Bilim insanlarından güneş tutulması uyarısı: "Hayvanları gözlemleyin"

"Hayvanlar tutulma sırasında ne yapacağını bilmiyor"

Tam güneş tutulmasının 32 milyon kişi tarafından gözlemlenebilmesi bekleniyor (Reuters)
Tam güneş tutulmasının 32 milyon kişi tarafından gözlemlenebilmesi bekleniyor (Reuters)
TT

Bilim insanlarından güneş tutulması uyarısı: "Hayvanları gözlemleyin"

Tam güneş tutulmasının 32 milyon kişi tarafından gözlemlenebilmesi bekleniyor (Reuters)
Tam güneş tutulmasının 32 milyon kişi tarafından gözlemlenebilmesi bekleniyor (Reuters)

Bilim insanları, gelecek ay gerçekleşecek tam güneş tutulması nedeniyle bazı hayvanların garip davranışlar sergileyebileceğini söyledi.

Bunun için hayvanat bahçelerini inceleme altına alan araştırmacılar, kamuoyundan da evcil hayvanlarının davranışlarını not almalarını istedi.

ABD'de 2017'de görülen son güneş tutulması sırasında, flamingolar yavrularını korumak için onların çevresini sarmış, zürafalar tutuldukları kafeslerde koşmaya başlamış, kuş sürüleriyse uçmayı bırakarak ağaçlara konmuştu.

Cornell Üniversitesi Kuşbilim Laboratuvarı'ndan bilim insanı Andrew Farnsworth, "Hayvanlar tutulma sırasında ne yapacağını bilmiyor çünkü gökyüzü olayları vücutlarının adapte olabileceği bir şey değil" ifadelerini kullandı.

Farnsworth, "Tutulmalar sık değil ama nadir de değil. Biz insanlar tutulmalara göre plan yapabiliriz. Ancak yaşam süresi kısa hayvanların bunu gözlemleyebilmesi beklenmedik olurdu" diye konuştu.

2017'deki tutulma sırasında yakınlarındaki keçilerin davranışlarını gözlemleyen Allison O'Neill, NY Post'a yaptığı açıklamada keçilerin bir anda sessizleştiğini ve dinlenme pozisyonuna geçtiğini söyledi.

O'Neill, "Keçilerin davranışları çok dikkat çekiciydi. Tutulmayı izlemeyi bırakıp dikkatimizi onlara verdik. Çünkü çok planlı ve ani hareket ediyorlardı. Tutulma biter bitmez yeniden ses çıkarmaya başladılar" ifadelerini kullandı.

Kuzey Karolina Eyalet Üniversitesi'nden Adam Hartson-Rose ise 2017'deki tutulma sırasında Riverbanks Hayvanat Bahçesi'nde yaptığı gözlemi anlattı.

Hartson-Rose şunları söyledi:

Saçmalık olduğunu ve hayvanların hiçbir şekilde etkilenmeyeceğini düşünüyordum. Ancak hayvanat bahçesi karanlığa gömülünce, ayılar hariç tüm hayvanların davranışları değişti. Ayılarsa tamamen şaşkın görünüyordu.

Hartstone-Rose, bu tutulmada ABD genelindeki tüm hayvanat bahçelerinin incelenmesi gerektiğini sözlerine ekledi.

8 Nisan'da gerçekleşecek tam güneş tutulması Meksika, ABD ve Kanada'nın bazı bölgelerinden gözlemlenebilecek. 4 dakika 28 saniye sürmesi beklenen tutulma Türkiye'den görülemeyecek.

 

Independent Türkçe, NY Post, AA 



Konakçılarını "dehşet verici" bir şekilde öldüren arı türü keşfedildi

Syntretus perlmani larvası, günlerce yaşadığı konağın karnından çıkıyor (Matthew Ballinger)
Syntretus perlmani larvası, günlerce yaşadığı konağın karnından çıkıyor (Matthew Ballinger)
TT

Konakçılarını "dehşet verici" bir şekilde öldüren arı türü keşfedildi

Syntretus perlmani larvası, günlerce yaşadığı konağın karnından çıkıyor (Matthew Ballinger)
Syntretus perlmani larvası, günlerce yaşadığı konağın karnından çıkıyor (Matthew Ballinger)

Kurbanlarını "dehşet verici" bir yolla öldüren bir yaban arısı türü keşfedildi. Meyve sineklerinin içine bıraktıkları larvalar büyüyerek sineğin karnını patlatıyor. 

