'Şeytan kuyrukluyıldızı' Dünya'nın yanından geçerken çıplak gözle görülebilecek

Kuyrukluyıldızın yüzeyinde meydana gelen buz püskürmeleri, bu geçişinde onu daha parlak hale getirebilir

4 Aralık 2023'te periyodik kuyruklu yıldız 12P/Pons-Brooks, bu teleskopik görüş alanını kuzey takımyıldızı Lyra'nın alfa yıldızı Vega'yla paylaştı (NASA/Dan Bartlett)
4 Aralık 2023'te periyodik kuyruklu yıldız 12P/Pons-Brooks, bu teleskopik görüş alanını kuzey takımyıldızı Lyra'nın alfa yıldızı Vega'yla paylaştı (NASA/Dan Bartlett)
TT

'Şeytan kuyrukluyıldızı' Dünya'nın yanından geçerken çıplak gözle görülebilecek

4 Aralık 2023'te periyodik kuyruklu yıldız 12P/Pons-Brooks, bu teleskopik görüş alanını kuzey takımyıldızı Lyra'nın alfa yıldızı Vega'yla paylaştı (NASA/Dan Bartlett)
4 Aralık 2023'te periyodik kuyruklu yıldız 12P/Pons-Brooks, bu teleskopik görüş alanını kuzey takımyıldızı Lyra'nın alfa yıldızı Vega'yla paylaştı (NASA/Dan Bartlett)

Everest Dağı'ndan daha büyük ve Halley tipi bir "şeytan kuyrukluyıldızı" önümüzdeki haftalarda Dünya'nın yanından geçerken yıldız gözlemcileri tarafından çıplak gözle görülebilir.

Yaklaşık 30 kilometre çapındaki 12P/Pons-Brooks kuyrukluyıldızı her 71,3 yılda bir yörüngesini tamamlıyor. Kuyrukluyıldız, 21 Nisan'da Güneş'e en yakın konuma ulaşacak. 

Adını 1812'de cismi ilk kez gören Fransız gökbilimci Jean-Louis Pons'tan ve 1883'te bir sonraki geçişinde onu gözlemleyen Britanyalı-Amerikan gökbilimci William Robert Brooks'tan alan kuyrukluyıldıza pek çok lakap takıldı.

Yakın zamanda yapılan bir gözlem sırasında Yıldız Savaşları'ndaki (Star Wars) kurgusal yıldız gemisine benzerliği nedeniyle "Millennium Falcon" kuyrukluyıldızı diye adlandırıldı. Geçen yıl yüzeyinde tespit edilen bir patlamanın ona boynuzlu bir şekil verdiği keşfedildikten sonra "şeytan kuyrukluyıldızı" diye isimlendirilmişti. 

Bu patlamalar muhtemelen Güneş'in radyasyonunun kuyrukluyıldızın kabuğunu zayıflatıp çatlatmasının ardından çekirdeğindeki karbonmonoksit ve karbondioksit gazlarını dışarı salmasından kaynaklanıyor. 

ABD'nin Alabama eyaletinde bulunan NASA Marshall Uzay Uçuş Merkezi'ndeki Meteoroid Çevre Ofisi'nin Başkanı Bill Cooke ocakta yaptığı açıklamada, "Güneş ışığından kaynaklanan basınç (radyasyon basıncı) kuyrukluyıldızın etrafındaki gaz ve tozun at nalı şeklini almasına neden oldu ve bazı gözlemciler bunun boynuzlu bir şeytanı hatırlattığını söylüyor" demişti.

Kuyrukluyıldız halihazırda Güneş'e yaklaşırken yıldız gözlemcileri tarafından tespit edildi ve önümüzdeki haftalarda ışık kirliliğinin gökyüzünü etkilemediği Birleşik Krallık bölgelerinde çok daha parlak ve çıplak gözle görülebilir hale gelebilir.

21 Nisan'da yörüngesindeki Güneş'e en yakın noktaya ulaşacak. Ancak yüzeyindeki buz püskürmeleri nedeniyle ani parlamalar yaşamaya devam ediyor ve bu da onu daha görünür hale getirebilir. 

Önümüzdeki ay (8 Nisan'daki tam Güneş tutulmasından birkaç gün önce) maksimum parlaklığına ulaşması ve haziranda Dünya'ya en yakın konuma gelmesi bekleniyor.

