Arkeologlar tuhaf bir Maya savaşçısı heykeli buldu

Heykel, demiryolu hattı inşaatıyla birlikte yürütülen arkeolojik kazı sırasında keşfedildi

(INAH)
(INAH)
TT

Arkeologlar tuhaf bir Maya savaşçısı heykeli buldu

(INAH)
(INAH)

Arkeologlar, Meksika'da Kolomb öncesi döneme ait bir tapınağın altında yılan şeklinde miğfer giyen bir Maya savaşçısının ilginç heykelini ortaya çıkardı.

Meksika Ulusal Antropoloji ve Tarih Enstitüsü'ne (INAH) göre 33 cm boyunda ve 28 cm genişliğindeki heykel Yucatán Yarımadası'ndaki Chichén Itzá'da keşfedildi.

Bilim insanları, çenesi açık bir yılan şeklinde miğfer ve tüylü elbise giyen bir savaşçıyı tasvir ediyor gibi görünen eserin, yaklaşık bin yıl önce inşa edilmiş daha büyük bir heykelin parçası olabileceğini düşünüyor.

Kolomb öncesi uygarlık, MS 9. ve 13. yüzyıllar arasında Mayaların, Yucatán yarımadasında geliştirdiği en büyük merkezlerden biriydi.

Chichén Itzá'nın yükseliş döneminde onbinlerce insana ev sahipliği yaptığı biliniyor.

Bölgede ayrıca yaklaşık 30 metre yüksekliğinde El Castillo adında bir piramit bulunuyor.

INAH, popüler turizm merkezinde yeni bir müze, ziyaretçi merkezleri ve insanları buraya ulaştıracak bir tren hattı (Tren Maya) inşa etmek için çalışıyor.

Halihazırda Chichén Itzá günde en az 3 bin 500 turist ağırlıyor. UNESCO'ya göre bu sayı yoğun sezonda günlük 8 bin ziyaretçiye ulaşabiliyor.

Bu durum, Hispanik dönem öncesinin dokusunun bozulmasını önlemek için sürekli bakım ve dikkat gerektiriyor.

Chichén Itzá'daki Casa Colorada kompleksinde ortaya çıkarılan savaşçı heykeli, demiryolu hattı inşaatıyla birlikte yürütülen arkeolojik araştırma sırasında keşfedildi.

Yucatan'daki kazılarda keşfedilen antropomorfik heykel (INAH)
Yucatan'daki kazılarda keşfedilen antropomorfik heykel (INAH)

Tren hattının inşası sırasında şimdiye kadar, bir milyondan fazla seramik parçası ve 600 insan gömüsü de dahil olmak üzere bir dizi arkeolojik buluntu elde edildi.

Ayrıca bir dizi mimari yapı ve çeşitli başka eserler de keşfedildi.

Bilim insanları, Chichén Itzá Arkeolojik Bölgesi'ndeki yüz heykelinin keşfinin, bölgenin günümüzdeki halkının geçmişleriyle sahip olabilecekleri bağın bir işareti olduğunu söylüyor.

Kırık olmasına rağmen heykelin ayakta durduğunu ve iyi muhafaza edilmiş bir durumda olduğunu belirttiler.

INAH, "Heykelin parametrelerinin Maya şehrinin en erken dönemlerinde kullanılanlarla uyumlu olduğu sonucuna varılabilir" diye ekledi.

Independent Türkçe



Deepfake videoları tespit etmek giderek zorlaşıyor: Artık gerçekçi kalp atışları var

Kişilerin rızası ve bilgisi dışında üretilen deepfake görüntüler endişe yaratıyor (Reuters)
Kişilerin rızası ve bilgisi dışında üretilen deepfake görüntüler endişe yaratıyor (Reuters)
TT

Deepfake videoları tespit etmek giderek zorlaşıyor: Artık gerçekçi kalp atışları var

Kişilerin rızası ve bilgisi dışında üretilen deepfake görüntüler endişe yaratıyor (Reuters)
Kişilerin rızası ve bilgisi dışında üretilen deepfake görüntüler endişe yaratıyor (Reuters)

Deepfake videoların gelişmiş saptama yöntemlerini yanıltabildiği ve her geçen gün daha gerçekçi hale geldiği tespit edildi. 

