TUA Başkanı Kıraç: Nisanın ilk haftaları gibi Tuva'nın uzay yolculuğu gerçekleşecek

Türkiye Uzay Ajansı Başkanı Kıraç, nisan ayının ilk haftalarında ikinci astronot Tuva Cihangir Atasever'in uzay yolculuğunun gerçekleşmesinin beklendiğini belirtti.

AA
AA
TT

TUA Başkanı Kıraç: Nisanın ilk haftaları gibi Tuva'nın uzay yolculuğu gerçekleşecek

AA
AA

Türkiye Uzay Ajansı (TUA) Başkanı Yusuf Kıraç, Türkiye'nin insanlı uzay misyonuna ilişkin, "Biz bu misyonla birlikte uzay farkındalığı ve insan kaynağı misyonumuzu da gerçekleştiriyoruz. Alper'in toplumdaki uzay farkındalığı ve insan kaynağı konusunda da katkılarını ilerleyen süreçte göreceğiz." dedi.

Kıraç, Türkiye'nin ilk astronotu Alper Gezeravcı'nın Uluslararası Uzay İstasyonu'ndan (ISS) Dünya'ya iniş yolculuğunu değerlendirerek, Gezeravcı'nın ilk tedavilerin ardından Türkiye'ye dönmesini planladıklarını anlattı.

Sağlık kontrolü sürecinin 3-7 gün arası sürdüğüne dikkati çeken Kıraç, tahminlerinin Gezeravcı için daha kısa sürmesi yönünde olduğunu söyledi.

Kıraç, Gezeravcı'nın uzayda kaldığı süre boyunca 13 bilimsel deney gerçekleştirdiğini belirterek, deneylerin sonuçlarının değerlendirilmeye devam ettiğini dile getirdi.

Bugüne kadar uzay çalışmalarında yaklaşık 2 bin deneyin literatüre geçtiğine işaret eden Kıraç, şöyle devam etti:

"Artık bir Türk astronotumuzun yaptığı deneyler de literatüre geçti. Bundan sonra da inşallah akademik olarak uluslararası yayınlarda da faydası olacaktır. Biz bu misyonla birlikte uzay farkındalığı ve insan kaynağı misyonumuzu da gerçekleştiriyoruz şu anda. Alper oradayken Samsun'dan Hatay'a kadar öğrencilerimizle bir araya geldik. Alper döndükten sonra da bu heyecan devam edecek. Türkiye'nin tüm illerinden Alper'e davet var. Alper'in toplumdaki uzay farkındalığı ve insan kaynağı konusunda da katkılarını ilerleyen süreçte göreceğiz. Gençler Alper abilerini dört gözle beklesinler. Alper abileri gelecek. O da onlarla kavuşmayı bekliyor."

Atasever'in yolculuğu nisanın ilk haftası

Kıraç, nisan ayında da ikinci astronot Tuva Cihangir Atasever'i yaklaşık 80 kilometrelik bir yörünge altı uçuş için uzaya gönderecekleri bilgisini vererek, onun da yaklaşık 7 deney gerçekleştireceğini söyledi.

Atasever'in dönüşünü de heyecanla bekleyeceklerini vurgulayan Kıraç, "Nisanın ilk haftaları gibi Tuva'nın uzay yolculuğu gerçekleşecek gibi görünüyor." diye konuştu.



Betelgeuse'in uzun "kalp atışlarının" gizemi çözülüyor mu?

Betelgeuse, süpernova patlaması yaşadığında muhtemelen gündüz vakti bile görülebilecek ancak bunun binlerce yıl daha yaşanması beklenmiyor (ALMA/ESO)
Betelgeuse, süpernova patlaması yaşadığında muhtemelen gündüz vakti bile görülebilecek ancak bunun binlerce yıl daha yaşanması beklenmiyor (ALMA/ESO)
TT

Betelgeuse'in uzun "kalp atışlarının" gizemi çözülüyor mu?

