160 yıllık bilmece: Bilim insanları Endonezya'dan geçen görünmez çizginin sırrını çözdü

Gizemli çizgi, canlıları birbirinden belirgin biçimde ayrıyor

Britanyalı kaşif, bu çizgiyi Güneydoğu Asya ve Avustralya arasındaki 25 binden fazla adadan oluşan Malay Takımadaları'nı gezerken fark etmişti (Wikimedia Commons)
Britanyalı kaşif, bu çizgiyi Güneydoğu Asya ve Avustralya arasındaki 25 binden fazla adadan oluşan Malay Takımadaları'nı gezerken fark etmişti (Wikimedia Commons)
TT

160 yıllık bilmece: Bilim insanları Endonezya'dan geçen görünmez çizginin sırrını çözdü

Britanyalı kaşif, bu çizgiyi Güneydoğu Asya ve Avustralya arasındaki 25 binden fazla adadan oluşan Malay Takımadaları'nı gezerken fark etmişti (Wikimedia Commons)
Britanyalı kaşif, bu çizgiyi Güneydoğu Asya ve Avustralya arasındaki 25 binden fazla adadan oluşan Malay Takımadaları'nı gezerken fark etmişti (Wikimedia Commons)

Bilim insanları 160 yıl sonra Wallace Çizgisi diye bilinen gizemli ayrımın sırrını çözdü.

Britanyalı doğa bilimci Alfred Russel Wallace'ın keşfettiği, 1863'te haritalandırılan görünmez bir çizgi, canlı türlerini birbirinden belirgin biçimde ayrıyor.

Wallace'ın bulguları doğrultusunda, Hint Okyanusundan kuzeye doğru uzandığı görülen bu hat, Güney Yarımküre'de Lombok Boğazı ve Makassar Boğazı'ndan geçerek doğuya yöneliyor.

Böylece Borneo ve Avustralya'yı birbirinden ayırıyor. Hattın Asya tarafında kalan bölgeye Oryantal, Avustralya tarafında kalan bölgeye de Avustralyen hayvan coğrafyası adı veriliyor.

Hattın Asya yakasındaki canlılar sadece Asya kökenli. Avustralya tarafında ise hem Asya hem de Avustralya kökenli canlılar var.

Bilim insanları yüz yılı aşkın süredir Asyalı türlerin diğer tarafa hareket etmesine olanak veren ama Avustralyalı türlerin hareketini engelleyen faktörü araştırıyor.

Avustralya Ulusal Üniversitesi'nden Dr Alex Skeels ve meslektaşları yeni araştırmada işte bu soruna bir cevap buldu: Levha tektoniği.

Skeels'in aktarımına göre yaklaşık 35 milyon yıl önce, Avustralya çok daha güneydeydi ve Antarktika'ya bağlıydı.

Bir noktada Avustralya Antarktika'dan ayrıldı ve milyonlarca yıl boyunca kuzeye sürüklenerek Asya'ya çarptı. Bu çarpışma, bugün Endonezya diye bilinen volkanik adaları doğurdu.

Avustralya'nın Antarktika'dan bu şekilde ayrılması, o zamanlar Dünya ikliminin çarpıcı biçimde soğumasına yol açan yeni, çok daha soğuk bir deniz geçidini meydana çıkardı.

Güneydoğu Asya'da yeni oluşan Malay Takımadaları'nın iklimi çok daha sıcak ve nemli kalırken, Avustralya çok daha soğuk ve kuruydu.

Skeels, bunun sonucunda Asya'daki canlıların Malay Takımadaları'nda yaşamaya iyi adapte olduklarını ve bu adaları Avustralya'ya doğru ilerlemek için "basamak" olarak kullandıklarını söyledi.

Bilim insanı, "Avustralya türleri için durum böyle değildi" diye ekledi:

Zamanla daha serin ve giderek daha kuru bir iklimde evrimleşmişlerdi ve bu nedenle, Asya'dan göç eden canlılara kıyasla tropik adalarda kendilerine yer edinmede daha az başarılıydılar.