Bir kişinin yüzünün ya da vücudunun dijital olarak değiştirilmesiyle oluşturulan deepfake videolar endişe yaratmaya devam ediyor. 

Bu videolar gerçek bir kişinin görüntüsünün yapay zeka kullanılarak değiştirilmesiyle yapılıyor. Aslında bu teknoloji, kullanıcıların yüzünü kediye dönüştüren veya yaşlandıran uygulamalar gibi zararsız amaçlarla da kullanılabiliyor.

Ancak insanların cinsel içerikli videolarını üretmek veya masum insanlara iftira atmak için de kullanılabilmesi ciddi bir sorun teşkil ediyor.

Bu videoların sahte olup olmadığını anlamak için kullanılan gelişmiş yöntemlerden biri kalp atışlarını izlemek. 

Uzaktan fotopletismografi (rPPP) adlı araç, deriden geçen ışıktaki küçük değişiklikleri tespit ederek nabzı ölçüyor. Nabız ölçen pulse oksimetreyle aynı prensiple çalışan bu araç, çevrimiçi doktor randevularının yanı sıra deepfake videoları tespit etmek için de kullanılıyor.

Ancak bulguları hakemli dergi Frontiers in Imaging'de bugün (30 Nisan) yayımlanan çalışmaya göre deepfake görüntülerde artık gerçekçi kalp atışları var.

Bilim insanları çalışmalarına videolardaki nabız hızını otomatik olarak saptayıp analiz eden bir deepfake dedektörü geliştirerek başladı. 

Ardından rPPP tabanlı bu aracın verilerini, EKG kayıtlarıyla karşılaştırarak hassasiyetini ölçtüler. Son derece iyi performans gösteren aracın EKG'yle arasında dakikada sadece iki-üç atımlık fark vardı. 

Ekip aracı deepfake videolar üzerinde test ettiğindeyse rPPP, videoya kalp atışı eklenmese bile son derece gerçekçi bir kalp atışı algıladı. 

Bilim insanları kalp atışlarının videoya kasten eklenebileceği gibi, kullanılan kaynak videodan kendiliğinden geçebileceğini de söylüyor.

Almanya'daki Humboldt Üniversitesi'nden çalışmanın ortak yazarı Peter Eisert "Kaynak video gerçek bir kişiye aitse, bu artık deepfake videoya aktarılabiliyor" diyerek ekliyor: 

Sanırım tüm deepfake dedektörlerinin kaderi bu; deepfake'ler gittikçe daha iyi hale geliyor ve iki yıl önce iyi çalışan bir dedektör bugün tamamen başarısız olmaya başlıyor.

Araştırmacılar yine de sahte videoları saptamanın başka yolları olduğunu düşünüyor. Örneğin sadece nabız hızını ölçmek yerine, yüzdeki kan akışını ayrıntılı olarak takip eden dedektörler geliştirilebilir.

Eisert, "Kalp atarken kan, damarlardan geçerek yüze akıyor ve daha sonra tüm yüz bölgesine dağılıyor. Bu harekette gerçek görüntülerde tespit edebileceğimiz küçük bir gecikme var" diyor.

Ancak bilim insanına göre nihai çözüm deepfake dedektörlerinden ziyade, bir görüntünün üzerinde oynanıp oynanmadığını anlamaya yarayan dijital işaretlere odaklanmaktan geçiyor:

Bir şeyin sahte olup olmadığını tespit etmek yerine bir şeyin değiştirilmediğini kanıtlayan teknolojiye daha fazla odaklanmadığımız sürece, deepfake'lerin saptanmalarını zorlaştıracak kadar iyi olacağını düşünüyorum.

Independent Türkçe, BBC Science Focus, TechXplore, Frontiers in Imaging