ABD’nin Gazze savaşını sona erdirme ve Batı Şeria'nın ilhakını durdurma planı

Plan, Hamas olmadan Gazze Şeridi'ni yönetme mekanizmasını ve Filistin-Arap-İslam güçlerinin bölgeye konuşlandırılmasını içeriyor

ABD Başkanı Donald Trump, 23 Eylül 2025'te New York'ta düzenlenen Birleşmiş Milletler (BM) Genel Kurulu toplantıları kapsamında Fransız mevkidaşı Emmanuel Macron ile bir araya geldi. (AFP)
ABD Başkanı Donald Trump, 23 Eylül 2025'te New York'ta düzenlenen Birleşmiş Milletler (BM) Genel Kurulu toplantıları kapsamında Fransız mevkidaşı Emmanuel Macron ile bir araya geldi. (AFP)
TT

ABD’nin Gazze savaşını sona erdirme ve Batı Şeria'nın ilhakını durdurma planı

ABD Başkanı Donald Trump, 23 Eylül 2025'te New York'ta düzenlenen Birleşmiş Milletler (BM) Genel Kurulu toplantıları kapsamında Fransız mevkidaşı Emmanuel Macron ile bir araya geldi. (AFP)
ABD Başkanı Donald Trump, 23 Eylül 2025'te New York'ta düzenlenen Birleşmiş Milletler (BM) Genel Kurulu toplantıları kapsamında Fransız mevkidaşı Emmanuel Macron ile bir araya geldi. (AFP)

ABD Başkanı Donald Trump ve Ortadoğu Özel Temsilcisi Steve Witkoff, Arap ve Müslüman liderlere Gazze Şeridi'ndeki savaşı sona erdirmek için ‘genel bir plan’ sundu. Dün sızan bilgilere göre, tepkiler genel olarak olumluydu.

Şarku’l Avsat’ın Axios internet sitesinden aktardığına göre, New York'taki toplantıda sunulan Amerikan ilkeleri arasında tüm rehinelerin serbest bırakılması, kalıcı ateşkes ve İsrail'in Gazze Şeridi'nden kademeli olarak çekilmesi yer aldı. Söz konusu plan, Hamas olmadan Gazze Şeridi'ni yönetmek için bir mekanizma ve Filistinliler ile Arap ve İslam ülkelerinden gelen güçlerden oluşan bir güvenlik gücünün konuşlandırılmasını içeriyor. Politico, Trump'ın İsrail'in Batı Şeria'yı ilhak etmeyeceğine söz verdiğini bildirdi.

Trump ile ‘çok taraflı zirveye’ katılan sekiz Arap ve Müslüman ülke ise dün, savaşın sona erdirilmesi ve Gazze Şeridi'ne insani yardımın ulaştırılması gerektiğini vurgulayan bir bildiri yayınladı.

Diğer yandan Suudi Arabistan ile birlikte ‘iki devletli çözüm’ konferansına ev sahipliği yapan Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron, ülkesinin, ateşkes, rehinelerin serbest bırakılması, Gazze Şeridi'nde geçici bir yönetim kurulması ve bölgedeki ülkelerin katılımıyla istikrarı korumak için uluslararası bir misyonun oluşturulmasını içeren Gazze planından bahsetti.



İran Cumhurbaşkanı Pezeşkiyan: Nükleer silah arayışında değiliz

İran Cumhurbaşkanı Mesud Pezeşkiyan BM Genel Kurul’da hitap etti (Reuters)
İran Cumhurbaşkanı Mesud Pezeşkiyan BM Genel Kurul’da hitap etti (Reuters)
TT

İran Cumhurbaşkanı Pezeşkiyan: Nükleer silah arayışında değiliz

İran Cumhurbaşkanı Mesud Pezeşkiyan BM Genel Kurul’da hitap etti (Reuters)
İran Cumhurbaşkanı Mesud Pezeşkiyan BM Genel Kurul’da hitap etti (Reuters)

İran Cumhurbaşkanı Mesud Pezeşkiyan, ülkesinin nükleer silah geliştirme niyetinde olmadığını ve bunu yapmayacağını söyledi. ABD ve İsrail'in geçtiğimiz haziran ayında İran'ın nükleer tesislerine düzenlediği saldırıların ardından Avrupa ülkelerinin İran'a uygulanan Birleşmiş Milletler (BM) yaptırımlarını yeniden yürürlüğe koyma kararı almalarını eleştirdi.

