İklim değişikliği nedeniyle 30 yeni organizma türü ortaya çıktı

Yaban arısı örümceğinin ortaya çıkışı (Bath Şehir Çiftliği)
Yaban arısı örümceğinin ortaya çıkışı (Bath Şehir Çiftliği)
TT

İklim değişikliği nedeniyle 30 yeni organizma türü ortaya çıktı

Yaban arısı örümceğinin ortaya çıkışı (Bath Şehir Çiftliği)
Yaban arısı örümceğinin ortaya çıkışı (Bath Şehir Çiftliği)

Bath City Çiftliği araştırması, sıcak havaların yaban arısı örümcekleri ve samur güvelerini nasıl ortaya çıkardığını gösteriyor.

Bath City, Georgia'daki City Farm, bölgede duyulmamış canlıları öne çıkaran en son koruma kuruluşu.

Gönüllüler, 37 dönümlük Bath City Çiftliği'nde son sekiz yılda bin 250 tür kaydetti. Uzmanlar, daha önce sadece yaz aylarında ziyaret ettikleri çiftliğe taşınan ya da kışın orada bulunan yaklaşık 30 tür bulduklarında şaşırmış ve endişelenmişlerdi. Yaban hayatı kayıt operasyonunu yöneten ekolojist ve küratör Mike Williams, böceklerin ve örümceklerin ekolojistlerin iklim değişikliğinin doğal dünya üzerindeki etkisini anlamalarına yardımcı olan önemli türler olduğunu söyledi. Williams sözlerine şöyle devam etti: "Örümcekler klasik bir örnektir çünkü kısa ömürleri ve hareket etme kabiliyetleri nedeniyle hava koşullarındaki değişikliklerle etkileşim halinde.

Üç yıl önce, yaban arısı örümceği çiftlikte ilk kez kaydedildi ve artık bölgede giderek daha yaygın hale geliyor. Williams, "1990'ların başında yaban arısı örümceğini sadece İngiltere'nin güney kıyısında, Dorset'te görüyorduk” diyor. Hava onun için çok soğuk olduğu için menzillerinin en kuzeyindeydi. "İklim değişikliğinin gerçekleriyle yaşarken, bir gün Bath kadar kuzeyde bulunacağını asla hayal edemezdim." Jersey samur güvesi bir zamanlar Manş Adaları'nda bulunurdu, ancak çiftlikler de dahil olmak üzere güney İngiltere'de giderek daha yaygın bir şekilde görülüyor.

Ülkeye yeni gelenler arasında yeşil ağ örümceği, sarmaşık arısı ve küçük yaban arısı sineği de bulunuyor. Williams, "Bu beni hem büyüleyen hem de üzen bir gerçek" dedi. Williams sözlerine şöyle devam etti: "Yaban hayatı üzerine yaptığımız çalışmalar iklim değişikliğinin uzak bir gelecekte gerçekleşecek bir şey olmadığını gösterdi. Çayırlarda cıvıltılarını duyduğunuz cırcır böceklerinin çoğu Bath'a geleli 20 yıl kadar oldu- bunlar çalı cırcır böcekleri ve uzun boynuzlu gül çekirgeleri. İlki çok gürültülü ve yaygın. "Tarlamda dolaşan insanlara böcekleri duyduğumuzda iklim değişikliğinin sesini dinlediklerini söylüyorum.”



Betelgeuse'in uzun "kalp atışlarının" gizemi çözülüyor mu?

Betelgeuse, süpernova patlaması yaşadığında muhtemelen gündüz vakti bile görülebilecek ancak bunun binlerce yıl daha yaşanması beklenmiyor (ALMA/ESO)
Betelgeuse, süpernova patlaması yaşadığında muhtemelen gündüz vakti bile görülebilecek ancak bunun binlerce yıl daha yaşanması beklenmiyor (ALMA/ESO)
TT

Betelgeuse'in uzun "kalp atışlarının" gizemi çözülüyor mu?