Betelgeuse, süpernova patlaması yaşadığında muhtemelen gündüz vakti bile görülebilecek ancak bunun binlerce yıl daha yaşanması beklenmiyor (ALMA/ESO)
Betelgeuse, süpernova patlaması yaşadığında muhtemelen gündüz vakti bile görülebilecek ancak bunun binlerce yıl daha yaşanması beklenmiyor (ALMA/ESO)

Bilim insanları, gökyüzündeki en parlak yıldızlardan biri olan Betelgeuse'in yalnız olmayabileceğini öne sürdü. 

Orion Takımyıldızı'nda Dünya'dan 427 ışık yılı uzaktaki Betelgeuse, yeryüzüne en yakın kırmızı üstdev. 

Evrendeki en büyük hacme sahip bu yıldızların kütlesi, boyutuna oranla daha az oluyor. Betelgeuse de Güneş'in 700 katı büyüklüğe ve 15 katı kütleye sahip.

Dünya'dan görülebilen en parlak yıldızlar arasındaki Betelgeuse, gökbilimciler tarafından da epey detaylı bir şekilde inceleniyor. Ancak yeni bir araştırmaya göre çok önemli bir şey gözden kaçmış olabilir. 

Betelgeuse gibi yıldızlar, belirli periyotlar halinde şişip iniyor. Yıldızın çekirdeğindeki gazın ısınıp yüzeye çıkması ve ardından soğuyarak geri inmesi sonucu bu döngü yaşanıyor. 

Yapılan gözlemlerde Betelgeuse'in bu türden 400 günlük döngülere girdiği ve bu nedenle parlaklığının artıp azaldığı kaydediliyor. 

Ancak gökbilimciler Betelgeuse'in 2 bin 170 gün süren daha yavaş bir döngüde de parlaklığının artıp azaldığını gözlemliyor. 

Bilim insanları, uzun ikincil periyot (long secondary period / LSP) dedikleri bu ikinci döngünün sebebini saptayamıyor. 

Henüz hakem denetiminden geçmeyen ve ön baskı sunucusu arXiv'de yayımlanan araştırmaya göre, Güneş'in yaklaşık 1,7 katı kütleye sahip bir yıldız bu uzun periyoda yol açıyor olabilir. 

2019 sonu ila 2020 başında Betelgeuse'in parlaklığında ciddi bir düşüş yaşanmıştı. Bu olayı yıldızın ömrünün sonuna geldiği ve süpernova patlaması geçireceği şeklinde yorumlayanlar olmuştu. 

Fakat daha sonra araştırmacılar, çok yüksek ihtimalle Dünya'yla Betelgeuse arasına büyük bir toz bulutu girmesinin parlaklıktaki muazzam düşüşe yol açtığı sonucuna varmıştı.

Yeni çalışmayı yürüten ekip LSP'yi açıklayabilecek farklı senaryolar üzerinden çeşitli hesaplamalar yaptı. 

Hesaplamalar, başka bir yıldızın Betelgeuse'i çevreleyen toz bulutunun içinden geçmesinin 2 bin 170 günlük döngüyü açıklayabileceğine işaret ediyor.

Ekip, yoldaş yıldızın bu döngü içinde toz bulutunu kısa süreliğine dağıtarak Betelgeuse'in parlaklığını artırdığını öne sürüyor. 

Betelgeuse'in bir yoldaşı olabileceği ihtimali daha önce de ortaya atılmıştı. Ancak yeni araştırmayı yürüten ekip 2020'deki parlaklık düşüşünden sonraki gözlemlerin bu teoriyi güçlendirdiğini savunuyor. 

Bilim insanları ayrıca yıldızın çok uzun bir süre boyunca daha süpernova patlaması geçirmeyeceğini düşünüyor.

Araştırmacılar yoldaş yıldızın Güneş'in 1,7 katı kütleye sahip olduğunu tahmin ediyor ancak bir nötron yıldızı da olabilir. 

Bazı yıldızların süpernova patlamasından sonra kendi içine çökmesiyle oluşan nötron yıldızları çok daha yoğun oluyor. 

Yeni çalışmada öne sürülen teori Betelgeuse'le ilgili önemli bir soru işaretini giderme potansiyeli taşısa da doğrulanması için gözlem verilerine ihtiyaç var. 

Independent Türkçe, Live Science, EarthSky, Evrim Ağacı, arXiv