NASA astronotunun 8 ay önce uzayda kaybettiği minik domates bulundu

"Uzun süredir bu domatesi yemekle suçlanıyor"

Rubio, Ekim 2022'de Uluslararası Uzay İstasyonu'ndaki domates filizlerini kontrol edderken görüntülenmişti (NASA)
Rubio, Ekim 2022'de Uluslararası Uzay İstasyonu'ndaki domates filizlerini kontrol edderken görüntülenmişti (NASA)
TT

NASA astronotunun 8 ay önce uzayda kaybettiği minik domates bulundu

Rubio, Ekim 2022'de Uluslararası Uzay İstasyonu'ndaki domates filizlerini kontrol edderken görüntülenmişti (NASA)
Rubio, Ekim 2022'de Uluslararası Uzay İstasyonu'ndaki domates filizlerini kontrol edderken görüntülenmişti (NASA)

NASA astronotu Frank Rubio'nun mart ayında Dünya yörüngesindeki Uluslararası Uzay İstasyonu'nda (UUİ) kaybettiği minik domates 8 ay sonra bulundu.

Astronot o tarihte deney kapsamında hasat ettiği domatesi kaybetmiş ve bu durum istasyonda espri konusu olmuştu.

Yine NASA astronotu Jasmin Moghbeli, çarşamba günü canlı yayımlanan etkinlikte, "Evine dönen yakın dostumuz Frank Rubio, uzun süredir bu domatesi yemekle suçlanıyor. Ama artık onu temize çıkarabiliriz. Domatesi bulduk" diye konuştu.

Söz konusu etkinlik, 6 Aralık'te UUİ'nin 25. yıldönümü kapsamında düzenlendi. Moghbeli domatesin nerede bulunduğunu veya ne durumda olduğunu açıklamadı.

Yaklaşık 2,5 santimetre çapındaki Red Robin türü cüce domates, Veg-05 deneyi için yetiştirilmişti. Rubio bu sebzelerle bizzat ilgileniyor ve onları hasat ediyordu.

29 Mart 2023'te hasat edilen numuneler istasyondaki astronotlar arasında pay edildi. Öte yandan Rubio domatesten bir ısırık bile alamadı.

Eylül ayında UUİ'nin canlı yayınında konuşan Rubio, "O şeyi aramak için çok saatlerimi harcadım" demişti.

"18 ila 20 saatimi onu aramakla geçirdim" diyen astronot, şöyle eklemişti:

Onu yemedim. Bir noktada ortaya çıkacağından ve yıllar sonra beni haklı çıkaracağından eminim.

UUİ kabaca 6 yatak odalı bir evden daha büyük. Burada mikro yerçekiminde küçük nesneler kolayca beklenmedik köşelere uçup gidebilir.

Rubio, uzayda geçirdiği 371 günün ardından eylülde güvenli bir şekilde Dünya'ya dönmüştü.

Independent Türkçe, Livescience, CNN International



Deepfake videoları tespit etmek giderek zorlaşıyor: Artık gerçekçi kalp atışları var

Kişilerin rızası ve bilgisi dışında üretilen deepfake görüntüler endişe yaratıyor (Reuters)
Kişilerin rızası ve bilgisi dışında üretilen deepfake görüntüler endişe yaratıyor (Reuters)
TT

Deepfake videoları tespit etmek giderek zorlaşıyor: Artık gerçekçi kalp atışları var

Kişilerin rızası ve bilgisi dışında üretilen deepfake görüntüler endişe yaratıyor (Reuters)
Kişilerin rızası ve bilgisi dışında üretilen deepfake görüntüler endişe yaratıyor (Reuters)

Deepfake videoların gelişmiş saptama yöntemlerini yanıltabildiği ve her geçen gün daha gerçekçi hale geldiği tespit edildi. 

Bir kişinin yüzünün ya da vücudunun dijital olarak değiştirilmesiyle oluşturulan deepfake videolar endişe yaratmaya devam ediyor. 

Bu videolar gerçek bir kişinin görüntüsünün yapay zeka kullanılarak değiştirilmesiyle yapılıyor. Aslında bu teknoloji, kullanıcıların yüzünü kediye dönüştüren veya yaşlandıran uygulamalar gibi zararsız amaçlarla da kullanılabiliyor.

Ancak insanların cinsel içerikli videolarını üretmek veya masum insanlara iftira atmak için de kullanılabilmesi ciddi bir sorun teşkil ediyor.

Bu videoların sahte olup olmadığını anlamak için kullanılan gelişmiş yöntemlerden biri kalp atışlarını izlemek. 

Uzaktan fotopletismografi (rPPP) adlı araç, deriden geçen ışıktaki küçük değişiklikleri tespit ederek nabzı ölçüyor. Nabız ölçen pulse oksimetreyle aynı prensiple çalışan bu araç, çevrimiçi doktor randevularının yanı sıra deepfake videoları tespit etmek için de kullanılıyor.

Ancak bulguları hakemli dergi Frontiers in Imaging'de bugün (30 Nisan) yayımlanan çalışmaya göre deepfake görüntülerde artık gerçekçi kalp atışları var.

Bilim insanları çalışmalarına videolardaki nabız hızını otomatik olarak saptayıp analiz eden bir deepfake dedektörü geliştirerek başladı. 

Ardından rPPP tabanlı bu aracın verilerini, EKG kayıtlarıyla karşılaştırarak hassasiyetini ölçtüler. Son derece iyi performans gösteren aracın EKG'yle arasında dakikada sadece iki-üç atımlık fark vardı. 

Ekip aracı deepfake videolar üzerinde test ettiğindeyse rPPP, videoya kalp atışı eklenmese bile son derece gerçekçi bir kalp atışı algıladı. 

Bilim insanları kalp atışlarının videoya kasten eklenebileceği gibi, kullanılan kaynak videodan kendiliğinden geçebileceğini de söylüyor.

Almanya'daki Humboldt Üniversitesi'nden çalışmanın ortak yazarı Peter Eisert "Kaynak video gerçek bir kişiye aitse, bu artık deepfake videoya aktarılabiliyor" diyerek ekliyor: 

Sanırım tüm deepfake dedektörlerinin kaderi bu; deepfake'ler gittikçe daha iyi hale geliyor ve iki yıl önce iyi çalışan bir dedektör bugün tamamen başarısız olmaya başlıyor.

Araştırmacılar yine de sahte videoları saptamanın başka yolları olduğunu düşünüyor. Örneğin sadece nabız hızını ölçmek yerine, yüzdeki kan akışını ayrıntılı olarak takip eden dedektörler geliştirilebilir.

Eisert, "Kalp atarken kan, damarlardan geçerek yüze akıyor ve daha sonra tüm yüz bölgesine dağılıyor. Bu harekette gerçek görüntülerde tespit edebileceğimiz küçük bir gecikme var" diyor.

Ancak bilim insanına göre nihai çözüm deepfake dedektörlerinden ziyade, bir görüntünün üzerinde oynanıp oynanmadığını anlamaya yarayan dijital işaretlere odaklanmaktan geçiyor:

Bir şeyin sahte olup olmadığını tespit etmek yerine bir şeyin değiştirilmediğini kanıtlayan teknolojiye daha fazla odaklanmadığımız sürece, deepfake'lerin saptanmalarını zorlaştıracak kadar iyi olacağını düşünüyorum.

Independent Türkçe, BBC Science Focus, TechXplore, Frontiers in Imaging