Yapay zeka Dubai'deki GITEX Global'e damgasını vuruyor

Devlet kurumları ve şirketler zorluklarla mücadele etmek ve iş verimliliğini artırmak için teknolojilerini sergiliyor.

Yapay zeka Dubai'deki GITEX Global'e damgasını vuruyor
TT

Yapay zeka Dubai'deki GITEX Global'e damgasını vuruyor

Yapay zeka Dubai'deki GITEX Global'e damgasını vuruyor

Birleşik Arap Emirlikleri'nin Dubai kentinde dört gün boyunca devam eden ve hükümetlerin ve şirketlerin karşılaştıkları zorlukların üstesinden gelmek ve çözümler sunmak için yapay zekâdan yararlanma yeteneklerini sergiledikleri "GITEX Global 2023" fuarının 43. oturumundaki etkinliklere yapay zekâ teknolojileri hâkim oldu.

Teknoloji üreticileri

Başkan Yardımcısı, Başbakan ve Dubai Hükümdarı Şeyh Muhammed bin Raşid el-Maktum bugün fuarın açılışını yaparak bu küresel etkinliğin önemini ve en son teknik ürün ve çözümlerin sunulduğu önemli bir küresel platform olarak etkisini vurguladı. Etkinlik, kırk yılı aşkın bir süredir teknoloji üreticileri ve geliştiricilerinin dünyadaki en büyük profesyonel buluşmalarından biri olarak konumunu sağlamlaştırmayı başardı.

Şeyh Muhammed bin Raşid şunları söyledi: "Kırk yılı aşkın bir süredir BAE, amacı teknolojinin ve dolayısıyla dünyanın geleceğini şekillendirmek için çabaları birleştirmek ve ortak bir çabayı teşvik etmek olan bir forumun parçası olarak dünyanın dört bir yanından en önde gelen yaratıcıları ve yenilikçileri Dubai'de ağırladı. Bu forum, dünya çapında teknolojik ilerleme sürecinin ilerletilmesinde etkili ve açık bir role sahip olan ve diğer tüm hayati sektörler üzerinde doğrudan etkisi bulunan stratejilerin, vizyonların ve ortaklıkların başlatıldığı bir platform olmuştur. GITEX'in istikrarlı büyümesi, dünyanın Dubai'ye yarın ve ötesi için teknoloji endüstrisinde önemli bir merkez olarak artan güveninin ikna edici bir göstergesidir. Etkinliğin süregelen başarısı, BAE ve Dubai'nin hızla gelişen teknolojik ortamda ilerleme, yenilikçilik ve uluslararası işbirliğini güçlendirme konusundaki kararlılığının bir kanıtıdır. Teknoloji endüstrisi için yeni olanaklar yaratma ve insan yaşamının kalitesinin arttırılmasına katkıda bulunacak yeni ortaklıklar kurma yönündeki taahhütlerimizi yerine getirmek için hiçbir çabadan kaçınmayacağız."

Yapay zeka

Yapay zeka, elektronik bulut, Web 3.0, siber güvenlik, iklim teknolojisi ve kentsel gelişim alanlarındaki yenilikleri ve trendleri keşfedecek olan GITEX Global 2023, yapay zeka dünyasındaki en son teknolojileri sunarken, "Her Şeyde Yapay Zeka” gibi etkinliklere de ev sahipliği yapacak.

“Her Şeyde Yapay Zeka" gibi etkinliklere ev sahipliği yaparken, bu yıl düzenlenen yapay zeka çözümleri ve konseptleri sergisi, bu teknolojinin yeteneklerini göstermek için yapay zekadan güç alan bin şirketin katılımına tanık oldu.

