Bilim insanları bu sorunun peşinde: Yapay zeka, hayvanlarla konuşmayı sağlayabilir mi?

Bunun önünde üç temel zorluk var

Hayvanlarla iletişim kurmak, yapay zeka kadar hayvan davranışı uzmanlarını da ilgilendiriyor (Pixabay)
Hayvanlarla iletişim kurmak, yapay zeka kadar hayvan davranışı uzmanlarını da ilgilendiriyor (Pixabay)
TT

Bilim insanları bu sorunun peşinde: Yapay zeka, hayvanlarla konuşmayı sağlayabilir mi?

Hayvanlarla iletişim kurmak, yapay zeka kadar hayvan davranışı uzmanlarını da ilgilendiriyor (Pixabay)
Hayvanlarla iletişim kurmak, yapay zeka kadar hayvan davranışı uzmanlarını da ilgilendiriyor (Pixabay)

İsrailli iki nörobiyolog, yapay zekanın yakın gelecekte insan ve diğer hayvanları iletişime geçirme ihtimali üzerine bir makale kaleme aldı.

Tel Aviv Üniversitesi'nden Yossi Yovel ve Oded Rechavi, bilimsel dergi Current Biology'de yayımladıkları makalede insan ve hayvan iletişiminin zorluklarına da değindi.

Makaleye göre insanların hayvanlarla yapay zeka sayesinde konuşabilmesinin önünde üç büyük zorluk var. Dolayısıyla bu engellerin üstesinden gelebilecek devrim niteliğinde bir dil modeli geliştirilmesi gerekiyor.

İlk olarak, bu dil modelinin hayvanın kendi iletişim sinyallerini kullanması gerekiyor. Yani hayvanın kendisi, insan komutlarına yanıt vermek için yeni sinyaller öğrenmek zorunda kalmamalı.

Bilim insanları uzun yıllardır kur yapma veya tehdit hissetme gibi durumlarda hayvanların ne tür sinyaller verdiğini biliyor. Ancak yapay zekanın insan ve diğer hayvanlar arasında gerçek bir iletişim sağlaması için bu sinyalleri çok daha çeşitli davranışsal bağlamlarda değerlendirebilmesi gerekiyor. Bu da ikinci büyük zorluk.

Üçüncüsü ise makinenin hayvanlara hitap ederken "sanki türdeşiyle iletişim kuruyormuş ve bir makine değilmiş gibi" ölçülebilir tepkiler üretmesi zorluğu.

Bu üçüncü zorluk daha önce bal arıları üzerinde aşılabilmişti. Bir grup bilim insanı yiyeceklerin yerini koloniye bildirmek için bir çeşit sallanma dansı yapan arıları taklit eden minik robotlar geliştirmişti. Robotlar, arıları yönlendirmede başarılı olmuştu.

Öte yandan dans yalnızca tek bir bağlam için işe yarıyor. Bilim insanları halen bir arıya ne istediğini veya nasıl hissettiğini sorabilecek düzeyde bir makine geliştiremedi.

Gerçek bir iletişim mümkün mü?

İki nöroloğa göre, bu üç temel zorluk aşılsa bile insanlar hayvanlarla istedikleri düzeyde iletişim kurmayı hiç başaramayabilir.

Örneğin bir algoritma gelecekte insanlara ev kedilerinin üzgünlüğünü veya sevecenliğini göstermeye çalıştığını söyleyebilir. Ancak kediye nasıl hissettiğini sormanın yolu hiç bulunamayabilir.

Nörobiyologlar bu noktada filozof Ludwig Wittgenstein'ın şu sözünü örnek veriyor:

Aslan konuşsa bile biz onu anlayamayız.

Yove ve Rechavi, "Bir kediye 'nasıl hissettiğini' asla soramayacağız veya ChatGPT'nin zaten Fransızca'da "KediGPT anlamına geldiğini  ve bunun komik olduğunu belki de hiç açıklayamayacağız" diye yazdı.

Primatlarla iletişim

Bu noktada bilişsel anlamda insana daha yakın olduğu düşünülen primatlarla iletişim kurmanın mümkün olup olmadığı sorusu akla geliyor.

Ancak bunun için de yapay zeka modellerinin primat davranışlarına dair devasa miktarda veriyle eğitilmesi gerekecek. Zira ChatGPT gibi sohbet botlarının internetteki milyarlarca yazılı veriyle eğitildiği biliniyor.

