir kulede mahsur kalan kişilerin kurtarılması için çalışmaların sürdüğünü açıkladı.

İsrail ordusu sözcüsü Avichay Adraee, İran'ın bugün İsrail'e 100'den az füze fırlattığını söyledi. Adraee X platformunda yaptığı açıklamada, "İran rejimi İsrail'e iki dalga halinde 100'den az füze fırlattı. Bu füzelerin çoğu önlendi veya hedefine ulaşamadı. Önleme operasyonları sırasında bazı binalar hasar gördü" ifadesini kullandı.

 İsrail Savunma Bakanı Yisrael Katz (Arşiv-AP)İsrail Savunma Bakanı Yisrael Katz (Arşiv-AP)

İsrail Savunma Bakanı Yisrael Katz, İran'ın sivil bölgeleri hedef alarak “kırmızı çizgiyi aştığını” söyledi. Kats yaptığı açıklamada, “İran, İsrail'in sivil yerleşim bölgelerine füze saldırısı düzenleyerek kırmızı çizgiyi aştı” dedi. Katz, “İsrail vatandaşlarını savunmaya devam edeceğiz ve (Tahran) rejiminin korkunç eylemlerinin bedelini çok ağır bir şekilde ödeyeceğinden emin olacağız” diye ekledi.

Şarku’l Avsat’ın Tesnim haber ajansından aktardığına göre Tahran, iki İsrail savaş uçağını düşürdüğünü ve pilotlardan birinin kadın olduğunu açıkladı. İran televizyonu ise hava savunma sistemlerinin ilk kez iki adet F-35 tipi İsrail savaş uçağını düşürdüğünü duyurdu. İsrail ordu sözcüsü ise bu haberleri yalanladı.

İsrail, bugün İran'ın Natanz ve Tahran'daki nükleer ve askeri tesisleri ile diğer şehirlere yönelik benzeri görülmemiş bir dizi saldırı düzenledi. Saldırıda üst düzey askeri komutanlar öldürüldü. Tahran ise bunu “savaş ilanı” olarak nitelendirerek misilleme yapacağına söz verdi.