Ukrayna'daki 23 milyar dolarlık Starlink sözleşmesinin süresi doluyor

Musk: III. Dünya Savaşı'na izin vermeyeceğiz.

Ukrayna, Rus ordusunun da Starlink kullandığını öne sürmüş fakat Elon Musk ve Kremlin iddiaları yalanlamıştı (Reuters)
Ukrayna, Rus ordusunun da Starlink kullandığını öne sürmüş fakat Elon Musk ve Kremlin iddiaları yalanlamıştı (Reuters)
TT

Ukrayna'daki 23 milyar dolarlık Starlink sözleşmesinin süresi doluyor

Ukrayna, Rus ordusunun da Starlink kullandığını öne sürmüş fakat Elon Musk ve Kremlin iddiaları yalanlamıştı (Reuters)
Ukrayna, Rus ordusunun da Starlink kullandığını öne sürmüş fakat Elon Musk ve Kremlin iddiaları yalanlamıştı (Reuters)

Pentagon'un Ukrayna'ya konuşlandırdığı Starlink uydularına dair sözleşmenin süresinin gelecek ay dolacağı bildirildi. 

Kimliğinin paylaşılmasını istemeyen bir ABD'li yetkili, ülkenin önde gelen medya kuruluşlarından Bloomberg'e yaptığı açıklamada, Starlink uydularıyla ilgili sözleşmenin haziranda yapıldığını ve mayısta süresinin dolacağını söyledi.

Elon Musk'ın SpaceX firmasına ait uyduların ABD'nin Ukrayna'ya sağladığı askeri desteğin önemli bir parçasını oluşturduğunu belirten yetkili, Pentagon'un anlaşma kapsamında şirkete 23 milyar dolar ödediğini ifade etti.

Bloomberg, geçen yıl Pentagon'un Musk'la anlaşma yaptığını duyurduğunda Washington uyduların tedariki için ne kadar ödendiğini açıklamayı reddetmişti. Pentagon'un Starlink'ler için ne kadar masraf yaptığı da ilk kez ortaya çıkmış oldu.

Yetkili, sözleşmenin yenilenip yenilenmeyeceğine dair detay paylaşmayı reddetti.

Ukrayna Dijital Dönüşüm Bakanı Mihaylo Fedorov, Mayıs 2022'deki açıklamasında, kendilerine ilk etapta 10 bin Starlink uydusunun gönderildiğini belirtmiş, bunların savaşta iletişimin kopmaması açısından hayati önem taşıdığını ifade etmişti.

Diğer yandan Musk, şubatta Twitter hesabından yaptığı paylaşımda, uyduların "Ukrayna'da iletişimin belkemiğini oluşturduğunu" belirtse de askeri amaçlarla kullanılmasından rahatsızlık duyduğunu söylemişti. Musk, gönderisinde "Çatışmaların, III. Dünya Savaşı'nın çıkmasına neden olabilecek şekilde artmasına izin vermeyeceğiz" ifadelerini kullanmıştı. 

SpaceX'in baş işletme görevlisi Gwynne Shotwell de Ukrayna'nın uyduları drone sistemlerini yönetmek için kullandığını savunarak, "Starlink'lerin asla silah haline getirilmemesi gerekiyordu" demişti

Musk, buna ek olarak Starlink'lerin firma için ciddi masraf yarattığını ve desteği sonlandırabileceklerini söylemişti. 

Twitter CEO'su Ekim 2022'de yaptığı açıklamada, Ukrayna'ya gönderdikleri Starlink sayısının 20 bine ulaştığına işaret ederek, bunun firmaya iki yıl içinde toplamda 400 milyon dolara yakın maliyeti olabileceğini belirtmişti.

Independent Türkçe, Bloomberg, RT



Betelgeuse'in uzun "kalp atışlarının" gizemi çözülüyor mu?

Betelgeuse, süpernova patlaması yaşadığında muhtemelen gündüz vakti bile görülebilecek ancak bunun binlerce yıl daha yaşanması beklenmiyor (ALMA/ESO)
Betelgeuse, süpernova patlaması yaşadığında muhtemelen gündüz vakti bile görülebilecek ancak bunun binlerce yıl daha yaşanması beklenmiyor (ALMA/ESO)
TT

Betelgeuse'in uzun "kalp atışlarının" gizemi çözülüyor mu?

