Webb teleskobundan yeni fotoğraflar: "Araştırmacıların aklını başından alacak"

Bilim insanları yeni görüntülerin incelenmesinin galaksilerin yıldız oluşumunu nasıl inşa ettikleri, sürdürdükleri ve sone erdirdiklerine ilişkin önemli bilgiler sağlayabileceğini söylüyor

Webb teleskobunun çektiği, NGC 628 sarmal galaksisinin karşıdan görülen fotoğrafı (Nasa)
Webb teleskobunun çektiği, NGC 628 sarmal galaksisinin karşıdan görülen fotoğrafı (Nasa)
TT

Webb teleskobundan yeni fotoğraflar: "Araştırmacıların aklını başından alacak"

Webb teleskobunun çektiği, NGC 628 sarmal galaksisinin karşıdan görülen fotoğrafı (Nasa)
Webb teleskobunun çektiği, NGC 628 sarmal galaksisinin karşıdan görülen fotoğrafı (Nasa)

NASA, James Webb Uzay Teleskobu'nun çektiği bir düzineden fazla galaksi fotoğrafından oluşan bir hazine yayımladı. Fotoğraflar bu kozmik varlıkların yapısını ve oluşumlarını "akılları baştan alan" yeni ayrıntılarla ortaya koyuyor.

Yeni görüntü dizisi, yakınlardaki 19 galaksiyi oluşturan yıldızları, gazı ve kozmik tozu, araştırmacıların bu karmaşık yapıların kökenlerini ortaya çıkarmalarını sağlayabilecek mükemmel ayrıntılarla ortaya koyuyor.

Daha önce gökbilimciler bu tür sarmal galaksileri, Dünya'dan tam karşıdan görünecek şekilde, uzay ve yer tabanlı teleskoplar kullanarak radyodan morötesi ışığa kadar çeşitli dalga boylarında görüntülemişti.

Şimdiyse bilim insanları Webb teleskobunu kullanarak bu galaksilerin yakın ve orta kızılötesi dalga boylarında bugüne kadar çekilmiş en yüksek çözünürlüklü fotoğraflarını elde etti.

Baltimore'daki Uzay Teleskobu Bilim Enstitüsü'nden proje bilimcisi Janice Lee, "Webb'in yeni fotoğrafları olağanüstü. Aynı galaksileri onlarca yıldır inceleyen araştırmacılar için bile akılları baştan alacak nitelikte" dedi.

Araştırmacılar, galaksinin bir parçası olan kabarcık benzeri ve filament yapıların yeni fotoğraflarda şimdiye kadar gözlemlenen en küçük ölçeklere kadar çözüldüğünü ve yıldız oluşum döngüsü hakkında bir hikaye anlattığını söylüyor.

Birleşik Krallık'taki Oxford Üniversitesi'nden doktora sonrası araştırmacı Thomas Williams, "Ekibimizin bu görüntülerdeki ayrıntı miktarı karşısında (olumlu anlamda) sürekli bir şaşkınlık içinde yaşadığını hissediyorum" dedi.

Webb'in Yakın Kızılötesi Kamerası (NIRCam) tarafından çekilen fotoğraflar, galaksilerin spiral kollarının bir parçası olan milyonlarca yıldızı mavi tonlarda parıldayan mükemmel ayrıntılarla yakaladı.

James Webb Uzay Teleskobu'nun çektiği, 19 sarmal galaksinin karşıdan görülen fotoğrafları (NASA)

Yıldızların bazıları spiral kollar boyunca yayılmış olarak görülebilirken, diğerleri yıldız kümelerinde daha sıkı bir şekilde bir araya toplanmış durumda.

Teleskobun Orta Kızılötesi Enstrümanı'ndan (MIRI) elde edilen veriler, yıldızların etrafındaki ve aralarındaki boşlukta parlayan tozu ortaya çıkardı ve ayrıca henüz tam olarak oluşmamış yıldızları gösterdi.

Kanada'daki Alberta Üniversitesi'nden fizik profesörü Erik Rosolowsky, "Bunlar galaksilerdeki en yeni, en büyük yıldızları bulabileceğimiz yerler" dedi.

Bu kozmik yapılar özellikle Eridanus takımyıldızında Dünya'dan yaklaşık 69 milyon ışık yılı uzaklıkta bulunan çubuklu spiral galaksi NGC 1300'ün fotoğrafında görülebiliyor.

Uzaya fırlatılan en güçlü teleskobun çektiği fotoğraflarda araştırmacıların muhtemelen patlayan ve uzayda dev delikler açan yıldızlar tarafından yaratıldığına inandıkları gaz ve toz içindeki büyük, küre şeklinde kabuklar da görülüyor.

