Beyaz Saray’dan işyerlerinde dua edilmesine ve vaaz verilmesine izin

Donald Trump yönetimi, geçtiğimiz şubat ayından bu yana federal yönetimlerde dinin varlığını güçlendiren kararlar aldı

Trump, bu yılın başlarında Beyaz Saray'da dini liderlerle birlikte dua etti (Beyaz Saray resmi internet sitesi)
Trump, bu yılın başlarında Beyaz Saray'da dini liderlerle birlikte dua etti (Beyaz Saray resmi internet sitesi)
TT

Beyaz Saray’dan işyerlerinde dua edilmesine ve vaaz verilmesine izin

Trump, bu yılın başlarında Beyaz Saray'da dini liderlerle birlikte dua etti (Beyaz Saray resmi internet sitesi)
Trump, bu yılın başlarında Beyaz Saray'da dini liderlerle birlikte dua etti (Beyaz Saray resmi internet sitesi)

İnci Mecdi

Beyaz Saray tarafından alınan işyerlerinde dua edilmesine ve vaaz verilmesine izin verilmesi kararı, Batı demokrasilerinde uygulanan ve ABD Anayasası'nın birinci maddesinin temelini oluşturan din ve devlet işlerinin birbirinden ayrılması ilkesini tehdit edecek nitelikte. ABD Başkanı Donald Trump yönetimi, Amerikan hükümeti çalışanlarının işyerlerinde vaaz vermeyi ve dini konuları tartışmayı yasaklayacak.

ABD Personel Yönetimi Ofisi (OPM) tarafından hafta başlarında yayınlanan yeni yönergelere göre hükümet çalışanları dua etmek ve dini konuları tartışmak, hatta ‘başkalarını kendi dini inançlarının doğruluğuna ikna etmeye çalışmak’ da dahil olmak üzere dini faaliyetlerde bulunabilecekler. Ayrıca, yöneticiler de çalışanları ibadet etmeleri de dahil olmak üzere dini inançlarını ifade etmeye teşvik edebilecekler. Ancak Amerikan gazetelerine göre bu yönergeler belirli bir dine atıfta bulunmuyor.

OPM Müdürü Scott Copeland, bu yeni politikayı açıklayan bir açıklama yaparak federal yönetimlerde çalışan kişilerin asla inançları ile kariyerleri arasında seçim yapmak zorunda bırakılmamaları gerektiğini söyledi. Copeland’a göre bu yönergeler, federal yönetimlerdeki işyerlerinin yasalara uygun olmasını ve farklı dinlere mensup tüm Amerikalıları kucaklamasını garanti altına alıyor.

Kararda, federal yönetimlerde çalışan kişilerin masalarında İncil, tespih veya tefillin (Yahudi dua aletleri) gibi dini semboller veya aletler sergileyip kullanabilecekleri belirtiliyor. Çalışanlar ayrıca, resmi çalışma saatleri dışında olmak kaydıyla, işyerinde dua grupları oluşturup dua etmek veya dini metinleri incelemek için bir araya gelebilirler. Kararda ayrıca çalışanların iş arkadaşlarıyla dini konular hakkında sohbet edebilecekleri, hatta taciz edici veya rahatsız edici nitelikte olmaması şartıyla başkalarını kendi dini inançlarının doğruluğuna ikna etmeye çalışabilecekleri belirtiliyor.

Çalışanların dini inançlarını halkın önünde veya halkla birlikte ifade edebilecekleri durumların sıralandığı karara göre örneğin, milli park bekçileri veya gazi bakım merkezlerindeki doktorlar hastaların iyileşmesi için dua edebilecekler.

Din özgürlüğü endişesi

Şarku’l Avsat tarafından Independent Arabia’dan aktardığı analize göre Beyaz Saray, yeni yönergelerin yol açacağı tartışmaları önlemek amacıyla eski Demokrat Başkan Bill Clinton döneminde yayınlanan benzer bir bildirgeye atıfta bulundu.

Ancak Amerikan gazetelerine göre, bazı din özgürlüğü savunucuları bu durum karşısında endişeli. Askeriyede Din Özgürlüğü Vakfı'nın kurucusu ve başkanı Miki Weinstein, bu yönergelerin Anayasa ve işçi haklarıyla çeliştiğini söyledi.

