Hubble'dan şiddetli bir geçmişe sahip "galaktik sükunet adası" fotoğrafı

UGC 12295, Dünya’dan yaklaşık 192 milyon ışık yılı uzaklıkta

LEDA 70237 adıyla da bilinen galaksi, Balık Takımyıldızı'nda bulunuyor (ESA)
LEDA 70237 adıyla da bilinen galaksi, Balık Takımyıldızı'nda bulunuyor (ESA)
TT

Hubble'dan şiddetli bir geçmişe sahip "galaktik sükunet adası" fotoğrafı

LEDA 70237 adıyla da bilinen galaksi, Balık Takımyıldızı'nda bulunuyor (ESA)
LEDA 70237 adıyla da bilinen galaksi, Balık Takımyıldızı'nda bulunuyor (ESA)

Hubble Uzay Teleskobu, uzaktaki bir sarmal galaksinin yüzü dönük fotoğrafını yakaladı. 24 Temmuz'da yayımlanan görüntüde yer alan galaksi, UGC 12295 adıyla biliniyor.

Fotoğraf, merkezden çıkan iki farklı sarmal kolun nefes kesici görüntüsünü sunuyor. Bu kollardan uzanan kollar, yıldız oluşumu sebebiyle mavi görünürken biraz daha sönük duruyor.

Galaksi, Dünya'dan yaklaşık 192 milyon ışık yılı uzaklıkta yer alıyor. ESA fotoğrafı "galaktik sükunet adası" başlığıyla yayımlasa da galaksinin şiddetli bir geçmişe sahip olduğunu vurguladı. Zira UGC 12295 yakın zamanda son derece şiddetli bir süpernovaya ev sahipliği yaptı. ESA yetkilileri, süpernovanın ilk kez 2015'te tespit edildiğini bildirdi.

Enerjisi biten büyük yıldızların şiddetle patlamasına süpernova deniyor. Bir süpernovanın parlaklığı Güneş'in parlaklığının yüz milyon katına varabiliyor.  Fazlasıyla güçlü olan bu patlamalar, büyük miktarda maddeyi uzaya fırlatıyor. 

ESA, süpernova tespitinin ardından iki gökbilimci ekibinin galaksiyi incelediğini duyurdu. Hubble'ın Geniş Alan Kamerası 3'ü kullanan ekipler, süpernovanın geride bıraktığı kalıntıları ve komşu bölgelerdeki süpernovaları inceledi. 

Uzmanlar, süpernova kalıntılarını gözlemlemenin evrende maddenin evrimini ve yıldız sistemlerinin daha iyi anlaşılmasını sağlayabileceğini belirtti. 

ESA yetkilileri şu ifadeleri kullandı:

Hubble'ın keskin görüşü bu enerjik olayların kalıcı izlerini ortaya çıkararak süpernovalara ev sahipliği yapan sistemlerin doğasına ışık tutabilir.

ESA ve NASA'nın yönetimindeki Hubble, 33 yılını yeni galaksileri keşfetmek ve yıldızların, gezegenlerin ve diğer gök cisimlerinin çarpıcı anlarını kaydetmekle geçirdi.

NASA'ya göre teleskop şimdiye kadar yaklaşık 50 bin gök cismi üzerinde 1,5 milyon kez gözlem yaptı.

1990'da uzay mekiği Discovery aracılığıyla fırlatılan teleskop, adını Astronom Edwin Hubble'dan alıyor.

 

Independent Türkçe, Space.com, Sci.News



Sovyetler'den kalma uydu Dünya'ya meteor gibi çarpabilir

Sovyet Venera projesine özel posta pulu (Wikimedia Commons)
Sovyet Venera projesine özel posta pulu (Wikimedia Commons)
TT

Sovyetler'den kalma uydu Dünya'ya meteor gibi çarpabilir

Sovyet Venera projesine özel posta pulu (Wikimedia Commons)
Sovyet Venera projesine özel posta pulu (Wikimedia Commons)

Vishwam Sankaran Bilim ve Teknoloji Muhabiri 

Bir uydu takipçisi, Venüs'e iniş yapabilecek dayanıklılıkta tasarlanan yarım tonluk Sovyet uzay sondasının iki hafta içinde Dünya'ya geri döneceği ve meteor gibi "sert düşebileceği" uyarısında bulundu.

1972'de fırlatılan uzay aracı hiçbir zaman Dünya'nın yörüngesini geçemedi ve kalıntıları 50 yılı aşkın süredir gezegenin etrafında dönüyor.

Sonda, 10 Mayıs civarında alevler içinde Dünya'ya geri düşmeye başlayacak.

Hollandalı uydu takipçisi Marco Langbroek blog yazısında, "Bundan yaklaşık 2 hafta sonra, alışılmadık bir kontrolsüz yeniden giriş gerçekleşecek: Başarısız bir Sovyet Venera görevinden 53 yıllık iniş kapsülü Dünya yörüngesinde sıkışıp kaldı" dedi.

Uzay sondasının yeniden giriş sırasında yanma ihtimali az da olsa var ancak Venüs'e inişe dayanmak üzere inşa edildiği için bu pek olası görünmüyor.

Delft Teknoloji Üniversitesi'nde uzay durumsal farkındalığı dersi veren Dr. Langbroek, "Bu, Venüs atmosferinden geçerken hayatta kalmak üzere tasarlanmış bir iniş aracı olduğundan, Dünya atmosferine yeniden girişte ve çarpışmada sağlam kalması mümkün" dedi.

Uzay aracı paraşütle donatılmış olsa da bu paraşüt çalışır durumda olmayabilir.

Dr. Langbroek, Popular Science'a "Eğer yeniden girişten sağ çıkarsa, sertçe düşecektir" diye konuştu.

Dr. Langbroek, yaklaşık 1 metre genişliğinde ve 500 kg'ın biraz altında ağırlığa sahip sondanın atmosfere yeniden girebileceğini ve saatte yaklaşık 250 km hızla Dünya'ya çarpabileceğini, bunun da meteor çarpmasına benzer riskler oluşturduğunu söyledi.

Casus uydu, meteor ve asteroitleri izleyen öğretim görevlisi, "Söz konusu riskler özellikle yüksek olmasa da sıfır da değil" dedi.

Düşen sondanın ne zaman ve nereye çarpabileceği belirsizliğini koruyor.

Dr. Langbroek, "51,7 derecelik yörünge eğimiyle, yeniden giriş 52 Kuzey ve 52 Güney enlemleri arasında herhangi bir yerde gerçekleşebilir" dedi.

Bu, Birleşik Krallık kadar kuzeyden Yeni Zelanda kadar güneye herhangi bir yer olabilir.

Gök cismi takipçisi, "Mevcut modellememize göre yeniden giriş, aşağı yukarı 10 Mayıs civarında gerçekleşecek" dedi.

Geçen birkaç ay boyunca, model sürekli 9-10 Mayıs 2025'ten civarında yeniden girişe işaret ediyor.

İzleyiciler daha fazla veri toplamak ve ne zaman ve nereye çarpabileceğini belirlemek için uzay sondasını gözlemlemeyi sürdürüyor.

Dr. Langbroek, "Yeniden giriş tarihindeki belirsizlik, gerçek yeniden girişe yaklaştıkça azalacak ancak o gün bile belirsiz oranı hâlâ yüksek olacak" dedi.

Independent Türkçe, independent.co.uk/space