Pezeşkiyan, BM Genel Kurulu'nda yaptığı konuşmada, üç Avrupa ülkesinin (Fransa, İngiltere ve Almanya), verdikleri sözleri on yıl boyunca tutmadıklarını, bunun üzerine geçtiğimiz hafta ABD'nin emriyle iptal edilen BM Güvenlik Konseyi (BMGK) kararlarını yeniden uygulamaya koymaya çalıştıklarını söyledi.

İran Cumhurbaşkanı, konuşmasından bir saat sonra İran Dışişleri Bakanı Abbas Arakçi ile Fransa, İngiltere ve Almanya dışişleri bakanları arasında yapılan görüşmelerin ardından, Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron ile nükleer anlaşmazlıkları görüştü.

Avrupa Troykası geçtiğimiz ay, İran’a BM yaptırımlarını yeniden uygulamaya koymak için 30 günlük bir süreç başlattı. Süreç, önümüzdeki pazar günü sona erecek.


İsrail: Suriye ile müzakereler silahsızlanma ve Dürzilerin korunmasına bağlı

İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu (DPA)
İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu (DPA)
TT

İsrail: Suriye ile müzakereler silahsızlanma ve Dürzilerin korunmasına bağlı

İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu (DPA)
İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu (DPA)

İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu'nun ofisinden dün yapılan açıklamada, Suriye ile müzakerelerin sürdüğü ve müzakerelerin sonucunun İsrail'in çıkarlarının güvence altına alınmasına bağlı olduğu belirtildi. Reuters'ın aktardığı açıklamaya göre bunlar arasında Suriye'nin güneybatısındaki silahsızlanma ve Dürzilerin güvenliği yer alıyor.

Öte yandan Netanyahu, yaptığı bir konuşmada bazı liderlerin ‘Filistin terörüne karşı utanç verici teslimiyetinin’ İsrail'i hiçbir şekilde bağlamayacağını belirterek ‘Filistin devleti kurulmayacak’ diye vurguladı.

Netanyahu, New York'taki Birleşmiş Milletler (BM) Genel Kurulu'na gitmeye hazırlanırken yaptığı açıklamayla İsrail'in Suriye ile müzakere halinde olduğunu bu hafta ikinci kez teyit etti.

Netanyahu, pazar günü Suriye ile güvenlik anlaşmasında ilerleme kaydedildiğini, ancak anlaşmanın kısa bir sürede imzalanmayacağını söyledi.


Şara, dünya liderlerine yeni Suriye vizyonunu sundu

Suriye Cumhurbaşkanı Ahmed eş-Şara, New York'taki BM Genel Merkezi'nde düzenlenen 80. BM Genel Kurul toplantıları kapsamında bir konuşma yaptı, 24 Eylül 2025 (Reuters)
Suriye Cumhurbaşkanı Ahmed eş-Şara, New York'taki BM Genel Merkezi'nde düzenlenen 80. BM Genel Kurul toplantıları kapsamında bir konuşma yaptı, 24 Eylül 2025 (Reuters)
TT

Şara, dünya liderlerine yeni Suriye vizyonunu sundu

Suriye Cumhurbaşkanı Ahmed eş-Şara, New York'taki BM Genel Merkezi'nde düzenlenen 80. BM Genel Kurul toplantıları kapsamında bir konuşma yaptı, 24 Eylül 2025 (Reuters)
Suriye Cumhurbaşkanı Ahmed eş-Şara, New York'taki BM Genel Merkezi'nde düzenlenen 80. BM Genel Kurul toplantıları kapsamında bir konuşma yaptı, 24 Eylül 2025 (Reuters)