Yeni dönem

Microsoft BAE Genel Müdürü Naim Yazbek ise konu hakkında şunları söyledi: "Bugün yeni bir dijital dönüşüm çağına tanıklık ediyoruz. Yapay zeka, kağıt üzerindeki fikirlerden yarının dijital dünyasını inşa etmek için çeşitli sektörlerde ve toplumlarda devrimi ateşleyen bir araca dönüştü. Microsoft olarak, her ölçek ve türden kuruluş ve sektörü güçlendirmenin, onlara yapay zekanın gücünden sorumlu bir şekilde yararlanma fırsatı vereceğine inanıyoruz. Bu, şehirlerde niteliksel bir değişim yapmamızı ve iş yerlerinin şeklini yeniden hayal etmemizi sağlayan şeydir, böylece yaşam kalitesini iyileştirebiliriz. GITEX Global 2023'te bu inanılmaz yetenekleri sergilemek için uygun bir platform buluyoruz ve herkes için daha iyi bir gelecek ve daha bağlantılı bir dünya inşa etmede bu teknolojinin potansiyelinden faydalanmak için liderlik bayrağını taşımaktan memnuniyet duyuyoruz. GITEX Global, Microsoft gibi şirketlere teknolojik ilerlemenin bayraktarlığını yapma ve sektörlerin, ekonomilerin ve toplumların geleceğinin inşasında aktif bir rol üstlenme konusundaki kararlılıklarını teyit etme fırsatı sunduğu için birleştirici bir işbirliği platformu sağlıyor."

Yazbek, Microsoft'un devlet ve özel sektör kurumlarının yenilikçi araçlar ve kaynaklar elde etmesini sağlamayı amaçladığına dikkat çekerek şunları söyledi: "Onlara yapay zekânın devrim niteliğindeki potansiyelinden faydalanma, yenilikçi uygulamalarını yaratma ve kendileriyle ilişkili sektörler ve ekonomiler içinde paradigma değişimi sürecini yayma fırsatı veren her şeyi sağlamaya çalışıyoruz."

İnsan ile etkileşim

Ayrıca Deloitte Orta Doğu Yapay Zeka Enstitüsü, bazı özel sektörler için tasarlanmış büyük kapalı ve açık kaynak dil modellerini kullanan yapay zeka platformunun yeteneklerini, doğal ve sorunsuz bir konuşma deneyimi sağlayan kullanım durumlarını ve bir insanla etkileşime benzer bir etkileşim deneyimini inceledi.

Ayrıca Dijital Dubai Vakfı, jeneratif yapay zeka sistemi üzerinde çalışan ve Dijital Dubai tarafından geliştirilen interaktif platform "Dubai AI" projesini başlattı. Vakıf, platformun şehrin tüm sektörlerini kapsayan, resmi kaynaklarından gelen bilgilerle sürekli beslenen kapsamlı, interaktif ve birleşik bir bilgi kaynağı olmak için çalıştığını söyledi.

Platform, müşterilerin soru ve taleplerini gerçek zamanlı ve etkileşimli bir şekilde yanıtlamak üzere, üretken yapay zeka teknolojisiyle tasarlanmış, müşteriye yönelik kişisel bir dijital asistan olma özelliğini taşıyor.



Gazze, İsrail'in yapay zeka teknolojilerini test ettiği bir alana dönüştü

İsrail ordusunun Matzpen teknoloji birimi (Reuters)
İsrail ordusunun Matzpen teknoloji birimi (Reuters)
TT

Gazze, İsrail'in yapay zeka teknolojilerini test ettiği bir alana dönüştü

İsrail ordusunun Matzpen teknoloji birimi (Reuters)
İsrail ordusunun Matzpen teknoloji birimi (Reuters)

İnci Mecdi

İsrail tarafından geliştirilen ve 7 Ekim 2023 tarihinden bu yana Gazze’deki savaş sırasında Hamas liderlerinin yerini tespit etmek için kullanılan yapay zeka (AI) teknolojileri, özellikle de İsrail'e askeri bir avantaj sağlayan bu teknolojilerin kullanılmasının feci sonuçları göz önüne alındığında, giderek artan etik kaygılara yol açıyor.

