Güneş patlamasıyla oluşan jeomanyetik fırtınanın radyo sinyallerini geçici devre dışı bırakabileceği uyarısı

ABD Ulusal Okyanus ve Atmosfer İdaresinin (NOAA) Uzay Hava Tahmin Merkezi (SWPC), Güneş'te meydana gelen plazma patlaması sonucu oluşan jeomanyetik fırtınanın, radyo sinyallerini geçici bozabileceği uyarısında bulundu.

AA
AA
TT

Güneş patlamasıyla oluşan jeomanyetik fırtınanın radyo sinyallerini geçici devre dışı bırakabileceği uyarısı

AA
AA

ABD Ulusal Okyanus ve Atmosfer İdaresi (NOAA) Güneş'teki plazma patlamasıyla oluşan jeomanyetik fırtınayla ilgili uyarı yayımladı.

SWPC'de görevli hava tahmin uzmanı Jonathan Lash, fırtınanın radyo sinyallerini geçici bozabileceğini, hava araçlarıyla kuleler arası iletişimin kesilebileceğini belirtti.

Lash, dünyanın farklı bölgelerinde fırtınanın ardından oluşan "kuzey ışıkları" adı verilen auroraların gözlemlenebileceğini bildirdi.

Güneş'te 2017'den bu yana en büyük patlama, ABD Ulusal Havacılık ve Uzay Ajansına (NASA) ait Güneş Dinamikleri Gözlemevi tarafından 15 Aralık 2023'te görüntülenmiş, patlamanın Dünya'daki radyo sinyallerini geçici devre dışı bıraktığı duyurulmuştu.

NASA'ya göre, Güneş yüzeyindeki patlamalar, radyo frekansları, elektrik şebekeleri ve navigasyon sinyallerinin yanı sıra uzay araçları ve astronotlar için de risk teşkil edecek güçlü enerji dalgaları oluşturuyor.



Güneş sıradaki döngüsünün ilk işaretini yıllar önceden gösterdi

5 Mayıs 2024'te meydana gelen büyük Güneş lekesi (NASA/SDO/HMI)
5 Mayıs 2024'te meydana gelen büyük Güneş lekesi (NASA/SDO/HMI)
TT

Güneş sıradaki döngüsünün ilk işaretini yıllar önceden gösterdi

5 Mayıs 2024'te meydana gelen büyük Güneş lekesi (NASA/SDO/HMI)
5 Mayıs 2024'te meydana gelen büyük Güneş lekesi (NASA/SDO/HMI)

Vishwam Sankaran Bilim ve Teknoloji Muhabiri 

Güneş'in, mevcut döngüsünün henüz yarısında olmasına rağmen bir sonraki faaliyet döngüsüne başladığının ilk işaretlerini tespit eden bilim insanlarının keşfi, Güneş fırtınalarının daha iyi modellenmesini sağlayabilir.

11 yıllık döngüler sırasında Güneş, leke sayısının ve aktivite yoğunluğunun artarak zirveye ulaşmasıyla yoğun Güneş fırtınaları ihtimalinin en yüksek seviyeye taşındığı dönemlerden geçiyor.

Güneş halihazırda 25. döngüsünün en yüksek aktivitesine, yani  "solar maksimuma" yaklaşıyor. Bu döngü, Güneş aktivitesinin kapsamlı bir şekilde kaydedilmeye başlandığı 1755'ten bu yana gerçekleşen 25. döngü olması nedeniyle bu şekilde adlandırılıyor.

Bu döngünün 6 yıl daha devam etmesi beklenirken, Birmingham Üniversitesi'nden bilim insanları bir sonraki Güneş döngüsünün ilk işaretlerini keşfetti.

Solar maksimum sırasında Güneş, manyetik alanını çevirerek kutuplarının yerini değiştiriyor ve bu da yıldızın yüzeyindeki aktiviteyi etkileyerek Dünya'ya daha fazla Güneş patlaması gönderiyor.

Güneş'in aktivitesinin tavan yaptığı dönemdeki güçlü Güneş fırtınaları, düşük irtifalarda bile parlak auroralara yol açabiliyor.

Ayrıca yörüngedeki uydulara, elektrik şebekelerine ve telekomünikasyon sistemlerine de zarar verebiliyorlar.

Araştırmacılar Güneş döngüsünü, yıldızın içindeki ses dalgalarını ölçüp bunların nasıl döndüğünü izleyerek takip ediyor.

Bunlar, 11 yıllık döngü boyunca Güneş'in ekvatoruna ve kutuplarına doğru dönen ve göç eden, Güneş burulma salınımı adlı hızlı hareket eden şeritlerden oluşan bir örüntü gibi görülebilir.

Bilim insanları daha hızlı dönen şeritlerin bir sonraki Güneş döngüsü başlamadan önce ortaya çıktığını biliyor.

Araştırmacılar, bu şekilde dönen şeritleri gösteren yeni verilere dayanarak bir sonraki Güneş döngüsünün başladığına dair zayıf işaretler buldu.

Birmingham Üniversitesi'nden Rachel Howe "Plan üzerinde bir Güneş döngüsü, yani 11 yıl geriye gidince, 2017'de gördüğümüz şekille birleşiyor gibi görünen benzer bir şey görülüyor. Bu şekil, mevcut Güneş döngüsü 25. Döngü'nün bir özelliği haline geldi" diyor.

2030'a kadar resmen başlamayacak 26. Döngü'nün muhtemelen ilk izlerini görüyoruz.

Bilim insanları daha fazla veriyle, Güneş'in faaliyet döngüsünü yönlendiren plazma ve manyetik alanların karmaşık dansında bu akışların oynadığı rolü daha iyi anlamayı umuyor.

Dr. Howe, "Yaklaşık 6 yıl sonra başlayacak 26. Döngü'de bu örüntünün tekrarlanacağına dair ilk ipucunu görmek heyecan verici" diyor.