Birleşmiş Milletler'in 1940'lı yılların ortalarında kurulmasından bu yana ilk kez bir Suriye cumhurbaşkanı, uluslararası örgütün Genel Kurulu'nun yıllık toplantılarında bir konuşma yaptı. Suriye’nin geçici Cumhurbaşkanı Ahmed eş-Şara, eski rejimin lideri Beşşar Esed ve babası Hafız Esed'in liderliğindeki Baas rejiminin düşüşünden sonra ülkesine ilişkin vizyonunu sundu. Şara, ‘ellerini masumların kanına bulayan herkesi adalete teslim edeceğine’ söz verdi.

Suriye’nin eski cumhurbaşkanlarından Haşim el-Attasi, BM’de konuşma yapan tek Suriye lideriydi. Attasi, konuşmasını 1967 yılının haziran ayında yaşanan Altı Gün Savaşı'ndan sonra yapmıştı, ancak BM Genel Kurulu’nun yıllık toplantıları sırasında değildi.

Şara, New York'ta düzenlenen BM Genel Kurulu’nun 80. yıllık oturumunun üst düzey toplantılarına katılan onlarca devlet ve hükümet başkanı ile yüzlerce üst düzey uluslararası yetkiliye hitap etti. Konuşmasına, ‘iyilik ve kötülük arasındaki mücadele’ olarak adlandırdığı eski ‘Suriye masalından’ bahsederek başlayan Şara, ‘büyük ve şanlı bir bölümden’ söz etti.

dfrgt
Suriye Cumhurbaşkanı Şara’ya eşlik eden Suriye heyeti, Şara’nın dün BM Genel Kurulu'nda yaptığı konuşmayı dinlerken (AFP)

Suriye’nin 60 yıl boyunca baskıcı bir rejimin boyunduruğu altında kaldığını hatırlatan Şara, ‘Suriyelilerin adaletsizlik, baskı ve yoksunluk karşısında uzun süredir gösterdiği sabra’ dikkati çekti ve ardından ‘özgürlük ve şerefleri için ayaklandıklarını’ belirtti.

Eski rejimin ‘en iğrenç işkence ve cinayet araçlarını, varil bombaları, kimyasal silahları, hapishanelerde işkenceyi, zorla yerinden edilmeyi, mezhep ve etnik çatışmaları kışkırtmayı ve halk ve dünyaya karşı silah olarak uyuşturucuyu’ kullandığını söyleyen Şara, bunun yanında dünyanın dört bir yanından yabancı güçleri, çeteleri ve milisleri ülkeye soktuğunu belirerek “Güzel ülkemizi tekeline aldı, yaklaşık bir milyon insanı öldürdü, yüz binlerce kişiye işkence etti, yaklaşık 14 milyon insanı yerinden etti ve yaklaşık iki milyon evi sakinlerinin başına yıktı” ifadelerini kullandı.

Suriye halkının 200'den fazla belgelenmiş saldırıda kimyasal silahlarla hedef alındığını söyleyen Şara, Suriye halkının kendini örgütleyerek hızlı bir askeri operasyonla tarihi bir çatışmaya hazırlandığını ve bu çatışmanın 60 yıldır süren suç rejimini ve İran, Hizbullah, Rusya ve diğerlerine atıfla isim vermeden tüm destekçilerini devirdiğini ekledi. Şara, bu zaferle Suriye'nin, kriz ihraç eden bir ülkeden, Suriye'ye ve tüm bölgeye istikrar, barış ve refah getirecek tarihi bir fırsata dönüştüğünü vurguladı.