Parazitoid yaban arıları, genellikle yumurtalarını henüz gelişim aşamasındaki sineklere bırakıyor. Bu dönemde konakçıların daha savunmasız olması arıların işini kolaylaştırıyor. 

Yumurtadan çıkan arılar, gelişimi devam eden sineklerin içinde büyüyerek onları içeriden yiyor. Sinekler genellikle yetişkinliğe varmadan ölüyor.

Fakat araştırmacılar ilk defa yetişkin sinekleri hedef alan bir parazitoid yaban arısı türü tespit etti. 

Mississippi Eyalet Üniversitesi'nden doktora öğrencisi Logan Moore, bahçesinden topladığı meyve sineklerinin karnında, bilinmeyen bir türde yaban arısı larvası olduğunu gördü. 

Moore ve ekip arkadaşları, Syntretus perlmani adı verdikleri türün gelişim süreçlerini laboratuvar ortamında inceledi. 

Bulgularını önde gelen hakemli dergi Nature'da 11 Eylül'de yayımlayan ekip, arının iğnesiyle yetişkin meyve sineklerinin karnına yumurtasını bıraktığını kaydetti. 

Daha sonra yumurtanın larvaya dönüşerek sineğin karnında 18 gün kaldığı ve konakçısının karnını patlatarak onu terk ettiği gözlemlendi.

Ardından birkaç saat ortalıkta gezinen arı, koza evresine geçerek 23 günün ardından yetişkin olarak kozadan çıktı.

Moore, "Sineğin yan tarafından dışarı çıkıyor" diyerek ekliyor: 

Ve durumu daha dehşet verici kılan şey de sineğin genellikle bundan sonraki birkaç saat boyunca canlı kalması.

Yeni bulunan yaban arısının, dünyanın en yaygın sinek türlerinden meyve sineğini (Drosophila melanogaster) hedef alması bilim insanlarını şaşkına çevirdi. Araştırmacılar, böyle bir keşfin nasıl şimdiye kadar yapılmadığını anlamaya çalışıyor. 

Moore, "Belki de bu kadar uzun süre keşfedilmemesinin nedeni, kimsenin bunu beklememesiydi" ifadelerini kullanıyor.

Sinekler, larva vücuttan ayrıldıktan sonra genelde bir süre daha yaşıyor (Matthew Ballinger)
Sinekler, larva vücuttan ayrıldıktan sonra genelde bir süre daha yaşıyor (Matthew Ballinger)

Bilim insanları laboratuvar testlerinde Syntretus perlmani'nin, Drosophila cinsindeki başka sinekleri de konakçı olarak seçtiğini gözlemledi.

Makalenin ortak yazarı Matthew Ballinger "Sinekleri hedef alan bilinen tüm parazitoid yaban arıları olgunlaşmamış yaşam evrelerindeki sineklere saldırır ve onun içinde gelişir" diyor: 

Drosophila ve diğer sinekleri hedef alan parazitoid yaban arıları hakkında 200 yıldır araştırmalar yürütülmesine rağmen, bugüne kadar yetişkinlere saldıran bir türe hiç rastlamamıştık.

Araştırmacılar Syntretus perlmani'nin, yetişkin sinekleri konakçı haline getirecek şekilde nasıl evrimleştiğini bulmayı amaçlıyor. 

Ekip, Syntretus perlmani'nin ABD'nin doğu kısmında geniş bir yaşam alanına yayıldığını söylüyor (Matthew Ballinger)
Ekip, Syntretus perlmani'nin ABD'nin doğu kısmında geniş bir yaşam alanına yayıldığını söylüyor (Matthew Ballinger)

Ballinger "Yeni tür hakkında daha fazla bilgi edinmek için sabırsızlanıyoruz" diyerek ekliyor: 

Umarız diğer araştırmacılar da önümüzdeki yıllarda kendi projelerine başlayarak bu türün enfeksiyon biyolojisini, ekolojisini ve evrimini daha iyi anlamaya çalışır.

Independent Türkçe, Popular Science, Live Science, Nature