İsrailli ve ABD’li yetkililerin ABD merkezli New York Times (NYT) gazetesine verdiği bilgilere göre İsrailli subaylar yapay zeka tabanlı askeri teknolojiyi ilk kez 2023 yılının sonlarında, 7 Ekim 2023 saldırılarının planlanmasına yardımcı olan Hamas’ın üst düzey liderlerinden İbrahim el-Bayari'ye suikast düzenlemek için kullandı. İsrail istihbaratı, Gazze Şeridi'nin altındaki tünellerde saklandığına inanılan Bayari’nin yerini başlangıçta tespit edemedi. Bu da on yıl önce savaşta kullanılmadan geliştirilmiş olan aracı geliştirmek için yeni bir teşvik sağladı. İçeridekilere göre Birim 8200 mühendisleri yapay zekayı bu araca dahil etmekte gecikmedi. İsrail kısa süre içinde Bayari'nin aramalarını dinleyebildi ve aramaların yapıldığı yerin yaklaşık konumunu veren sesli yapay zeka aracını test etti. İsrail bu bilgiyi kullanarak 31 Ekim 2023'te bölgeyi hedef alan hava saldırıları düzenledi ve Bayari'yi öldürdü.

“The Studio”

Ancak İsrail'in savaş sırasında kullandığı yapay zeka teknolojileri önemli sivil kayıplara yol açtı. Şarku’l Avsat’ın Londra merkezli çatışma izleme kuruluşu Airwars'tan aktardığı verilere göre Bayari'ye yapılan saldırıda 125'ten fazla sivil öldü. Kimliklerinin gizli kalması şartıyla NYT’ye konuşan ABD ve İsrailli dokuz yetkilinin açıklamalarına göre Bayari suikastı için düzenlenen hava saldırısında 125'ten fazla sivil öldürüldü. Bunun için kullanılan sonik araç, İsrail'in Gazze'deki savaşı yapay zeka destekli askeri teknolojileri dünyanın daha önce hiç görmediği bir hızda test etmek ve uygulamak için nasıl kullandığının sadece bir örneğiydi.

İsrail, geçtiğimiz 18 ay boyunca kısmen gizlenmiş ya da yaralanmış olan yüzleri gerçek kimliklerle eşleştirmek için yapay zekayı yüz tanıma yazılımına da entegre etti. Potansiyel hava saldırısı hedeflerini gruplandırmak için yapay zekayı kullandı. İki kaynağa göre, mesajları, sosyal medya gönderilerini ve Arapça diğer verileri toplayıp analiz edebilen bir sohbet robotunu güçlendirmek için Arapça bir yapay zeka modeli oluşturdu.

NYT'ye konuşan ve söz konusu teknolojiler hakkında bilgi sahibi olan kişilere göre bu çabaların çoğu Birim 8200'de görevlendirilen askerler ile Google, Microsoft ve Meta gibi teknoloji şirketlerinde çalışan yedek askerler arasında bir ortaklığın da önünü açtı. Kaynaklar, Birim 8200'ün bir inovasyon merkezi ve uzmanların yapay zeka projeleriyle eşleştirildiği bir yer olan The Studio'yu oluşturduğunu söyledi.

Yedek askerler

İsrailli yetkililer, Hamas'ın 7 Ekim 2023'te İsrail'e sınır ötesi saldırılar düzenleyerek bin 200'den fazla kişiyi öldürmesi ve 250’den fazla kişiyi rehin almasının ardından, Birim 8200 ile The Studio’daki yedek askerler arasındaki iş birliğinin hızla yeni yapay zeka teknolojileri geliştirmesine izin verildiğini açıkladı. Yatırımcıları şirketlerle buluşturan ve kâr amacı gütmeyen İsrailli bir kuruluş olan Startup Nation Central'ın CEO'su Avi Hasson, META, Google ve Microsoft'ta çalışan İsrailli yedek askerlerin insansız hava araçları (İHA) ve veri füzyonu (bilgi bütünleştirme) alanlarında inovasyonu teşvik eden kilit unsurlar haline geldiğini söyledi. Yedek subaylar teknik bilgi birikimi ve orduda bulunmayan kilit teknolojilere erişim sağladılar.

