İran’da esrarengiz patlamalar: Olayların ardında Mossad mı var?

İran'ın en büyük petrol rafinerisi Abadan'da çıkan yangında bir kişi yaşamını yitirmişti (AP)
İran'ın en büyük petrol rafinerisi Abadan'da çıkan yangında bir kişi yaşamını yitirmişti (AP)
TT

İran’da esrarengiz patlamalar: Olayların ardında Mossad mı var?

İran'ın en büyük petrol rafinerisi Abadan'da çıkan yangında bir kişi yaşamını yitirmişti (AP)
İran'ın en büyük petrol rafinerisi Abadan'da çıkan yangında bir kişi yaşamını yitirmişti (AP)

Tahran yönetimi, İran'ın çeşitli bölgelerinde iki haftadır yaşanan patlama ve yangınların, İsrail ajanlarının düzenlediği sabotajlardan kaynaklanabileceği ihtimali üzerinde duruyor.

İran'da son iki haftada bir apartman ve petrol rafinerisinin yanı sıra havalimanı yolu ve ayakkabı fabrikasında yangın çıktı. Yetkililer, olayların gaz sızıntısı ya da eskiyen altyapıdan kaynaklanan sorunlar nedeniyle yaşandığını açıkladı.

Ancak kimliklerinin paylaşılmaması şartıyla New York Times'a konuşan üç İranlı yetkili, olayların ardında Mossad'ın olabileceğini öne sürüyor.

Yetkililer, Kum kentindeki bir apartman dairesinde yaşanan güçlü patlamanın "gaz fırınlarının açık bırakılmasından" kaynaklandığını söylüyor. Dairenin sabotaj amacıyla kiralanmış olabileceği ifade ediliyor.

Benzer şekilde, Tahran'da yargı çalışanlarının kaldığı özel konutta gerçekleşen patlama da "yargı üyelerine gözdağı" verme amacı taşıyan bir sabotaj olarak değerlendiriliyor. Devrim Muhafızları'ndan bir yetkili, bu olayların "günlük hale gelmesinin" toplum ve devlet kademelerinde ciddi bir tedirginlik yarattığını söylüyor.

Abadan'daki petrol rafinerisinde çıkan yangında bir kişi hayatını kaybetmişti. Kaynaklar, bu stratejik yere de İsrail ajanları tarafından saldırı düzenlenmiş olabileceğini savunuyor.

Haberde, halkın çoğunlukla İsrail'le savaşın bitmediğini düşündüğüne dikkat çekiliyor. Kaşan kentinden esnaf Muhammed, "Birçoğumuz bunun İsrail'in işi olduğunu ve savaşın tekrar başlayacağını düşünüyoruz" diyor. Kentin İsfahan nükleer tesisine yakın olmasının bölge sakinlerinin endişelerini artırdığını belirtiyor.

İran Meclis Başkanı Muhammed Bakır Kalibaf'ın danışmanı Mehdi Muhammedi ise bunların "öngörülebilir saldırılar" olmadığını savunurken, İsrail'le durumun gergin olduğunu da vurguluyor:

Şu anda ateşkeste bile değiliz. Durumu askıya alınmış ve kırılgan bir halde. Bu her an sona erebilir ve savaşa geri dönebiliriz.

İsrail'in 13 Haziran'daki saldırısıyla başlayan çatışmalarda İran vakit kaybetmeden misilleme yapmıştı. ABD de devreye girerek İran'daki İsfahan, Fordo ve Natanz tesislerine 22 Haziran'da hava saldırısı düzenlemiş, operasyonda 14 "sığınak delici" GBU-57 bombası kullanılmıştı. 

Washington operasyonun ardından 24 Haziran'da taraflar arasında ateşkes sağlandığını duyurmuştu.

Çatışmalarda Mossad'ın Tahran'da gizli bir drone üssü kurduğu ortaya çıkmıştı. Ayrıca istihbarat teşkilatına bağlı komandoların saldırıdan aylar önce başkente sızarak operasyon sırasında İran'ın hava savunma sistemlerini imha ettiği belirlenmişti. Mossad da casusların saldırılarda yer aldığını doğrulamıştı.

