Çin Devlet Başkanı Şi Cinping bugün, Avrasya bölgesinden yaklaşık 20 liderin katıldığı, kuzeydeki Tianjin kentinde düzenlenen Şanghay İşbirliği Örgütü (ŞİÖ) zirvesinin açılışında, uluslararası ilişkilerde Soğuk Savaş zihniyetine ve sindirme politikasına karşı çıkılması çağrısında bulundu.
Adalet temelli küresel bir düzen çağrısında bulunan Şi, “İkinci Dünya Savaşı'na tarihsel bir bakış açısı getirmeli ve bazı ülkelerin izlediği Soğuk Savaş zihniyetine ve sindirme politikasına karşı çıkmalıyız” diyerek ABD'ye üstü kapalı bir gönderme yaptı.
Zirve, İkinci Dünya Savaşı'nın sona ermesinin 80’inci yıldönümü nedeniyle başkent Pekin'de düzenlenecek büyük askerî geçit töreninden birkaç gün önce, dün Tianjin'de başladı.
ŞİÖ, Çin, Hindistan, Rusya, Pakistan, İran, Kazakistan, Kırgızistan, Tacikistan, Özbekistan ve Belarus olmak üzere 10 üye ülke ve 16 gözlemci ülkeden oluşmakta. Bu ülkeler dünya nüfusunun yaklaşık yarısını ve küresel gayri safi yurt içi hasılanın (GSYİH) yüzde 23,5'ini temsil ediyor. ŞİÖ, kendisini NATO'ya karşı bir denge unsuru olarak sunuyor. Ayrıca ŞİÖ üyesi ülkeler, muazzam enerji kaynaklarına sahip.
Şi, “Mevcut uluslararası durum kaotik ve karmaşık hale geliyor... Dolayısıyla üye ülkelerin karşı karşıya olduğu güvenlik ve kalkınma görevleri giderek daha zorlu hale geliyor. Dünya çalkantı ve dönüşüm geçirirken, bizler ilerlemeye devam etmeli ve ŞİÖ’nün görevlerini daha iyi yerine getirmeliyiz” ifadelerini kullandı.
Rusya ve Çin devlet medyasına göre, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, büyük bir siyasi ve ekonomik heyete başkanlık etmesine rağmen dün sabah medya ilgisinden uzak bir şekilde ülkeye geldi.
Şi, Putin'in yakın müttefiklerinden Belarus Devlet Başkanı Alexander Lukaşenko ve 2018'den bu yana ilk kez Çin'i ziyaret eden Hindistan Başbakanı Narendra Modi dahil olmak üzere bir dizi liderle ikili görüşmeler yaptı.
Modi, Şi'ye Hindistan'ın ‘karşılıklı güven ve haysiyet temelinde ilişkileri ilerletmeye’ kararlı olduğunu söyledi.
Dünyanın en kalabalık iki ülkesi olan Çin ve Hindistan, Güney Asya'da nüfuz mücadelesi verirken, 2020 yılında kanlı bir sınır çatışmasına girdi.
Ancak iki ülke arasındaki ilişkiler geçtiğimiz ekim ayında Modi ve Şi'nin Rusya'da düzenlenen zirvede beş yıl sonra ilk kez bir araya gelmesiyle düzelmeye başladı.
Karşılıklı güven
Zirve, sıkı güvenlik önlemleri altında gerçekleştiriliyor. Bazı caddelere zırhlı araçlar konuşlandırıldı, Tianjin'in büyük bir bölümünde trafik kapatıldı ve Mandarin ve Rusça dillerinde Moskova ile Pekin arasındaki ‘karşılıklı güveni’ öven pankartlar asıldı.
Bu zirve, 2001 yılında kurulduğundan bu yana ŞİÖ için en önemli zirve olup, ABD, Çin ve Hindistan arasındaki ticaret çatışmasından Rusya'nın Ukrayna'ya karşı savaşına ve İran'ın nükleer sorununa kadar, üyelerini doğrudan etkileyen birçok krizin ortasında düzenleniyor.
Putin bugün Tianjin'de Türk mevkidaşı Recep Tayyip Erdoğan ile Ukrayna'daki çatışmayı, İranlı mevkidaşı Mesud Pezeşkiyan ile nükleer meseleyi görüştükten sonra yarın Pekin'de Çinli mevkidaşı ile görüşmelerde bulunacak. Putin’in aynı gün Hindistan Başbakanı ile de bir araya gelmesi planlanıyor.
Putin ve Pezeşkiyan da dahil olmak üzere bazı liderler, İkinci Dünya Savaşı'nın sona ermesinin ve Japonya'ya karşı kazanılan zaferin 80’inci yıldönümünü kutlamak için Pekin'de düzenlenecek büyük askerî geçit törenine katılmak üzere çarşamba gününe kadar kalmaya davet edildi.
Bu vesileyle, Kuzey Kore lideri Kim Jong-un, komşu Çin'de Şi ile görüşmek üzere nadir bir şekilde ülkesinin dışına çıkacak.
Putin ve Kuzey Kore lideri Kim Jong Un, Pekin ziyareti sırasında (Reuters)
Kuzey Kore lideri Kim Jong Un, Çin'de II. Dünya Savaşı'nın sona ermesinin 80. yıl dönümünü anma törenlerine katılırken Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin'i kucaklıyor (Reuters)