Ukrayna neden Tomahawk füzeleri istiyor? Bu füzeler Rusya ile oyunun kurallarını değiştirecek mi?

Kiev'e Tomahawk füzeleri tedarik etmek, Ukrayna’ya niteliksel bir saldırı kabiliyeti kazandırabilir. (ABD Savunma Bakanlığı)
Kiev'e Tomahawk füzeleri tedarik etmek, Ukrayna’ya niteliksel bir saldırı kabiliyeti kazandırabilir. (ABD Savunma Bakanlığı)
TT

Ukrayna neden Tomahawk füzeleri istiyor? Bu füzeler Rusya ile oyunun kurallarını değiştirecek mi?

Kiev'e Tomahawk füzeleri tedarik etmek, Ukrayna’ya niteliksel bir saldırı kabiliyeti kazandırabilir. (ABD Savunma Bakanlığı)
Kiev'e Tomahawk füzeleri tedarik etmek, Ukrayna’ya niteliksel bir saldırı kabiliyeti kazandırabilir. (ABD Savunma Bakanlığı)

Rusya dün, ordusunun ABD'nin Ukrayna'ya Rus topraklarında uzun menzilli saldırılarda kullanılmak üzere Tomahawk seyir füzeleri tedarik etme olasılığını incelediğini duyurdu. Moskova bu hamlenin, çatışmanın önemli ölçüde şiddetlenmesine yol açabileceğine inanıyor.

ABD Başkan Yardımcısı J.D. Vance pazar günü yaptığı açıklamada, Washington'un Ukrayna'nın Tomahawk füzeleri talebini değerlendirdiğini söyledi. Bu füzelerin menzili 2 bin 500 kilometre olup, Ukrayna'dan fırlatıldığında Moskova'yı kolaylıkla vurabilir.

Şarku’l Avsat’ın Reuters'tan aktardığına göre, Kiev'e Tomahawk füzeleri tedarik edilmesi, Ukrayna'ya niteliksel bir saldırı kabiliyeti kazandırabilir ve mevcut silahlarının menzilinin ötesinde bulunan Rus askeri tesislerini, komuta merkezlerini ve hava üslerini hedef almasını sağlayabilir.

Tomahawk füzelerini bu kadar güçlü kılan nedir?

Tomahawk kara saldırı füzeleri, genellikle denizden fırlatılarak düşman topraklarındaki derin hedefleri vurmak için kullanılan uzun menzilli seyir füzeleridir. Bu füzeler son derece isabetlidir ve ağır şekilde korunan bölgelerde bile bin 600 kilometre uzaklıktaki hedefleri vurabilir.

Füze yaklaşık 6,1 metre uzunluğunda, 2,6 metre kanat açıklığına sahip ve yaklaşık bin 510 kilogram ağırlığındadır.

df
Akdeniz'de bir ABD destroyerinden fırlatılan Tomahawk füzesi (Arşiv – AP)

Tomahawk füzelerinin maliyeti ve üretimi

RTX'in bir yan kuruluşu olan Raytheon, denizden veya karadan fırlatılabilen nükleer olmayan Tomahawk füzeleri üretiyor.

ABD Savunma Bakanlığı (Pentagon) bütçe verilerine göre, ABD 2026 yılında füze başına ortalama 1,3 milyon dolar maliyetle 57 füze satın almayı planlıyor.

Bu füzelerin performansını iyileştirmek için devam eden programların bir parçası olarak, füzelerin güdüm sistemlerini yükseltmek ve geliştirmek için ek bütçeler de ayrılmış.

Ortadoğu'da son zamanlardaki savaşlarda kullanımı

GPS navigasyon teknolojisi ile donatılmış Tomahawk füzeleri saha testlerinden geçirilmiş ve ABD ve müttefik kuvvetler tarafından çeşitli askeri operasyonlarda kullanılmıştır.

En dikkat çekici örneklerden biri, ABD ve İngiliz donanmaları tarafından Yemen'deki Husi mevzilerine Tomahawk füzeleri fırlatılmasıdır.

y6
Tomahawk seyir füzeleri Guam Deniz Üssü’ndeki bir ABD denizaltısına taşınıyor. (ABD Donanması’nın Facebook hesabı)

Tomahawk, Ukrayna'nın mevcut füze cephaneliğinden nasıl farklı?

Ukrayna şu anda çeşitli yerli üretim füzelere ve Batı ülkeleri tarafından sağlanan füzelere sahip. Ancak bunların hiçbiri menzil veya yıkıcı güç açısından Tomahawk ile boy ölçüşemiyor. Örneğin:

- Flamingo: Ukrayna şirketi FirePoint tarafından geliştirilen bu füze, Ukrayna Devlet Başkanı Vladimir Zelenskiy tarafından ülkesinin ‘en başarılı silahı’ olarak tanımlandı. Menzili bin milden fazla olan bu füze ilk kez Ağustos 2025'te kullanıldı.

