ABD'nin Kaliforniya eyaletinde 10 yılda çıkan orman yangınlarının dolaylı olarak en az 52 bin kişinin ölümüne yol açtığı tespit edildi.
Uzmanlar orman yangınlarının yalnızca doğal değil, gerekli de olduğunu ve ekosistemlerin kendilerini bu sayede yenilediğini söylüyor.
Ancak fosil yakıt kullanımıyla artan sera gazı salımları iklim krizini körüklerken, orman yangınları daha sıcak, yıkıcı ve öngörülemez bir hal alıyor. Yangınlar pek çok insan ve hayvanın ölümünün yanı sıra doğal alanların küle dönmesine yol açarken etkileri burada bitmiyor.
Kaliforniya'nın en şiddetli bazı orman yangınlarının yaşandığı 2008-2018 dönemini inceleyen araştırmacılar, yangınların yarattığı kirliliğin en az 52 bin kişinin ölümünde payı olduğunu buldu. Eyalet tarihindeki en ölümcül orman yangını kabul edilen 2018'deki yangının doğrudan öldürdüğü kişi sayısı 100 olarak kaydedilmişti.
Orman yangınlarında çıkan dumanda boyutu en fazla 2,5 mikrometre olan PM2.5 adlı parçacıklar var. Taşımacılık ve imalat gibi sektörlerin de yaydığı bu parçacıklar akciğer veya kana karışarak solunum ve kalp sorunlarına yol açabiliyor.
Kaliforniya Üniversitesi Los Angeles Kampüsü (UCLA) liderliğindeki araştırma ekibi, 10 yıllık dönemde sadece orman yangınlarının saldığı PM2.5'e maruz kalmanın sağlık üzerindeki etkilerini inceledi.
Science Advances adlı hakemli dergide dün yayımlanan çalışmada bu parçacıklarla ilişkili en az 52 bin 480 erken ölüm tespit edildi. Hastalananların tedavisi gibi sağlık masraflarının da aynı dönemde 432 ila 456 milyar doları bulduğu kaydedildi.
Makalenin başyazarı Rachel Connolly, "Giderek artan sayıda araştırma, orman yangını dumanından kaynaklanan partikül maddenin insan sağlığı üzerinde diğer kirliliklerden kaynaklanan partikül maddeden daha zararlı olduğunu gösteriyor" diyor:
Toplumun orman yönetimine ve iklim değişikliğini hafifletme çalışmalarına yatırım yapması gerekiyor. Bunların ikisi de sağlık açısından önemli faydalar sağlayabilir.
Son iki orman yangını sezonunu nispeten yumuşak geçiren Kaliforniya'da son günlerde başlayan sıcak hava dalgası, bu yıl şiddetli yangınların çıkacağına dair endişeleri artırıyor.
Türkiye yaz mevsimine orman yangınlarıyla girdi. Antalya, Bursa, Denizli ve Muğla'da bu hafta çıkan yangınlar kısa sürede kontrol altına alınırken, ormanlık alanların zarar gördüğü bildirildi.
Yeni araştırmayı yürüten ekip bu olaylara hazırlık çağrısı yaparak makalede şöyle yazıyor:
İklim değişikliğiyle birlikte kuraklaşma yoğunlaştıkça ve daha fazla bölge yangınlara açık hale geldikçe, orman yangını yönetiminin önemi önümüzdeki yıllarda daha da artacak.
Independent Türkçe, Guardian, Voice of America, Science Advances, Sputnik Türkiye, Kaliforniya Orman ve Yangından Korunma Dairesi