Weinstein, sözlerini şöyle sürdürdü:

“Eğer amirin size Kutsal Kitaptan alıntı yaparak kendi görüşünü kabul etmenin önemini anlatmaya karar verirse, terfi şansınızın ne olacağını düşünüyorsunuz?”

Güney Baptist İlahiyat Okulu (The Southern Baptist Theological Seminary/SBTS) Dekan Yardımcısı Andrew Walker ise söz konusu yeni yönergeleri tarafsızlık kurallarına yetirilen ‘yeni bir düzenlenme’ olarak nitelendirdi. Bu konuda hiçbir sorunu olmadığını belirten Walker, “Bunu Anayasa'nın birinci maddesinin basit bir teyidi olarak görüyorum. Bu madde, rahatsız edici davranışlarda bulunmadığınız sürece uygun çekinceler içeriyor. Bence bu, birinci maddenin temel ilkelerinin tekrarından ibaret” dedi.

Hükümetin dini

Bu karar, Trump yönetiminin federal yönetimlerdeki işyerlerinde dinin veya dini ifadenin varlığını güçlendirmek için daha önce yaptığı çabaların bir uzantısı. OPM bu ayın başlarında federal kurumlara yönelik, uzaktan çalışma ile ilgili ‘dini düzenlemeleri onaylamada hoşgörülü bir yaklaşım benimsemeleri’ yönünde talimatlar yayınladı. Başkan Trump, bu talimatların yayınlanmasından kısa bir süre önce federal çalışanlara haftanın beş günü ofiste çalışma mecburiyeti getirilmesi talimatı vermişti.

Trump, geçtiğimiz şubat ayında ‘Hıristiyanlara karşı önyargıyı ortadan kaldırmayı’ amaçlayan bir başkanlık kararnamesi imzaladı ve yönetiminde yer alan yetkilileri ‘Hıristiyanları hedef alan yasadışı veya uygunsuz davranış, politika veya uygulamaları’ belirleyip sonlandırmaya ve düzeltmeye çağırdı. Trump, başkanlık kararnamesinde eski Başkan Joe Biden yönetiminin ‘barışçıl Hıristiyanları hedef alan skandal bir tutum izlerken, şiddet içeren ve Hıristiyanlığa düşmanca eylemleri görmezden geldiğini’ öne sürdü. Trump ayrıca Amerikan toplumunda dini kuruluşların rolünü güçlendirmek için Beyaz Saray'da İnanç Ofisi kurdu.

ABD Vergi Dairesi (IRS) bu ayın başlarında kiliseler ve diğer ibadethanelerin dini toplulukları önünde siyasi adayları destekleyebileceğini açıkladı. Bu karar, Trump'ın 1954 yılında vergi muafiyeti olan ibadethaneler gibi kuruluşların siyasi faaliyetlerde bulunmasını yasaklamak için eklenen ‘Johnson Değişikliği’ni kaldırma sözünü yerine getirmesinin ardından alındı. Gözlemciler, dini kurumların büyük siyasi güçlere dönüşmesinden ve bunun olası hukuki mücadelelere yol açmasından endişe duyduklarını ifade ettiler.



Suriye ve Lübnan'ı neler bekliyor?

 Bolton: Esed'in devrilmesinden sonra artık hiç kimse Suriye'nin Lübnan'ı ilhak etmesini beklemiyor, ancak Suriye'deki azınlıklarla ilişkilerin nasıl yönetileceği sorusu hâlâ cevapsız (The Independent Arabia)
Bolton: Esed'in devrilmesinden sonra artık hiç kimse Suriye'nin Lübnan'ı ilhak etmesini beklemiyor, ancak Suriye'deki azınlıklarla ilişkilerin nasıl yönetileceği sorusu hâlâ cevapsız (The Independent Arabia)
TT

Suriye ve Lübnan'ı neler bekliyor?