Betelgeuse, süpernova patlaması yaşadığında muhtemelen gündüz vakti bile görülebilecek ancak bunun binlerce yıl daha yaşanması beklenmiyor (ALMA/ESO)
Betelgeuse, süpernova patlaması yaşadığında muhtemelen gündüz vakti bile görülebilecek ancak bunun binlerce yıl daha yaşanması beklenmiyor (ALMA/ESO)

Bilim insanları, gökyüzündeki en parlak yıldızlardan biri olan Betelgeuse'in yalnız olmayabileceğini öne sürdü. 

Orion Takımyıldızı'nda Dünya'dan 427 ışık yılı uzaktaki Betelgeuse, yeryüzüne en yakın kırmızı üstdev. 

Evrendeki en büyük hacme sahip bu yıldızların kütlesi, boyutuna oranla daha az oluyor. Betelgeuse de Güneş'in 700 katı büyüklüğe ve 15 katı kütleye sahip.

Dünya'dan görülebilen en parlak yıldızlar arasındaki Betelgeuse, gökbilimciler tarafından da epey detaylı bir şekilde inceleniyor. Ancak yeni bir araştırmaya göre çok önemli bir şey gözden kaçmış olabilir. 

Betelgeuse gibi yıldızlar, belirli periyotlar halinde şişip iniyor. Yıldızın çekirdeğindeki gazın ısınıp yüzeye çıkması ve ardından soğuyarak geri inmesi sonucu bu döngü yaşanıyor. 

Yapılan gözlemlerde Betelgeuse'in bu türden 400 günlük döngülere girdiği ve bu nedenle parlaklığının artıp azaldığı kaydediliyor. 

Ancak gökbilimciler Betelgeuse'in 2 bin 170 gün süren daha yavaş bir döngüde de parlaklığının artıp azaldığını gözlemliyor. 

Bilim insanları, uzun ikincil periyot (long secondary period / LSP) dedikleri bu ikinci döngünün sebebini saptayamıyor. 

Henüz hakem denetiminden geçmeyen ve ön baskı sunucusu arXiv'de yayımlanan araştırmaya göre, Güneş'in yaklaşık 1,7 katı kütleye sahip bir yıldız bu uzun periyoda yol açıyor olabilir. 

2019 sonu ila 2020 başında Betelgeuse'in parlaklığında ciddi bir düşüş yaşanmıştı. Bu olayı yıldızın ömrünün sonuna geldiği ve süpernova patlaması geçireceği şeklinde yorumlayanlar olmuştu. 

Fakat daha sonra araştırmacılar, çok yüksek ihtimalle Dünya'yla Betelgeuse arasına büyük bir toz bulutu girmesinin parlaklıktaki muazzam düşüşe yol açtığı sonucuna varmıştı.

Yeni çalışmayı yürüten ekip LSP'yi açıklayabilecek farklı senaryolar üzerinden çeşitli hesaplamalar yaptı. 

Hesaplamalar, başka bir yıldızın Betelgeuse'i çevreleyen toz bulutunun içinden geçmesinin 2 bin 170 günlük döngüyü açıklayabileceğine işaret ediyor.

Ekip, yoldaş yıldızın bu döngü içinde toz bulutunu kısa süreliğine dağıtarak Betelgeuse'in parlaklığını artırdığını öne sürüyor. 

Betelgeuse'in bir yoldaşı olabileceği ihtimali daha önce de ortaya atılmıştı. Ancak yeni araştırmayı yürüten ekip 2020'deki parlaklık düşüşünden sonraki gözlemlerin bu teoriyi güçlendirdiğini savunuyor. 

Bilim insanları ayrıca yıldızın çok uzun bir süre boyunca daha süpernova patlaması geçirmeyeceğini düşünüyor.

Araştırmacılar yoldaş yıldızın Güneş'in 1,7 katı kütleye sahip olduğunu tahmin ediyor ancak bir nötron yıldızı da olabilir. 

Bazı yıldızların süpernova patlamasından sonra kendi içine çökmesiyle oluşan nötron yıldızları çok daha yoğun oluyor. 

Yeni çalışmada öne sürülen teori Betelgeuse'le ilgili önemli bir soru işaretini giderme potansiyeli taşısa da doğrulanması için gözlem verilerine ihtiyaç var. 

Independent Türkçe, Live Science, EarthSky, Evrim Ağacı, arXiv