Kuzey yarımküredeki yıldız gözlemcileri alacakaranlıkta, batı-kuzeybatı ufkunun yaklaşık 20 derece üzerinde, açık ve karanlık bir gökyüzünde dürbün kullanarak kuyrukluyıldızı görebilir.

Kuyrukluyıldız martın sonuna kadar daha da parlaklaşabilir ve arka planında kalan Koç takımyıldızıyla birlikte çıplak gözle görülebilir hale gelebilir.

Independent Türkçe



3 milimetrelik sanat eseri: Yeni keşfedilen salyangoza Picasso adı verildi

Anauchen picasso (Gojšina ve diğerleri)
Anauchen picasso (Gojšina ve diğerleri)
TT

3 milimetrelik sanat eseri: Yeni keşfedilen salyangoza Picasso adı verildi

Anauchen picasso (Gojšina ve diğerleri)
Anauchen picasso (Gojšina ve diğerleri)

Vishwam Sankaran Bilim ve Teknoloji Muhabiri 

Tayland'da keşfedilen yeni ve küçük bir salyangoz türüne, kabuğunda görülen tuhaf ve karmaşık geometrik desenler nedeniyle efsanevi ressam Pablo Picasso'nun adı verildi.

Sadece 3 milimetre büyüklüğündeki türe, kabuğundaki dikdörtgen açılı kıvrımlar nedeniyle Anauchen picasso adı verildi.

"'Normal' kabuk şekillerine sahip diğer salyangozların kübist bir yorumuna benzeyen" bu kıvrım örüntüleri, araştırmacıları salyangoza Picasso'nun adını vermeye sevk etti.

ZooKeys adlı akademik dergide yayımlanan çalışmada bilim insanları, "Bu tür, Kübizm diye bilinen sanat akımını andıran, Pablo Picasso tarzında boyanmış yuvarlak kıvrımlara sahip bir Anauchen'e benziyor" diye yazdı.

Bilim insanları, kahverengi, konik kabuğunun derin bir birleşme noktasıyla ayrılmış 4,5-5 kıvrımdan oluştuğunu söylüyor.

Kabuğun spiralini kesen birkaç düzensiz aralıklı beyazımsı çizgi var.

Araştırmada Kamboçya, Myanmar, Laos, Tayland ve Vietnam'dan 46 yeni mikro salyangoz türünü tanımlanıyor.

Bunlar, kabuk boyutları 5 mm'den küçük olan ve çoğunlukla Güneydoğu Asya'da, eski Hindiçin, Endonezya ve Filipinler'in yanı sıra Çin'in bazı bölgelerinde bulunan küçük kara salyangozları.

Dağılımları daha batıya, Hindistan üzerinden Pakistan'a kadar uzanıyor ve çeşitlilikleri önemli ölçüde azalmış durumda.

Araştırmacılar ayrıca salyangozları genel kabuk şekli, kabuk yüzey dokusu ve duvar aralıklarının düzenine göre benzer gruplara ayırarak sınıflandırmak için yeni bir yöntem öneriyor.

Yeni türlerin birçoğu yakın zamanda toplanırken, diğerleri 1980'lerde biriktirilmiş olan Florida Doğa Tarihi Müzesi koleksiyonunda keşfedildi.

Bilim insanları, "Kabuklarının boyu 5 mm'den küçük olsa da bu salyangozlar gerçek birer güzellik! Kabukları olağanüstü bir karmaşıklık sergiliyor" diyor.

"Örneğin, açıklığı (kabuğun "açıklığı"), büyük olasılıkla yırtıcılara karşı yararlı olan çok sayıda diş benzeri bariyerle donatılmış" diye açıkladılar.

Yeni türlerin birçoğunun yukarı veya aşağı doğru dönen bir açıklığa sahip olduğu bulundu, bu da bazı türlerin kabuklarını ters taşıdığı anlamına geliyor.

Araştırmacılar, farklı salyangozları duvar açıklıkarına ve kabuktaki son kıvrımın yönüne göre ayırt edebildi.

Bilim insanları, 1980'lerde bazı salyangozların bulunduğu yerlerin ormansızlaşma ve kireçtaşı ocakları nedeniyle çoktan tahrip edilmiş olabileceği uyarısını yapıyor.

Çalışma, Güneydoğu Asya'da yerel olarak endemik kara salyangozlarının karşı karşıya kaldığı bu büyük tehditlerin altını çiziyor.

Independent Türkçe,independent.co.uk/news/science