- Neptune: 2015 yılında geliştirilen bir gemi savar füzesi olan Neptune'nin en son versiyonunun menzili 600 milden fazla.

- Harpoon: Boeing tarafından ABD'de üretilen bu gemi savar füzesi, çeşitli hava koşullarında çalışır ve birden fazla platformdan (gemiler, denizaltılar, uçaklar veya kıyı bataryaları) fırlatılabilir. Menzili 75 deniz milidir.

- ATACMS: Lockheed Martin tarafından üretilen bu füzenin, modele bağlı olarak maksimum menzili 190 mildir. HIMARS ve MLRS platformlarından fırlatılır ve katı yakıt kullanır.

- Storm Shadow: MBDA tarafından üretilen bir Avrupa seyir füzesi olup, menzili 155 mildir ve 990 pound (yaklaşık 450 kg) ağırlığında konvansiyonel bir savaş başlığı taşır.

Tomahawk, Ukrayna'da oyunun kurallarını değiştirecek mi?

Kiev, Tomahawk füzelerini elde ederse, bazı süper güçlerin sahip olduğu uzun menzilli saldırı kabiliyetine sahip olacak ve bu da Rusya'nın iç kesimlerindeki hayati tesisleri doğrudan tehdit altına alabilir. Moskova, bu gelişmenin cezasız kalmayacağı konusunda uyarıyor.



Afganistan'da internet kesintisi paniği: "Yakınlarımıza ulaşamıyoruz"

Afganistan'da milyonlarca kişiyi etkileyen internet kesintisinin ne zaman sonlanacağı belirsizliğini koruyor (Reuters)
Afganistan'da milyonlarca kişiyi etkileyen internet kesintisinin ne zaman sonlanacağı belirsizliğini koruyor (Reuters)
TT

Afganistan'da internet kesintisi paniği: "Yakınlarımıza ulaşamıyoruz"

Afganistan'da milyonlarca kişiyi etkileyen internet kesintisinin ne zaman sonlanacağı belirsizliğini koruyor (Reuters)
Afganistan'da milyonlarca kişiyi etkileyen internet kesintisinin ne zaman sonlanacağı belirsizliğini koruyor (Reuters)

Afganistan'da Taliban yönetiminin "ahlaksız faaliyetleri önleme" amacıyla başlattığı baskı politikası sonucunda ülkede geniş çaplı internet kesintisi yaşanması panik yarattı.

Siber güvenlik ve internet gözlemevi NetBlocks, ülkedeki birçok telekomünikasyon ağının kesildiğini duyurdu. Bunun sonucunda, 43 milyon nüfuslu Afganistan'da "tamamen internet kesintisi" yaşandığı ifade edildi.

Yurtdışındaki Afganlar, ülkedeki yakınlarına ulaşamadıklarını söylüyor. CNN'in aktardığına göre bu sabah Kabil'e giden birkaç uçuş da iptal edildi.

CNN'in irtibata geçtiği, 2019'dan beri Hindistan'da yaşayan 30 yaşındaki Afgan Muhammed Hadi, "Yakınlarımızın güvende olup olmadığını öğrenemiyoruz" diyor.

Hadi, yakınlarına ulaşamayan yurtdışındaki Afganların büyük panik ve tedirginlik yaşadığını söylüyor.

Kabil merkezli özel medya şirketi Tolo News TV, faaliyetlerinin ciddi şekilde etkilediğini bildirdi. ABD merkezli haber ajansı AP ve Fransız haber kuruluşu AFP, Kabil'deki bürolarıyla iletişim kuramadıklarını açıkladı.

Washington Post'un haberinde, internetin özellikle eğitim hakları yasaklanan kadınlar için çok önemli olduğuna dikkat çekiliyor. Kesintiden beri Taliban yetkililerine veya kadın hakları aktivistlerine ulaşılamadığı aktarılıyor.

Kimliğinin açıklanmaması şartıyla konuşan Kabil'deki bir diplomat, kesintinin dün akşam saatlerinde resmi bir uyarı yapılmadan gerçekleştirildiğini söylüyor. Taliban'ın "bir sonraki duyuruya kadar" kesintinin devam edeceğini söylediğini belirtiyor.

Kesintinin Taliban'ın talimatıyla yapılıp yapılmadığı henüz netleştirilemedi. Kimliğinin gizli tutulmasını isteyen Pakistanlı bir yetkili, Taliban'ın "interneti kapatma emri" verdiğini düşündüklerini söylüyor.

Taliban yetkilileri bu ayın başlarında internet erişimini kısıtlamaya başlamış, bazı bölgelerde yüksek hızlı interneti kapatmıştı.

