Elektrikli araba örtüsü Mars'ta yaşam alanı kurmak için kullanılabilir

Janus termal örtüsünde iki yüzlü Roma tanrısından esinlenildi

Sıcaklıkları pasif olarak düzenleyebilen fononik metakumaşın yakın çekimi (Huaxu Qiao)
Sıcaklıkları pasif olarak düzenleyebilen fononik metakumaşın yakın çekimi (Huaxu Qiao)
TT

Elektrikli araba örtüsü Mars'ta yaşam alanı kurmak için kullanılabilir

Sıcaklıkları pasif olarak düzenleyebilen fononik metakumaşın yakın çekimi (Huaxu Qiao)
Sıcaklıkları pasif olarak düzenleyebilen fononik metakumaşın yakın çekimi (Huaxu Qiao)

Bilim insanları, Roma mitolojisinden esinlenerek gün boyunca örttüğü her şeyi soğutabilen ve geceleri ısıtabilen bir örtü icat etti.

İki yüzlü Roma tanrısı Janus'un adını taşıyan Janus termal örtü, elektrikli arabalardan uzay araçlarına kadar her şeyde kullanılabilir. Araştırmacılar, bunun Ay ve Mars'ta gezegen dışı koloniler inşa etmek için bile kullanılabileceğini öne sürüyor.

Araştırmaya katılan, Şanghay Jiao Tong Üniversitesi'nden malzeme bilimci Kehang Cui, "Termal örtü yazın serin kışın sıcak tutan, araçlar, binalar, uzay araçları ve hatta dünya dışı yaşam alanları için giysiler gibidir" diyor.

Örtü temelde Dünya'nın göreceli soğutma yoluyla soğumasıyla aynı şekilde çalışıyor. Dünya atmosferle kaplıdır ve atmosfer yaydığımız belirli bir aralıktaki elektromanyetik enerjiye karşı geçirgendir.

Silika ve alüminyumdan üretilen fütüristik malzeme, herhangi bir dış enerjiye ihtiyaç duymadan ısıtma ve soğutma etkisini pasif olarak elde edebiliyor.

Elektrikli araçların örtüyle örtülmesi, sıcak bir günde 8 santigrat derece soğutulmasını ve soğuk bir gecede 6,8 santigrat derece ısıtılmasını sağlayarak bataryanın bozulmasını önler.

Ölçeklenebilir üretilen Janus termal örtü ve elektrikli arabaların gündüz çekilen örtülü ve örtüsüz fotoğrafı (Huaxu Qiao)
Ölçeklenebilir üretilen Janus termal örtü ve elektrikli arabaların gündüz çekilen örtülü ve örtüsüz fotoğrafı (Huaxu Qiao)

Profesör Cui, "İlk kez kış gecelerinde ortam sıcaklığının neredeyse 7 santigrat derece üzerinde ısınmaya ulaşabiliyoruz" diyor.

Bu bizim için de şaşırtıcı sayılır, enerji girişi veya güneş ışığı yok ve hâlâ ısı elde edebiliyoruz.

Araştırmayı detaylandıran "Scalable and durable Janus thermal cloak for all-season passive thermal regulation" (Dört mevsim pasif termal düzenleme için ölçeklenebilir ve dayanıklı Janus termal örtü) başlıklı çalışma salı günü Device adlı bilimsel dergide yayımlandı.

Independent Türkçe



Deepfake videoları tespit etmek giderek zorlaşıyor: Artık gerçekçi kalp atışları var

Kişilerin rızası ve bilgisi dışında üretilen deepfake görüntüler endişe yaratıyor (Reuters)
Kişilerin rızası ve bilgisi dışında üretilen deepfake görüntüler endişe yaratıyor (Reuters)
TT

Deepfake videoları tespit etmek giderek zorlaşıyor: Artık gerçekçi kalp atışları var

Kişilerin rızası ve bilgisi dışında üretilen deepfake görüntüler endişe yaratıyor (Reuters)
Kişilerin rızası ve bilgisi dışında üretilen deepfake görüntüler endişe yaratıyor (Reuters)

Deepfake videoların gelişmiş saptama yöntemlerini yanıltabildiği ve her geçen gün daha gerçekçi hale geldiği tespit edildi. 

