22 ışık yılı ötede Dünya benzeri gezegen bulundu

Araştırmacılar gök cisminin yoğunluğunu ölçerek onun da Dünya gibi karasal kütlelere sahip olduğu sonucuna vardı (Avrupa Uzay Ajansı)
Araştırmacılar gök cisminin yoğunluğunu ölçerek onun da Dünya gibi karasal kütlelere sahip olduğu sonucuna vardı (Avrupa Uzay Ajansı)
TT

22 ışık yılı ötede Dünya benzeri gezegen bulundu

Araştırmacılar gök cisminin yoğunluğunu ölçerek onun da Dünya gibi karasal kütlelere sahip olduğu sonucuna vardı (Avrupa Uzay Ajansı)
Araştırmacılar gök cisminin yoğunluğunu ölçerek onun da Dünya gibi karasal kütlelere sahip olduğu sonucuna vardı (Avrupa Uzay Ajansı)

Bilim insanları 22 ışık yılı uzaklıkta küçük bir yıldızın etrafında dönen Dünya boyutunda bir gezegen keşfetti.

LTT 1445 Ac diye adlandırılan bu gök cismi, Güneş Sistemi'ne en yakın Dünya boyutundaki gezegen unvanını aldı.

Bir kırmızı cücenin yörüngesinde yer alan gezegen Dünya'nın yaklaşık 1,37 katı kütleye ve 1,07 katı yarıçapa sahip.

Gezegenin Dünya'yla benzerliği olası uzaylı yaşamının bulunabileceğini akla getirse de bilim insanları buna pek ihtimal vermiyor.

Zira bu gök cismi, bilinen şekliyle yaşam formlarına ev sahipliği yapamayacak kadar sıcak.

Yine de Dünya'ya boyut açısından epey benzemesi ve son derece yakın bir noktada keşfedilmesi, gezegenlerin nasıl geliştiğine dair önemli ipuçları sunabilir.

Aynı zamanda Dünya'yı yaşama ev sahipliği yapabilecek kadar farklı kılan faktörlerin ne olduğunu incelemek için faydalı bir model olabilir.

LTT 1445 Ac, ilk olarak 2021'de TESS teleskobuyla fark edilmişti. Bu teleskop ötegezegenlerin keşfinde önemli atılımlara sahne olsa da LTT 1445 Ac'ye dair yeterli netlikte veri sağlayamamıştı. Bu yüzden cismin tam olarak nasıl bir nesne olduğu anlaşılamamıştı.

Harvard & Smithsonian Astrofizik Merkezi'nden astrofizikçi Emily Pass ve meslektaşları, Hubble Uzay Teleskobu'nu kullanarak daha net veriler elde etmeyi başardı.

Gök cismi, Hubble'ın üç numaralı Geniş Alan Kamerasının topladığı yeni veriler ışığında Dünya benzeri bir gezegen diye sınıflandırdı.

LTT 1445 Ac, aynı zamanda son derece farklı bir sistemde yer alıyor.

Bulgulara göre LTT 1445 Ac'nin yörüngesinde döndüğü kırmızı cüce, aslında üçlü bir yıldız sisteminin parçası.

Ötegezegen yıldızına son derece yakın. Öyle ki yıldızın etrafındaki dönüşü sadece 3,12 gün sürüyor. Bu yüzden sıcaklığı 260 dereceye kadar çıkıyor.

Pass, "Ölçümlerimiz önemli çünkü bize bunun muhtemelen çok yakın bir kayalık gezegen olduğunu söylüyor" diye konuştu:

Diğer yıldızların etrafındaki gezegen çeşitliliğini daha iyi anlamamızı sağlayacak yeni gözlemleri sabırsızlıkla bekliyoruz.

Independent Türkçe, Science Alert, Avrupa Uzay Ajansı



Deepfake videoları tespit etmek giderek zorlaşıyor: Artık gerçekçi kalp atışları var

Kişilerin rızası ve bilgisi dışında üretilen deepfake görüntüler endişe yaratıyor (Reuters)
Kişilerin rızası ve bilgisi dışında üretilen deepfake görüntüler endişe yaratıyor (Reuters)
TT

Deepfake videoları tespit etmek giderek zorlaşıyor: Artık gerçekçi kalp atışları var

Kişilerin rızası ve bilgisi dışında üretilen deepfake görüntüler endişe yaratıyor (Reuters)
Kişilerin rızası ve bilgisi dışında üretilen deepfake görüntüler endişe yaratıyor (Reuters)

Deepfake videoların gelişmiş saptama yöntemlerini yanıltabildiği ve her geçen gün daha gerçekçi hale geldiği tespit edildi. 