 Bolton: Esed'in devrilmesinden sonra artık hiç kimse Suriye'nin Lübnan'ı ilhak etmesini beklemiyor, ancak Suriye'deki azınlıklarla ilişkilerin nasıl yönetileceği sorusu hâlâ cevapsız (The Independent Arabia)
Bolton: Esed'in devrilmesinden sonra artık hiç kimse Suriye'nin Lübnan'ı ilhak etmesini beklemiyor, ancak Suriye'deki azınlıklarla ilişkilerin nasıl yönetileceği sorusu hâlâ cevapsız (The Independent Arabia)

John Bolton

Geçtiğimiz Perşembe günü, ABD'nin Türkiye Büyükelçisi, Suriye'de devam eden çatışmayla ilgili olarak “gerilimi yatıştırma ve diyalog başlatma” çabalarından bahsetti. Ancak Cuma günü, ABD özel kuvvetleri Suriye'nin derinliklerinde, Halep yakınlarında saldırılar düzenleyerek üst düzey bir DEAŞ liderini öldürdü. Bu çarpıcı tezat, Suriye'nin geleceğinin karmaşıklığını ve bununla ilişkili bölgesel ve uluslararası çıkarların büyüklüğünü en iyi şekilde ortaya koyuyor. İsrail, Suriye ve Lübnan ile olan kuzey sınırlarını, entegre bir savunma mekanizması gerektiren tek bir sınır olarak gördüğünden, Lübnan içindeki tehditler Suriye'deki tehditlerle veya daha genel olarak İran'ın Ortadoğu genelinde istikrarı baltalamadaki rolüyle yakından bağlantılı.

8 Aralık'ta diktatör Esed rejiminin devrilmesi, Hizbullah ve Hamas'ın daha önce yaşadığı ağır kayıplar ve İsrail ile ABD'nin İran'ın nükleer silah ve balistik füze programlarına yönelik saldırıları, Sovyetler'in bir zamanlar bölgedeki “güç dengesi” olarak adlandırdığı şeyi kökten değiştiren gelişmelerdi. Gerçekten de, İsrail'e karşı “ateş kuşağı” stratejisinin yankı uyandıran başarısızlığının ardından İran ve müttefiklerinin kaderindeki dramatik tersine dönüş, Tahran'ın artık en büyük ve tek tehlike kaynağı olmaktan çıktığını gösteriyor.

Bugünkü sorunların kökeninde 1919 Versay Antlaşması ve Osmanlı İmparatorluğu'nu yeniden şekillendirmeyi amaçlayan sonraki düzenlemeler yatıyor. Osmanlı yönetim yapılarının ideal olmaktan uzak olduğu şüphesiz, ancak Fransa ve Birleşik Krallık (İngiltere), şu anda Türkiye olan bölgenin güneyindeki Arap topraklarını Milletler Cemiyeti bünyesinde manda devletlerine dönüştürerek kendi çıkarlarını etkili bir şekilde gözetmişlerdi. Bu bağlamda Fransa, manda devleti olan Suriye'yi bölmeye devam ederek Büyük Lübnan, Cebel el-Dürzi, Halep, Şam ve Alevi devletlerini kurmaya karar vermişti. Esed'in devrilmesinden sonra hiç kimse artık Suriye'nin Lübnan'ı ilhak etmesini beklemiyor. Ancak daha zor bir soru var; yeni Heyet Tahrir eş-Şam (HTŞ) hükümeti altında Aleviler, Dürziler ve çeşitli Hristiyan gruplar ile ilişkiler nasıl yönetilecek? Lübnan'da, İran'ın kolu olan Hizbullah'ın rolü, Tahran açısından belirsizliğini koruyor.

İran'ın rolü gerilerken ve Suriye'de artık ciddi bir öneme sahip değilken, Recep Tayyip Erdoğan liderliğindeki Türkiye, Arap Baharı'nın patlak vermesinden bu yana kendini güçlü bir şekilde dayattı ve bu da Esed rejimi için ciddi bir tehdit oluşturdu. Arap Baharı'nı takip eden Suriye iç savaşı boyunca Erdoğan, Şam'da bir Müslüman Kardeşler yönetimi kurmayı umarak bir dizi isyancı grubu destekledi. Tahran'dan herhangi bir talimat almayan, Ankara'nın kontrol edebileceği bir Suriyeli lider arayışındaydı.