İsrail ordusu İHA filosunu güçlendirmek için de hızla yapay zekayı kullandı. İsrail ordusuyla birlikte çalışan bir yazılım ve yürüyüş şirketi olan XTEND’ın kurucusu ve CEO'su Aviv Shapira, hedefleri uzaktan tanımlayan ve takip eden İHA’lar geliştirmek için yapay zeka algoritmalarının kullanıldığını söyledi.

İsrailli ve ABD'li yetkililere göre İsrail yapay zeka tabanlı cephaneliğini geliştirmek için yarışırken bile, bu teknolojilerin kullanılması bazen yanlış kimliklere, tutuklamalara ve sivil ölümlerine yol açtı. Bazıları, gözetimin artmasına ve sivillerin öldürülmesine yol açabilecek yapay zekanın etik sonuçları hakkında tartışırken Avrupalı ve ABD'li savunma yetkilileri, başka hiçbir ülkenin mevcut savaşlar sırasında yapay zeka araçlarını denemede İsrail kadar aktif olmadığını ve bu teknolojilerin gelecekteki savaşlarda nasıl kullanılabileceğine ve nasıl başarısız olabileceklerine dair bir fikir verdiğini söyledi.

Geniş dil modeli

The Studio tarafından geliştirilen araçlardan biri de geniş dil modeli olarak bilinen Arapça yapay zeka modeliydi. Konuyla ilgili bilgi sahibi İsrailli subaylara göre ülkede onlarca yıldır Arapça konuşulan lehçelerde ele geçirilmiş kısa mesajlar (SMS), telefon görüşmeleri ve sosyal medya paylaşımları bulunuyor. Bu yüzden İsrailli subaylar savaşın ilk birkaç ayında geniş bir dil modeli oluşturdular ve Arapça sorgular yapmak için bir chatbot geliştirdiler. ABD’li ve İsrailli yetkililerin dördü, aracın multimedya veri tabanlarıyla entegre edilerek analistlerin görüntü ve videolar üzerinde karmaşık aramalar yapabilmelerinin sağlandığını söyledi.

İsrailli üç subaya göre İsrail geçtiğimiz eylül ayında Hizbullah lideri Hasan Nasrallah'a suikast düzenlediğinde, bahsi geçen chatbot Arap dünyasındaki tepkileri analiz etti. Teknoloji, halkın tepkilerini ölçmek için Lübnan'daki farklı lehçeleri ayırt ederek İsrail'in karşı saldırı başlatmak için kamuoyu baskısı olup olmadığını değerlendirmesine yardımcı oldu. Ancak iki subaydan biri, chatbotun bazen İngilizceden Arapçaya çevrilen bazı modern argo terimleri ve kelimeleri tanımlayamadığını, bunun da farklı lehçelerde uzman İsrailli istihbarat subaylarının çalışmasını gözden geçirip düzeltmesini gerektirdiğini belirtti.

İsrailli iki istihbarat yetkilisine göre chatbot bazen yanlış cevaplar verdi. Aynı yetkililer, chatbotun örneğin tüfekleri boru olarak gösterdiğini, ancak yapay zeka aracının araştırma ve analizi büyük ölçüde hızlandırdığını söylediler.

İsrail ayrıca 7 Ekim 2023 saldırılarından sonra Gazze Şeridi'nin kuzeyi ve güneyi arasında kurulan geçici kontrol noktalarına, Filistinlilerin yüksek çözünürlüklü görüntülerini tarayıp yapay zeka destekli yüz tanıma yazılımına gönderme özelliğine sahip kameralar yerleştirmeye başladı. Ancak sistem, zaman zaman yüzleri gizlenmiş kişileri tanımlamakta zorlandı. Bu durum, yüz tanıma sistemi tarafından yanlışlıkla teşhis edilen Filistinlilerin tutuklanmasına ve sorgulanmasına yol açtı.