Mossad Direktörü David Barnea, ateşkesin ardından yaptığı açıklamada, İran topraklarında yüzlerce ajan çalıştırdıklarını belirterek, "Bugüne kadar olduğu gibi bundan sonra da İran'da faaliyet göstermeye devam edeceğiz" demişti.

Independent Türkçe, New York Times, Iran International



Çin, Rusya'ya "soğutma ünitesi" diye drone motoru mu gönderiyor?

Rusya-Ukrayna savaşında iki ülke de sıkça drone kullanıyor (Reuters)
Rusya-Ukrayna savaşında iki ülke de sıkça drone kullanıyor (Reuters)
TT

Çin, Rusya'ya "soğutma ünitesi" diye drone motoru mu gönderiyor?

Rusya-Ukrayna savaşında iki ülke de sıkça drone kullanıyor (Reuters)
Rusya-Ukrayna savaşında iki ülke de sıkça drone kullanıyor (Reuters)

Çin'den "soğutma ünitesi" diye gönderilen motorlar, Rus ordusunun drone'larında kullanılıyor.

Reuters tarafından incelenen gümrük belgeleri, sözleşmeler ve fatura kayıtlarına göre Çin menşeli motorlar, Batı yaptırımlarını delmek amacıyla "endüstriyel soğutma ünitesi" etiketiyle Rusya'ya gizlice sevk ediliyor.

Bu motorların, Rus devletine ait savunma şirketi IEMZ Kupol tarafından Garpiya-A1 saldırı İHA'larının üretiminde kullanıldığı öne sürülüyor.

IEMZ Kupol şirketinin, bu yıl içinde 6 bin Garpiya drone üretimi için Rusya Savunma Bakanlığı'yla anlaşma yaptığı aktarılıyor. Bu sayı, 2024'teki üretim hedefinin üç katına denk geliyor.

Ukrayna askeri istihbaratından kaynaklar, aylık ortalama 500 Garpiya-A1 drone'unun Ukrayna topraklarına saldırılarda kullanıldığını belirtiyor.

Garpiya drone'ları, İran yapımı Şahid'lerin bir türevi ancak Ukrayna istihbaratına göre motor, kontrol ve navigasyon sistemleri Çin menşeli.

Xiamen Limbach Aviation Engine tarafından üretilen L550E motorlarının, yeni kurulan Beijing Xichao International Technology and Trade adlı bir aracı şirket üzerinden Kupol'a ulaştırıldığı belirtiliyor.

Bu sevkıyatların "soğutma ünitesi" diye etiketlenip gümrük kontrollerinden kaçırıldığı öne sürülüyor.

Motorların önce SMP-138 adlı Rus paravan şirkete gönderildiği, ardından da LIBSS adlı başka bir Rus firmasına ulaştırıldığı aktarılıyor. Sevkıyatlar Pekin'den Moskova'ya, oradan da Kupol'un üretim merkezinin yer aldığı İjevsk şehrine naklediliyor.

Belgelerde ayrıca taşıyıcı olarak Sichuan Airlines ve China Southern Airlines gibi Çinli havayolu şirketlerinin adlarının geçtiği de belirtiliyor.

Xiamen Limbach ve Kupol firmaları, ABD ve Avrupa Birliği'nin yaptırım listesinde.

Çin Dışişleri Bakanlığı'ndan yapılan açıklamada, "Garpiya drone'ları için parça ihracatından haberimiz yok" ifadeleri kullanıldı.

Pekin yönetiminin çift kullanımlı ürünlerin ihracatını hem kendi yasalarına hem de uluslararası yükümlülüklere uygun şekilde denetlediğinin savunulduğu açıklamada, "Tek taraflı ve BM onayı olmayan yaptırımlara her zaman karşıyız" dendi.

Independent Türkçe, Reuters, Kyiv Independent