Bunun sonucunda zaman içinde Avustralya'da sadece oraya özgü türler ortaya çıkmaya başladı.

"Borneo'ya giderseniz herhangi bir keseli görmezsiniz ama komşu ada Sulawesi'ye giderseniz görürsünüz" diyen Skeels, Asya'ya özgü bazı türlerin de aslında Avustralya'ya geçmediğini hatırlattı:

Avustralya'da ayılar, kaplanlar veya gergedanlar gibi Asya'ya özgü memeliler de yoktur.

 

Independent Türkçe, IFL Science, Livescience



Parkinson hastalığını tespit eden kalem üretildi

(Unsplash)
(Unsplash)
TT

Parkinson hastalığını tespit eden kalem üretildi

(Unsplash)
(Unsplash)

Vishwam Sankaran Bilim ve Teknoloji Muhabiri 

Bilim insanları, Parkinson hastalığının erken belirtilerini saptamak için el hareketlerini yapay zekayla analiz eden özel bir kalem geliştirdi. Bu gelişme, hastalığın düşük maliyetli teşhisine önayak olabilir.

Bu cihaz, dünya çapında 10 milyon kişiyi etkileyen bu nörolojik hastalığa sahip olan ve olmayan kişilerin yazma şeklindeki farklılıkları tespit edebiliyor. Hastalığın belirtileri arasında titreme ve uzuv ve vücut hareketlerinde bozulma yer alıyor.

Parkinson hastalığı, Alzheimer'dan sonra en yaygın ikinci nörodejeneratif hastalık ve bu tür rahatsızlıklar arasında en hızlı ilerleyeni.

Ancak genellikle hastanın motor becerilerini gözlemleyerek yapılan teşhisler, uzman eksikliği nedeniyle düşük ve orta gelirli ülkelerde yetersiz kalıyor.

El yazısı, beyin-el koordinasyonu gerektiren karmaşık bir süreç ve önceki araştırmalar, Parkinson hastalığının el yazısını önemli ölçüde etkilediğini gösterdi.

Manyetik mürekkep içeren yapay zekalı kalem, el yazısı örneklerini analiz ederek Parkinson hastalığının belirtilerini tespit ediyor. Kaliforniya Üniversitesi'nin Los Angeles kampüsünden araştırmacılar, "Burada, yumuşak manyetoelastik uç ve manyetik sıvı mürekkep içeren, hem yüzeydeki hem de havadaki yazma hareketlerini hassas ve niceliksel olarak yüksek kaliteli, analiz edilebilir elektrik sinyallerine dönüştürebilen, kendi kendine çalışan, Parkinson hastalığı teşhisi için bir teşhis kalemi geliştirdik" dedi.
 

Görsel kaldırıldı.

Parkinson hastalığı tanı kalemi (Jun Chen)


Araştırmacılar, yapay zeka sisteminin yardımıyla kalemin, Parkinson hastası üç kişinin el yazısı örneklerini 13 sağlıklı katılımcının el yazısı örneklerinden başarıyla ayırt edebildiğini gösterdi.

Cihazın 16 kişilik küçük bir grupta Parkinson hastalığını yüzde 95'in üzerinde doğrulukla tespit edebildiğini buldular.

Araştırmacılar, kalemin düşük maliyetli, doğru ve yaygın şekilde dağıtılabilir bir teknolojiye dönüştürülerek, geniş nüfuslu ve kaynakları sınırlı bölgelerde Parkinson teşhisini iyileştirmesini umduklarını belirtti.

Geliştirdiğimiz tanı kalemi, büyük nüfuslarda ve kaynakların sınırlı olduğu bölgelerde Parkinson hastalığı tanısını iyileştirme potansiyeline sahip, düşük maliyetli, yaygın şekilde dağıtılabilir ve güvenilir bir teknolojiyi temsil ediyor.

Bu, henüz muhtemel Parkinson hastası olduğunu bilmeyen, tedavi görmemiş bireyler için özellikle faydalı.


Independent Türkçe, independent.co.uk/tech