Ülkeyi bir kez daha bölmek ve parçalamak amacıyla mezhep çatışmaları ve iç savaş çıkarmaya çalışan belirsiz taraflar olduğunu söyleyen Şara, ancak Suriye halkının bunu engellediğini belirterek, Suriye devletinin araştırma komisyonları kurduğunu ve BM’ye de soruşturma izni verdiğini, Suriye'de alışılmadık bir şeffaflıkla benzer sonuçlara ulaşıldığını doğruladı. Suriye Cumhurbaşkanı, ‘ellerini masumların kanına bulayan herkesi adalete teslim edeceğine’ söz verdi.

İsrail'in 8 Aralık'tan bu yana Suriye’ye yönelik tehditlerinin azalmadığını belirten Şara, İsrail'in politikalarının, geçiş dönemini istismar etme çabasıyla Suriye ve halkını destekleyen uluslararası tutuma aykırı olduğunu vurguladı.

Ancak, Şam’ın bu krizi aşmak için diyalog ve diplomasiyi kullandığını vurguladı, 1974 tarihli ayrılık anlaşmasına bağlılığını taahhüt eden Şara, uluslararası topluma bu tehlikelerle yüzleşmek ve Suriye topraklarının egemenliğini ve birliğini saygı duymak için yanında durması çağrısında bulundu. Hükümetinin dengeli diplomasi, güvenlik istikrarı ve ekonomik kalkınma gibi birkaç temele dayanan net bir politika geliştirme çabalarına değinen Şara, güç boşluğunu doldurmak için çalışmalar yapıldığını açıkladı. Kapsayıcı bir ulusal diyalog çağrısında bulunan ve yetkin bir hükümetin kurulacağını duyuran Suriye Cumhurbaşkanı, katılım ilkesini teşvik etti ve mağdurlar için adaleti sağlamak amacıyla ulusal bir geçiş dönemi adalet organı ve kayıp kişiler için başka bir organ kurulacağını açıkladı.

xscdfgrt
Suriye Cumhurbaşkanı Şara dün New York'ta düzenlenen BM Genel Kurulu'nda dünya liderlerine hitap ediyor (AFP)

Meclis’te halkın temsilcilerinin seçilmesine devam edilmesi gerektiğini vurgulayan Şara, “Silahların devlete ait olması ilkesi uyarınca önceki tüm oluşumları feshederek sivil ve askeri kurumları yeniden yapılandırdık” dedi. Suriye Cumhurbaşkanı, yaptırımların Suriye halkını zincirlemek ve özgürlüklerinden bir kez daha mahrum bırakmak amacıyla bir araç olarak kullanılmaması için yaptırımların tamamen kaldırılmasını istedi. Yatırımla ilgili yasaların değiştirilmesine ve büyük bölgesel ve uluslararası şirketlerin Suriye pazarına girerek yatırım yoluyla yeniden yapılanmaya katkıda bulunmasına dikkati çeken Suriye’nin bugün, istisnasız herkesin haklarını garanti altına alan kurumlar ve yasalar oluşturarak yeni bir devlet kurarak kendini yeniden inşa ettiğini vurguladı.

Başta Türkiye, Katar, Suudi Arabistan, tüm Arap ve İslam ülkeleri, ABD ve Avrupa Birliği (AB) olmak üzere Suriye halkı adına, ‘onun davasına destek veren, trajedisinde yardım eden ve ülkelerine kabul eden herkese’ teşekkür eden Şara, “Bugün Suriye, dünya ülkeleri arasında hak ettiği yere geri dönüyor” ifadelerini kullandı.

Öte yandan Şara, diplomasinin İsrail güçlerinin geri çekilmesine ve Suriye ile İsrail arasında 1974 yılında imzalanan ayrılık anlaşmasına geri dönülmesine yol açmasını umduğunu ifade etti.

Şara, geçtiğimiz hafta birkaç gün içinde bir anlaşmaya varılabileceğini açıklarken İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu, anlaşma konusunda ilerleme olasılığını önemsiz bir gelişme olarak göstermeye çalıştı.