16 Eylül'de Belh vilayeti sözcüsü Attaullah Zaid, "Bu önlem ahlaksızlığı önlemek için alındı. Bağlantı ihtiyacının karşılanması amacıyla ülke genelinde alternatif seçenekler uygulanacak" demişti.

Son birkaç haftadır internet bağlantısının çok yavaş olduğu aktarılıyor.

Netblocks'un açıklamasında, Afganistan'da telefon hizmetlerinin, genellikle internet erişimini sağlayan fiber hatlar üzerinden çalıştığı belirtilmiş, optik kabloların kesilmesinin mobil ve sabit hatlı telefon hizmetlerinin durmasına yol açacağı ifade edilmişti.

Independent Türkçe, CNN, Washington Post


Rusya'nın Wagner sonrası Afrika planı sallantıda: "Batı devreye giriyor"

Orta Afrika Cumhuriyeti'nin Bangui kentinde, Wagner'in kurucusu Yevgeni Prigojin ve Dmitri Utkin'in heykeli dikilmişti (AFP)
Orta Afrika Cumhuriyeti'nin Bangui kentinde, Wagner'in kurucusu Yevgeni Prigojin ve Dmitri Utkin'in heykeli dikilmişti (AFP)
TT

Rusya'nın Wagner sonrası Afrika planı sallantıda: "Batı devreye giriyor"

Orta Afrika Cumhuriyeti'nin Bangui kentinde, Wagner'in kurucusu Yevgeni Prigojin ve Dmitri Utkin'in heykeli dikilmişti (AFP)
Orta Afrika Cumhuriyeti'nin Bangui kentinde, Wagner'in kurucusu Yevgeni Prigojin ve Dmitri Utkin'in heykeli dikilmişti (AFP)

Rusya'nın Afrika planları, paralı asker şirketi Wagner'in kurucusu Yevgeni Prigojin'in ölümünün ardından sekteye uğradı.

Wall Street Journal'ın analizinde, Kremlin destekli paramiliter örgüt Afrika Kolordusu'nun, Wagner'in kıtadaki yerini doldurmakta zorlandığı belirtiliyor.

Kimliğinin paylaşılmaması şartıyla konuşan ABD'li bir üst düzey askeri yetkili, Mali, Nijer ve Burkina Faso'daki cuntaların, Rusya'yla çalışmaktan "pişmanlık duyduğunu" öne sürüyor.

Afrika ülkeleri, El Kaide ve IŞİD gibi örgütlerin saldırılarına karşı eskiden ABD ve Fransa'yla birlikte çalışıyordu. Ancak Prigojin liderliğindeki Wagner, bölgede nüfuzunu artırınca Batılı ülkelerin faaliyetleri azalmıştı. 

Analizde, Moskova'nın Afrika'daki etkisinin zayıflamaya başlamasıyla Batılı ülkelerin kıtada nüfuzunu tekrar artırmayı planladığı yazılıyor.

Washington'un, başta Fas olmak üzere Afrika'daki çeşitli ülkelerde yerel savaşçıları eğitme planı üzerinde çalıştığı aktarılıyor.

Amerikan özel güvenlik şirketi Blackwater'ın kurucularından Erik Prince'in, güvenlik hizmeti sağlama projeleri için Afrika'daki hükümetlerle görüştüğü de ifade ediliyor.

Blackwater'a bağlı savaşçılar, 2007'de Irak'ta 17 sivili öldürmüş, 20 kişiyi de yaralamıştı. Olayla ilgili 4 kişi hakkında hapis kararı verilmiş, daha sonra şirket çalışanları 2020'de ABD Başkanı Donald Trump tarafından affedilmişti.

Pentagon'un finanse ettiği Afrika Stratejik Araştırmalar Merkezi'nin verilerine göre, Sahraaltı Afrika'da yer alan Sahel bölgesinde, geçen yıl terör saldırıları sonucu en az 11 bin kişi hayatını kaybetti.

Saldırıların çoğunun Burkina Faso'da gerçekleştiği, şiddet olaylarının Atlantik'in Gine Körfezi boyunca uzanan kıyı ülkelerine doğru genişlediği belirtiliyor.

Son dönemde artan saldırılar nedeniyle Trump'ın terörle mücadele danışmanı Rudolph Atallah'ın temmuzda Mali'yi ziyaret ederek yardım teklifi götürdüğü aktarılıyor. Aynı ay Fransız ordusu komutanı Tümgeneral Pascal Ianni'nin de bölgede askeri eğitimlerin yeniden başlatılması için Orta Afrika Cumhuriyeti'ni ziyaret ettiği belirtiliyor.