El-Kaide'nin bir kolu olan ve eskiden Nusra Cephesi olarak bilinen HTŞ, Erdoğan için en iyi seçenek olmasa da, hiç yoktan iyidir diye düşündü. Bu nedenle, Ebu Muhammed el-Colani ile birlikte, 2024 sonlarında ortaya çıkan fırsatı değerlendirerek Esed rejimini hızla devirmeye karar verdiler. Daha önce Esed'i Arap Baharı'nda hep koruyan Rusya ve İran'ın, ilkinin Ukrayna'da, ikincisinin Ortadoğu'da olmak üzere kendi savaşlarıyla meşgul oldukları göz önüne alındığında, bunun için zamanlama uygundu. Dolayısıyla, HTŞ'nin Esed'i devirme çabaları Türkiye'nin desteği olmadan asla başarılı olamazdı. Ancak, Rus nüfuzunun azalması ve İran'ın Suriye'deki rolünün nihai olarak ortadan kalkmasının oynadığı olumlu role rağmen, HTŞ rejiminin beklenen rolü konusunda bir fikir birliği yok. Peki Erdoğan bahsi kazanacak mı? Yoksa rejim tamamen terörist kökenlerine geri mi dönecek? Açıkçası, bilmiyoruz. Ancak, daha önce terör örgütlerine katılmış yabancı savaşçıların şimdi yeni Suriye ordusuna katılması hiç de iç açıcı değil. Bu bağlamda kesin olan şu ki, hiç kimse Osmanlı İmparatorluğu'nun ikinci bir versiyonunu, hatta daha da kötüsü Suriye'nin “Akdeniz kıyısındaki Afganistan”a dönüşmesini istemiyor.

Erdoğan'ın PKK'nın feshedilmesine yönelik yürüttüğü süreç  olumlu görünse de, Türk seçmenler arasında giderek kendisini konsolide eden muhalefete karşı yerel desteği harekete geçirme ihtiyacından kaynaklanıyor olabilir. Kuzeydoğu Suriye'deki Kürtler, özellikle Mazlum Abdi liderliğindeki Suriye Demokratik Güçleri (SDG), HTŞ rejimiyle zorlu müzakerelere girdiler. Erdoğan'ın SDG'ye yönelik politikası ve Fırat Nehri'nin doğusundaki ABD birliklerinin varlığı, şüphesiz Türk ordusunun kuzeydoğu Suriye'ye nüfuz etmesini ve kontrolü ele geçirmesini engelledi.

Bu nedenle, İsrail'in Dürzi ve Hristiyan nüfusu korumak için müdahil olduğu Güney Suriye'deki çatışmaya coşkuyla odaklanmadan önce, Şam'daki HTŞ rejimi hakkında daha fazla bilgi edinmek gerekiyor. Daha önce bu sayfalarda, adını Ahmed eş-Şara olarak değiştiren kişinin ve liderliğini yaptığı HTŞ hükümetinin, Esed rejiminin yabancı rehineler ve kitle imha silahları programlarıyla ilgili dosyalarının tamamen açılması da dahil olmak üzere birçok testten geçmesi gerektiğini açıklamıştım. Dahası, Esed'in Hizbullah ile yaptığı tüm anlaşmaların ifşa edilmesi, şüphesiz zengin bir okuma materyali sunacaktır.

Ancak, doğal olarak bir yandan Esed'in kimyasal ve biyolojik silah üretme çabaları, diğer yandan kayıp Amerikan vatandaşları hakkında bilgilere ulaşma çabasında olan Beyaz Saray, ABD çıkarları pahasına Türkiye ve HTŞ’nin önceliklerini gerçekleştirmeye odaklanmış görünüyor. Örneğin, Büyükelçi Thomas Barrack, İsrail'i Şam'daki Suriye askeri komuta merkezlerine yaptığı saldırılar nedeniyle eleştirdi. Burada, Barrack'ın yorumlarının kişisel görüşlerini mi yansıttığı yoksa Washington'un izniyle mi yapıldığı sorusu ortaya çıkıyor; çünkü bir ABD müttefikini eleştirmek genellikle izin ve yetki gerektirir.

Buna ek olarak, Barrack, Şara'nın İsrail ile tam diplomatik ilişkiler kurmaktan kaçınmasından dolayı kamuoyu önünde özürler diliyor; oysa bir ABD büyükelçisinin başka bir ülkenin eylemlerini meşrulaştırma yetkisi yoktur. Dolayısıyla bu tavır, ABD Dışişleri Bakanlığı'nın aşina olduğu ve bazen alaycı bir şekilde “yerel ortama aşırı uyum” olarak adlandırılan kronik bir hastalık olan “ev sahibi ülkenin gündemine asimilasyon”un tam kalbinde yer almaktadır. Bu bağlamda, Büyükelçi Barrack'ın sergilediği semptomlar konusunda uyarılması gerekir. Zira kendisinin ve Beyaz Saray'ın bölgenin karmaşık yapısını anlamaları için hâlâ kat etmeleri gereken uzun bir yol var.