Bilim insanları uzaydaki devasa "radyo çemberlerinin" sırrını çözdü

Galaksilerden daha büyük olan bu çemberler bilim insanlarının kafasını yıllardır karıştırıyor

(CSIRO)
(CSIRO)
TT

Bilim insanları uzaydaki devasa "radyo çemberlerinin" sırrını çözdü

(CSIRO)
(CSIRO)

Bilim insanları yıllardır kafalarını karıştıran muazzam "radyo çemberleri" için bir açıklama bulduklarını düşünüyor.

2019'da gökbilimciler daha önce hiç görmedikleri bir şey bulmuştu. Avustralya'daki bir teleskop, galaksilerin etrafını kolayca sarabilecek kadar büyük radyo dalgası halkaları tespit etmişti.

Bilim insanları bunların ne olduğunu ya da nereden geldiğini bilmiyordu. Ancak geçen yıllar içinde araştırmacılar bu muazzam halkaların oraya nasıl geldiğini anlamaya başladıklarına inanıyor.

Çemberler galaktik rüzgarların oluşturduğu kabuklar gibi görünüyor. Bu rüzgarlar, süpernova denen patlayan devasa yıldızlar tarafından evrenin dört bir yanına savruluyor gibi duruyor.

Bu rüzgarlar, yıldız doğumlarının olağanüstü oranlarda olduğu "yıldız patlama" galaksilerinden geliyor gibi gözükmekte. Bu muazzam sayıda yıldız, büyük patlamalara yol açabilir: Aynı anda birbirlerinin yakınında patlarlarsa, gazı galaksiden koparabilir ve saniyede 2 bin kilometre hızla rüzgarlar halinde dışarı doğru fırlarlar.

Kaliforniya San Diego Üniversitesi'nden Alison Coil, "Bu galaksiler gerçekten ilginç" dedi.

İki büyük galaksi çarpıştığında meydana geliyor. Birleşme tüm gazı çok küçük bir bölgeye itiyor ve bu da şiddetli bir yıldız oluşumu patlamasına neden oluyor. Devasa yıldızlar hızla yanar ve öldüklerinde gazlarını dışarı akan rüzgarlar olarak atar.

Araştırmacılar bu keşfi, galaksinin ortasında tespit edilen soğuk gaz da dahil muazzam radyo halkalarının boyut ve özelliklerini taklit eden bir dizi bilgisayar simülasyonu kullanarak yaptı. Bu simülasyonlar, rüzgarların durmadan önce 200 milyon yıl boyunca galaksiden dışarı aktığını gösterdi.

Durduklarında, bir şok yüksek sıcaklıktaki gazı bu galaksilerden dışarı itmeye devam etti ve bir çember oluşturdu, başka bir ters şok da soğuk gazı galaksiye geri gönderdi. Bu da halkaları açıklıyor gibi görünüyor.

Bulgular, Nature adlı bilimsel dergide yayımlanan "İyonize Gaz, Tuhaf Radyo Çemberi Ev Sahibi Galakside 40 kpc'den Fazla Uzadı" (Ionized Gas Extended Over 40 kpc in an Odd Radio Circle Host Galaxy) başlıklı yeni bir makalede bildirildi.

Independent Türkçe



NASA, yapay güneş tutulması yaratmaya hazırlanıyor

NASA'nın PUNCH görevi 4 uydu kullanarak Güneş'in üç boyutlu gözlemlerini yapacak (NASA)
NASA'nın PUNCH görevi 4 uydu kullanarak Güneş'in üç boyutlu gözlemlerini yapacak (NASA)
TT

NASA, yapay güneş tutulması yaratmaya hazırlanıyor

NASA'nın PUNCH görevi 4 uydu kullanarak Güneş'in üç boyutlu gözlemlerini yapacak (NASA)
NASA'nın PUNCH görevi 4 uydu kullanarak Güneş'in üç boyutlu gözlemlerini yapacak (NASA)

Anthony Cuthbertson Teknoloji Editör Yardımcısı @ADCuthbertson 

NASA, Güneş'in bazı en büyük gizemlerini ve Güneş Sistemi üzerindeki etkisini çözmek için çığır açıcı bir görev başlatmaya hazırlanıyor.

ABD uzay ajansı bu hafta PUNCH (Polarimeter to Unify the Corona and Heliosphere / Korona ve Heliosferi Birleştirecek Polarimetre) görevinin ayrıntılarını duyurarak Güneş aktivitesinin üç boyutlu gözlemlerini yapmak için bavul büyüklüğündeki 4 uydunun kullanılacağını açıkladı.

Dünya'nın Güneş'e yakınlığına rağmen, bize en yakın yıldız hakkında hâlâ anlayamadığımız temel süreçler ve olgular var.

Örneğin Güneş'in korona diye bilinen dış atmosferinin neden yüzeyinden kayda değer derecede daha sıcak olduğu bilinmiyor. NASA ayrıca güneş rüzgarının tam olarak nasıl meydana geldiğini ve uzayda ilerlerken neden hızlandığını da öğrenmek istiyor.

Bilim insanları patlamalar ve taçküre kütle atımları gibi güneş olaylarını daha iyi anlayarak bunların insan topluluklarını ve teknolojiyi (elektrik kesintilerine neden olmaktan uyduları bozmaya kadar) nasıl etkilediği hakkında yeni bilgiler edinmeyi ve uzaydaki hava durumuna dair daha isabetli tahminler yapmayı umuyor.

NASA "PUNCH'ın ölçümleri bilim insanlarına, aksaklığa yol açma potansiyeli taşıyan bu olayların nasıl oluştuğu ve geliştiği hakkında yeni bilgiler sağlayarak uzaydaki hava olaylarının, Dünya'ya gelişiyle etkisi ve insanlığın uzaydaki robotik kaşifleri üzerindeki tesiri hakkında daha doğru tahminlere yol açabilir" ifadelerine yer verildi.

Bilim insanları Güneş'in koronasını ve güneş rüzgarını birlikte görüntüleyerek tüm iç helyosferi (Güneş, güneş rüzgarı ve Dünya) birbirine bağlı tek bir sistem olarak daha iyi anlamayı umuyor.

PUNCH görevi kapsamında yapay bir tam güneş tutulması da yaratılacak ve böylece Güneş'in koronasının genişletilmiş, yüksek çözünürlüklü bir görüntüsü sağlanarak bu fenomenin daha önce hiç görülmemiş görüntüleri elde edilecek.

Kaliforniya'daki Vandenberg Uzay Kuvvetleri Üssü'nde 27 Şubat'ta yapılması planlanan fırlatmada SpaceX'in Falcon 9 roketi, 4 PUNCH uydusunu alçak Dünya yörüngesine taşıyacak.

Independent Türkçe, independent.co.uk/space