Wagner isyanı

Ukrayna savaşında Vladimir Putin ve Savunma Bakanlığı'yla girdiği tartışmalarla tanınan Prigojin'in savaşçıları, Haziran 2023'te Kremlin'e karşı ayaklanmıştı. Prigojin, kısa süren isyandan iki ay sonra Moskova'dan bindiği uçağın seyir halindeyken patlaması sonucu ölmüştü. Prigojin'in sağ kolu ve Wagner'in kurucularından Dmitri Utkin'in de aralarında yer aldığı 10 kişiyi taşıyan uçaktaki herkes hayatını kaybetmişti.

Bunun ardından gözler Kremlin'e çevrilmiş, sözcü Dmitri Peskov olaydan Moskova'nın sorumlu olmadığını iddia etmişti. İsyan nedeniyle Prigojin ve askerlerini vatan hainliğiyle suçlayan Putin ise olayın ardından Wagner lideri için "Yetenekli biriydi fakat ciddi hataları vardı" demişti.

Batılı istihbarat örgütleri, Prigojin'in Kremlin'in emriyle uçağa yerleştirilen bir patlayıcının infilak etmesi sonucu öldüğünü iddia etmişti.

Independent Türkçe, Wall Street Journal, Guardian


Musk, Yahudi örgütünü hedef aldı: "ADL, Hıristiyanlardan nefret ediyor"

Güney Afrika doğumlu iş insanı, yaptığı el işaretine yönelik eleştirileri "Herkesin Hitler'e benzetilerek hedef alınması çok sıktı" diye yanıtlamıştı (AFP)
Güney Afrika doğumlu iş insanı, yaptığı el işaretine yönelik eleştirileri "Herkesin Hitler'e benzetilerek hedef alınması çok sıktı" diye yanıtlamıştı (AFP)
TT

Musk, Yahudi örgütünü hedef aldı: "ADL, Hıristiyanlardan nefret ediyor"

Güney Afrika doğumlu iş insanı, yaptığı el işaretine yönelik eleştirileri "Herkesin Hitler'e benzetilerek hedef alınması çok sıktı" diye yanıtlamıştı (AFP)
Güney Afrika doğumlu iş insanı, yaptığı el işaretine yönelik eleştirileri "Herkesin Hitler'e benzetilerek hedef alınması çok sıktı" diye yanıtlamıştı (AFP)

Dünyanın en zengin kişisi, kendini Yahudi düşmanlığıyla mücadeleye adayan İftira ve İnkârla Mücadele Birliği'ni (Anti-Defamation League/ADL) eleştirdi. 

Elon Musk, ABD'deki en etkili Yahudi örgütlerinden birinin Hıristiyanlığı nefret dolu, terör yanlısı ve aşırılıkçı bir inanç olarak gördüğünü öne sürüp "ADL'den yeterince nefret etmiyorsunuz" ifadesini kullanan bir X kullanıcısının paylaşımına şöyle cevap verdi:

ADL, Hıristiyanlardan nefret ediyor, bu yüzden de bir nefret örgütü.

ADL, Charlie Kirk'ün 10 Eylül'de suikasta uğrayarak öldürülmesinin ardından, onun kurduğu Turning Point USA'in üyelerinin ırkçı açıklamalarının kaydını tutmasıyla gündeme geldi. 

Musk, muhafazakar fikirleri yaymayı amaçlayan Turning Point USA'in "nefret dolu, terör yanlısı ve aşırılıkçı" diye nitelenmesine de tepki gösterdi:

İnsanlar ve kuruluşlar hakkında bu tarz yanlış ve karalayıcı etiketler kullanmak cinayeti teşvik eder.

ADL CEO'su Jonathan Greenblatt bunun üzerine X'te "Hıristiyan karşıtı olduğumuz fikri hem saldırgan hem de yanlış. Çalışanlarımız ve destekçilerimiz arasında pek çok Hıristiyan var" dedi.

Greenblatt, Hıristiyan kimliğini ırkçılık ve Yahudi düşmanlığı için kullanan hareketlereyse karşı çıktıklarını vurguladı. 

Ocak ayında Donald Trump, yemin ederek resmen görevine başlarken düzenlenen Zafer Mitingi'nde konuşan Musk, Nazi selamına benzetilen bir hareket yaptığında büyük tepki toplamıştı. 

Pek çok kişi, Musk'ı Yahudi düşmanlığıyla suçlarken New York merkezli ADL, "Elon Musk coşkulu bir anında tuhaf bir jest yapmış gibi görünse de bu bir Nazi selamı değil. Ancak yine de bu konuda insanların hassasiyet göstermesini takdir ediyoruz" ifadesini kullanmıştı. 

Kendisinin sahip olduğu sosyal medya platformu X'te yapılan paylaşıma Musk, "Teşekkürler arkadaşlar" ifadesiyle birlikte gülerken gözlerinden yaş gelme emojisini kullanarak yanıt vermişti.

ADL ise bu açıklaması yüzünden hem bağışçıları hem de çalışanları tarafından yerilmişti. 

Independent Türkçe, Guardian, JTA