Bir kişinin yüzünün ya da vücudunun dijital olarak değiştirilmesiyle oluşturulan deepfake videolar endişe yaratmaya devam ediyor. 

Bu videolar gerçek bir kişinin görüntüsünün yapay zeka kullanılarak değiştirilmesiyle yapılıyor. Aslında bu teknoloji, kullanıcıların yüzünü kediye dönüştüren veya yaşlandıran uygulamalar gibi zararsız amaçlarla da kullanılabiliyor.

Ancak insanların cinsel içerikli videolarını üretmek veya masum insanlara iftira atmak için de kullanılabilmesi ciddi bir sorun teşkil ediyor.

Bu videoların sahte olup olmadığını anlamak için kullanılan gelişmiş yöntemlerden biri kalp atışlarını izlemek. 

Uzaktan fotopletismografi (rPPP) adlı araç, deriden geçen ışıktaki küçük değişiklikleri tespit ederek nabzı ölçüyor. Nabız ölçen pulse oksimetreyle aynı prensiple çalışan bu araç, çevrimiçi doktor randevularının yanı sıra deepfake videoları tespit etmek için de kullanılıyor.

Ancak bulguları hakemli dergi Frontiers in Imaging'de bugün (30 Nisan) yayımlanan çalışmaya göre deepfake görüntülerde artık gerçekçi kalp atışları var.

Bilim insanları çalışmalarına videolardaki nabız hızını otomatik olarak saptayıp analiz eden bir deepfake dedektörü geliştirerek başladı. 

Ardından rPPP tabanlı bu aracın verilerini, EKG kayıtlarıyla karşılaştırarak hassasiyetini ölçtüler. Son derece iyi performans gösteren aracın EKG'yle arasında dakikada sadece iki-üç atımlık fark vardı. 

Ekip aracı deepfake videolar üzerinde test ettiğindeyse rPPP, videoya kalp atışı eklenmese bile son derece gerçekçi bir kalp atışı algıladı. 

Bilim insanları kalp atışlarının videoya kasten eklenebileceği gibi, kullanılan kaynak videodan kendiliğinden geçebileceğini de söylüyor.

Almanya'daki Humboldt Üniversitesi'nden çalışmanın ortak yazarı Peter Eisert "Kaynak video gerçek bir kişiye aitse, bu artık deepfake videoya aktarılabiliyor" diyerek ekliyor: 

Sanırım tüm deepfake dedektörlerinin kaderi bu; deepfake'ler gittikçe daha iyi hale geliyor ve iki yıl önce iyi çalışan bir dedektör bugün tamamen başarısız olmaya başlıyor.

Araştırmacılar yine de sahte videoları saptamanın başka yolları olduğunu düşünüyor. Örneğin sadece nabız hızını ölçmek yerine, yüzdeki kan akışını ayrıntılı olarak takip eden dedektörler geliştirilebilir.

Eisert, "Kalp atarken kan, damarlardan geçerek yüze akıyor ve daha sonra tüm yüz bölgesine dağılıyor. Bu harekette gerçek görüntülerde tespit edebileceğimiz küçük bir gecikme var" diyor.

Ancak bilim insanına göre nihai çözüm deepfake dedektörlerinden ziyade, bir görüntünün üzerinde oynanıp oynanmadığını anlamaya yarayan dijital işaretlere odaklanmaktan geçiyor:

Bir şeyin sahte olup olmadığını tespit etmek yerine bir şeyin değiştirilmediğini kanıtlayan teknolojiye daha fazla odaklanmadığımız sürece, deepfake'lerin saptanmalarını zorlaştıracak kadar iyi olacağını düşünüyorum.

Independent Türkçe, BBC Science Focus, TechXplore, Frontiers in Imaging