Bir kişinin yüzünün ya da vücudunun dijital olarak değiştirilmesiyle oluşturulan deepfake videolar endişe yaratmaya devam ediyor. 

Bu videolar gerçek bir kişinin görüntüsünün yapay zeka kullanılarak değiştirilmesiyle yapılıyor. Aslında bu teknoloji, kullanıcıların yüzünü kediye dönüştüren veya yaşlandıran uygulamalar gibi zararsız amaçlarla da kullanılabiliyor.

Ancak insanların cinsel içerikli videolarını üretmek veya masum insanlara iftira atmak için de kullanılabilmesi ciddi bir sorun teşkil ediyor.

Bu videoların sahte olup olmadığını anlamak için kullanılan gelişmiş yöntemlerden biri kalp atışlarını izlemek. 

Uzaktan fotopletismografi (rPPP) adlı araç, deriden geçen ışıktaki küçük değişiklikleri tespit ederek nabzı ölçüyor. Nabız ölçen pulse oksimetreyle aynı prensiple çalışan bu araç, çevrimiçi doktor randevularının yanı sıra deepfake videoları tespit etmek için de kullanılıyor.

Ancak bulguları hakemli dergi Frontiers in Imaging'de bugün (30 Nisan) yayımlanan çalışmaya göre deepfake görüntülerde artık gerçekçi kalp atışları var.

Bilim insanları çalışmalarına videolardaki nabız hızını otomatik olarak saptayıp analiz eden bir deepfake dedektörü geliştirerek başladı. 

Ardından rPPP tabanlı bu aracın verilerini, EKG kayıtlarıyla karşılaştırarak hassasiyetini ölçtüler. Son derece iyi performans gösteren aracın EKG'yle arasında dakikada sadece iki-üç atımlık fark vardı. 

Ekip aracı deepfake videolar üzerinde test ettiğindeyse rPPP, videoya kalp atışı eklenmese bile son derece gerçekçi bir kalp atışı algıladı. 

Bilim insanları kalp atışlarının videoya kasten eklenebileceği gibi, kullanılan kaynak videodan kendiliğinden geçebileceğini de söylüyor.

Almanya'daki Humboldt Üniversitesi'nden çalışmanın ortak yazarı Peter Eisert "Kaynak video gerçek bir kişiye aitse, bu artık deepfake videoya aktarılabiliyor" diyerek ekliyor: 

Sanırım tüm deepfake dedektörlerinin kaderi bu; deepfake'ler gittikçe daha iyi hale geliyor ve iki yıl önce iyi çalışan bir dedektör bugün tamamen başarısız olmaya başlıyor.

Araştırmacılar yine de sahte videoları saptamanın başka yolları olduğunu düşünüyor. Örneğin sadece nabız hızını ölçmek yerine, yüzdeki kan akışını ayrıntılı olarak takip eden dedektörler geliştirilebilir.

Eisert, "Kalp atarken kan, damarlardan geçerek yüze akıyor ve daha sonra tüm yüz bölgesine dağılıyor. Bu harekette gerçek görüntülerde tespit edebileceğimiz küçük bir gecikme var" diyor.

Ancak bilim insanına göre nihai çözüm deepfake dedektörlerinden ziyade, bir görüntünün üzerinde oynanıp oynanmadığını anlamaya yarayan dijital işaretlere odaklanmaktan geçiyor:

Bir şeyin sahte olup olmadığını tespit etmek yerine bir şeyin değiştirilmediğini kanıtlayan teknolojiye daha fazla odaklanmadığımız sürece, deepfake'lerin saptanmalarını zorlaştıracak kadar iyi olacağını düşünüyorum.

Independent Türkçe, BBC Science Focus, TechXplore, Frontiers in Imaging