Öte yandan Yove ve Rechavi, elde bu miktarda devasa bir verinin olmadığını hatırlatıyor.

 

Independent Türkçe, Science Alert, Current Biology



Batı’da korku yaratan yapay zeka yazılımı, Çin'de terapi için kullanılıyor

Çin'de geliştirilen DeepSeek, Batı'da "veri casusluğu" endişesi yaratmıştı (Reuters)
Çin'de geliştirilen DeepSeek, Batı'da "veri casusluğu" endişesi yaratmıştı (Reuters)
TT

Batı’da korku yaratan yapay zeka yazılımı, Çin'de terapi için kullanılıyor

Çin'de geliştirilen DeepSeek, Batı'da "veri casusluğu" endişesi yaratmıştı (Reuters)
Çin'de geliştirilen DeepSeek, Batı'da "veri casusluğu" endişesi yaratmıştı (Reuters)

Genç Çinliler, Batı ülkelerinde casusluk tartışması yaratan yapay zeka destekli sohbet programı DeepSeek'i terapi için kullanıyor.

Çinli mühendislerin tasarladığı DeepSeek, diğer yapay zeka şirketlerine kıyasla düşük maliyetle ve az sayıda çip kullanarak geliştirdiği açık kaynaklı yeni modeli DeepSeek-R1'i, 20 Ocak'ta piyasaya sürmüştü. 

O zamandan beri büyük rağbet gören program, rapor hazırlama ve Excel formülü yazmadan seyahat planlamasına kadar birçok amaç için kullanılıyor. 

Ancak yazılımın geliştirildiği ülkedeki gençler, programı psikolojik destek amaçlı da kullanıyor.

BBC’nin adını Holly Wang olarak değiştirdiği 28 yaşındaki Çin vatandaşı, hayatta karşılaştığı açmazlarla ilgili DeepSeek’ten tavsiye aldığını belirtiyor: 

DeepSeek benim için inanılmaz bir danışman oldu. Olaylara farklı açılardan bakmamı sağladı ve denediğim ücretli psikolojik danışmanlık hizmetlerinden daha iyi bir iş çıkardı.

Holly, DeepSeek’i ilk kez büyükannesini kaybettikten sonra kullandığını söylüyor. Büyükannesi için bir veda yazısı yazmasını istediğinde programın harika iş çıkardığını anlatan Holly, yapay zekanın kendisine şu şiirsel yanıtı verdiğini aktarıyor: 

Unutmayın ki sizi ürperten tüm bu kelimeler, ruhunuzda uzun zamandır var olanların yankısı. Ben, kendi sesinin ağırlığını duymanı sağlayan, ara sıra geçtiğin bir vadiden başka bir şey değilim.

Genç, yazılımdan bu mesajı aldıktan sonra çok etkilenip ağlamaya başladığını söylüyor.

Çin’de Alibaba, Baidu ve ByteDance gibi firmaların ürettiği yapay zeka destekli sohbet botları da var ancak Holly, hiçbirinin DeepSeek kadar iyi olmadığını belirtiyor.

Kaliforniya Üniversitesi’nden Nan Jia, yapay zeka yazılımlarının kullanıcılara duygusal destek sağlama kapasitesi üzerine çalışıyor. Nan, bu programların insanlara kıyasla karşıdaki kişiyi “daha iyi dinleme kapasitesine” sahip olduğuna dikkat çekiyor. Diğer yandan uzman, yapay zeka botlarının profesyonel psikolojik danışmanlık hizmetlerinin yerinin tutamayacağını da hatırlatıyor.

Adının paylaşılmasını istemeyen başka bir Çinli genç de DeepSeek’le yaptığı sohbetlerin bakış açısını değiştirdiğini belirtiyor: 

DeepSeek beni özgürleştiren yeni bakış açıları sundu. Bir yanıt vermeden önce sorunuzu gerçekten anlamaya ve sizi bir kişi olarak tanımaya çalıştığını hissediyorum.

ABD merkezli şirketlerle yarışan modelleri daha ucuza geliştirip sattığını öne süren DeepSeek, Nvidia'dan Microsoft'a kadar teknoloji devlerinin yüzlerce milyar dolar değer kaybetmesine neden olmuştu.

Avrupa’da uygulamaya ilk yasak İtalya’dan gelmişti. Yazılım Pentagon’da da alarma yol açmıştı.

Independent Türkçe, BBC, Reuters