Bilim insanları yeni görüntülerin incelenmesinin galaksilerin yıldız oluşumunu nasıl inşa ettikleri, sürdürdükleri ve sone erdirdiklerine ilişkin önemli bilgiler sağlayabileceğini söylüyor

Ohio Eyalet Üniversitesi'nden astronomi profesörü olan Adam Leroy, "Yıldızlar milyarlarca ya da trilyonlarca yıl yaşayabilir. Tüm yıldız türlerini tam olarak kataloglayarak, yaşam döngülerinin daha güvenilir ve bütünsel bir görünümünü oluşturabiliriz" diyor 

Independent Türkçe



Batılı teknoloji devleri, Çin üretimi yapay zekaya yöneliyor

Çin'de geliştirilen DeepSeek, Batı'da "veri casusluğu" endişesi yaratmıştı (Reuters)
Çin'de geliştirilen DeepSeek, Batı'da "veri casusluğu" endişesi yaratmıştı (Reuters)
TT

Batılı teknoloji devleri, Çin üretimi yapay zekaya yöneliyor

Çin'de geliştirilen DeepSeek, Batı'da "veri casusluğu" endişesi yaratmıştı (Reuters)
Çin'de geliştirilen DeepSeek, Batı'da "veri casusluğu" endişesi yaratmıştı (Reuters)

Batılı ülkelerdeki büyük firmalar, Çin üretimi yapay zeka modellerini kullanmaya yöneliyor.

Wall Street Journal’ın (WSJ) analizinde, Amazon Web Services, Microsoft ve Google gibi Amerikan devlerinin, müşterilerine DeepSeek’i bir seçenek olarak sunmaya başladığını yazıyor.

Bu durumun, ABD hükümetinin veri güvenliği nedeniyle Çinli DeepSeek firmasının bazı uygulamalarını devlet cihazlarında yasaklamasına rağmen gerçekleştiğine işaret ediliyor.

Analiz firması Sensor Tower’ın verilerine göre, ABD’li OpenAI firmasının ürettiği ChatGPT en popüler yapay zeka destekli sohbet botu olma özelliğini koruyor. Küresel çapta uygulamanın 910 milyon kez indirildiği belirtiliyor. Çinli mühendislerin tasarladığı DeepSeek ise 125 milyon kez indirildi.

Harvard Üniversitesi’nin haziranda yayımladığı bir çalışmada, Çin’in yapay zekada öne çıkmasını sağlayan iki temel unsurun veri zenginliği ve insan sermayesi olduğu belirtilmişti.

WSJ’nin analizine göre de Amerikan şirketleri daha çok “yapay genel zeka” (AGI) gibi devrimsel ilerlemelere yoğunlaşırken, Çinli firmalar pratik uygulamalarla günlük sorunları çözmeye odaklanıyor. Çinli şirketler aynı zamanda modellerini açık kaynak olarak sunuyor. Bu sayede kullanıcılar modelleri kendi ihtiyaçlarına göre uyarlayabiliyor.

Alibaba’nın “Qwen” adlı açık kaynak modelinin dünya genelinde 100 binden fazla türevi geliştirildi. Haberde, Japonya Ekonomi Bakanlığı için özel yazılımlar geliştiren Tokyo merkezli Abeja şirketinin Google ve Meta yerine Qwen’i tercih ettiğine dikkat çekiliyor.

DeepSeek, diğer yapay zeka şirketlerine kıyasla düşük maliyetle ve az sayıda çip kullanarak geliştirdiği açık kaynaklı yeni modeli DeepSeek-R1'i, 20 Ocak'ta piyasaya sürmüştü. ABD’li şirketlerle yarışan modelleri daha ucuza geliştirip sattığını öne süren DeepSeek, Nvidia'dan Microsoft'a kadar teknoloji devlerinin yüzlerce milyar dolar değer kaybetmesine neden olmuştu.

Batılı ülkeler, DeepSeek’in siber güvenliği ihlal ettiğini ve verilerin Pekin yönetimiyle paylaşılmasını sağladığını öne sürmüş, firmaysa iddiaları yalanlamıştı.

Güney Afrika’daki Witwatersrand Üniversitesi, DeepSeek’in diğer yapay zeka modellerine göre daha iyi veri güvenliği sağladığını savunuyor. Üniversite yetkililerinden Tarık Surtee, “Açık kaynaklı olması ve çevrimdışı kullanılabilmesi, verilerimizi koruyor” diyor.

Independent Türkçe, Wall Street Journal, RT