Betelgeuse, süpernova patlaması yaşadığında muhtemelen gündüz vakti bile görülebilecek ancak bunun binlerce yıl daha yaşanması beklenmiyor (ALMA/ESO)
Betelgeuse, süpernova patlaması yaşadığında muhtemelen gündüz vakti bile görülebilecek ancak bunun binlerce yıl daha yaşanması beklenmiyor (ALMA/ESO)

Bilim insanları, gökyüzündeki en parlak yıldızlardan biri olan Betelgeuse'in yalnız olmayabileceğini öne sürdü. 

Orion Takımyıldızı'nda Dünya'dan 427 ışık yılı uzaktaki Betelgeuse, yeryüzüne en yakın kırmızı üstdev. 

Evrendeki en büyük hacme sahip bu yıldızların kütlesi, boyutuna oranla daha az oluyor. Betelgeuse de Güneş'in 700 katı büyüklüğe ve 15 katı kütleye sahip.

Dünya'dan görülebilen en parlak yıldızlar arasındaki Betelgeuse, gökbilimciler tarafından da epey detaylı bir şekilde inceleniyor. Ancak yeni bir araştırmaya göre çok önemli bir şey gözden kaçmış olabilir. 

Betelgeuse gibi yıldızlar, belirli periyotlar halinde şişip iniyor. Yıldızın çekirdeğindeki gazın ısınıp yüzeye çıkması ve ardından soğuyarak geri inmesi sonucu bu döngü yaşanıyor. 

Yapılan gözlemlerde Betelgeuse'in bu türden 400 günlük döngülere girdiği ve bu nedenle parlaklığının artıp azaldığı kaydediliyor. 

Ancak gökbilimciler Betelgeuse'in 2 bin 170 gün süren daha yavaş bir döngüde de parlaklığının artıp azaldığını gözlemliyor. 

Bilim insanları, uzun ikincil periyot (long secondary period / LSP) dedikleri bu ikinci döngünün sebebini saptayamıyor. 

Henüz hakem denetiminden geçmeyen ve ön baskı sunucusu arXiv'de yayımlanan araştırmaya göre, Güneş'in yaklaşık 1,7 katı kütleye sahip bir yıldız bu uzun periyoda yol açıyor olabilir. 

2019 sonu ila 2020 başında Betelgeuse'in parlaklığında ciddi bir düşüş yaşanmıştı. Bu olayı yıldızın ömrünün sonuna geldiği ve süpernova patlaması geçireceği şeklinde yorumlayanlar olmuştu. 

Fakat daha sonra araştırmacılar, çok yüksek ihtimalle Dünya'yla Betelgeuse arasına büyük bir toz bulutu girmesinin parlaklıktaki muazzam düşüşe yol açtığı sonucuna varmıştı.

Yeni çalışmayı yürüten ekip LSP'yi açıklayabilecek farklı senaryolar üzerinden çeşitli hesaplamalar yaptı. 

Hesaplamalar, başka bir yıldızın Betelgeuse'i çevreleyen toz bulutunun içinden geçmesinin 2 bin 170 günlük döngüyü açıklayabileceğine işaret ediyor.

Ekip, yoldaş yıldızın bu döngü içinde toz bulutunu kısa süreliğine dağıtarak Betelgeuse'in parlaklığını artırdığını öne sürüyor. 

Betelgeuse'in bir yoldaşı olabileceği ihtimali daha önce de ortaya atılmıştı. Ancak yeni araştırmayı yürüten ekip 2020'deki parlaklık düşüşünden sonraki gözlemlerin bu teoriyi güçlendirdiğini savunuyor. 

Bilim insanları ayrıca yıldızın çok uzun bir süre boyunca daha süpernova patlaması geçirmeyeceğini düşünüyor.

Araştırmacılar yoldaş yıldızın Güneş'in 1,7 katı kütleye sahip olduğunu tahmin ediyor ancak bir nötron yıldızı da olabilir. 

Bazı yıldızların süpernova patlamasından sonra kendi içine çökmesiyle oluşan nötron yıldızları çok daha yoğun oluyor. 

Yeni çalışmada öne sürülen teori Betelgeuse'le ilgili önemli bir soru işaretini giderme potansiyeli taşısa da doğrulanması için gözlem verilerine ihtiyaç var. 

Independent Türkçe, Live Science, EarthSky, Evrim Ağacı, arXiv