Atların sanılandan bin yıl sonra evcilleştirildiği ortaya çıktı

İlk deneme başarısız olmuş

Atlar ilk başta ulaşım için kullanılmıyormuş (Unsplash)
Atlar ilk başta ulaşım için kullanılmıyormuş (Unsplash)
TT
20

Atların sanılandan bin yıl sonra evcilleştirildiği ortaya çıktı

Atlar ilk başta ulaşım için kullanılmıyormuş (Unsplash)
Atlar ilk başta ulaşım için kullanılmıyormuş (Unsplash)

İnsanların atları iki kere evcilleştirmeye çalıştığı ve ilk denemede başarısız olduğu ortaya çıktı. Bilim insanları bu sürecin sanılandan bin yıl sonra gerçekleştiğini söylüyor.

Atların uzun süre yolculuk yapma ve ağır yükleri taşıma gibi becerilerinden dolayı insanlık tarihinde yeni bir dönemin açılmasını sağladığı düşünülüyor. Bu hayvanların evcilleştirilmesi sadece insanların dünyanın farklı yerlerine hızla yayılmasına katkı sağlamamış, savaşları da değiştirmişti. 

Daha önce yapılan araştırmalarda bu evcilleştirmenin 5 bin ila 5 bin 500 yıl önce gerçekleştiği öne sürülüyordu. Önde gelen hakemli dergi Nature'da perşembe günü yayımlanan çalışmadaysa bu dönemde atların üzerilerine binecek kadar evcilleştirilmediği, sadece et ve sütlerinden yararlanıldığı bulundu. 

Eskiden yaşamış 475, yaşamını sürdüren 77 atın genetik verilerini analiz eden araştırmacılar insanların atlarla yolculuk yapmasının MÖ 2 bin 200 civarında başladığını saptadı. 

Bilim insanlarına göre bugünkü Kazakistan'ın kuzeyinde MÖ 3 bin civarında yapılan deneme başarısızlığa uğramıştı. 

İkinci denemeyse 4 bin 700 yıl kadar önce Rusya'nın batısındaki bozkırlarda başladı ve o tarihten 500 yıl kadar sonra Avrasya'da atlarla yolculuk yapılmaya geçildi. Bugünkü bütün evcil atların kökenin bu olaya dayandığı düşünülüyor. 

Çalışmanın ortak yazarı Ludovic Orlando, "Görünüşe göre ilk evcilleştirme, Orta Asya'da yaşayan avcı-toplayıcı bir grup tarafından, et ve süte erişme amacıyla yapılmış" diyor:

Bunun aksine 4 bin 200 yıl önce atı evcilleştiren diğer grupların motivasyonu ulaşımdı çünkü at soyları bundan önce ve o zamandan beri hiç olmadığı kadar genişledi.

Genetik analizler bu dönemde at üretiminde değişiklik yaşandığını ve at nesilleri arasındaki 8 yılın 4 yıla indirilerek üremenin iki kat hızlandırıldığını gösteriyor. Çalışmanın başyazarı Pablo Librado, atların normalde akrabalarıyla çiftleşmediğinin altını çizerek şöyle ekliyor:

Yakın akrabalar arasındaki çiftleşmenin sadece bu zamandan sonra yaşandığını tespit ettik; daha eski dönemlerde böyle bir şey yoktu.

Orlando bu evcilleştirme çabasının Asya'nın güneybatısı ve bozkırlardaki kuraklaşma gibi bir olaydan kaynaklanabileceğini düşünüyor. İnsanlar atlara binerek yeni otlak alanlara daha çabuk ulaşmış olabilir. 

Atların binek olarak kullanılmasının pek çok açıdan tarihi değiştirdiği düşünülürken süvari ve savaş arabalarının muharebelerdeki etkisine dikkat çeken Librado "Güçlü bir süvari birliği kaç imparatorluğun yükselmesini veya yıkılmasını sağladı?" diye soruyor. 

Orlando ise atlara binilmesinin "insanlık tarihinde yeni bir çağı başlattığını" söyleyerek ekliyor:

Dünya daha küçük, daha küresel bir hale geldi. Bu dönem 19. yüzyılın sonlarında yanmalı motorların icadına kadar sürdü.

Independent Türkçe, Reuters, Live Science, Nature



Kuantum ağları için ilk işletim sistemi geliştirildi

QNodeOS, farklı kuantum bilgisayar türlerini birbirine bağlayarak önemli bir engeli aşıyor (QuTech)
QNodeOS, farklı kuantum bilgisayar türlerini birbirine bağlayarak önemli bir engeli aşıyor (QuTech)
TT
20

Kuantum ağları için ilk işletim sistemi geliştirildi

QNodeOS, farklı kuantum bilgisayar türlerini birbirine bağlayarak önemli bir engeli aşıyor (QuTech)
QNodeOS, farklı kuantum bilgisayar türlerini birbirine bağlayarak önemli bir engeli aşıyor (QuTech)

Araştırmacılar, kuantum ağlarında kullanılacak ilk işletim sistemini geliştirdi. Yeni sistemin, kuantum internetin gerçek hayata taşınmasını hızlandırması bekleniyor.

Bilim insanları kuantum bilgisayarları bir ağda birbirine bağlayacak yöntemler üzerine uzun süredir çalışıyor. Böyle bir gelişme, bu cihazların arasındaki bilgi aktarımının hem hızını hem de güvenliğini artıracağı için önem arz ediyor.

Ancak sistemin, her bir kuantum bilgisayarın donanımına uyum sağlamasının gerekmesi, bu teknolojinin geliştirilmesi önünde ciddi bir engeldi. Tek bir program çalıştıran kuantum bilgisayarların aksine, kuantum ağ uygulamaları farklı ağ düğümlerinde bağımsız bir şekilde yürütülen ayrı programlar gerektiriyor.

Avrupa'nın çeşitli üniversite ve enstitülerinden araştırmacıları bir araya getiren Quantum Internet Alliance (Kuantum İnternet İttifakı), QNodeOS adlı yeni işletim sistemiyle bu sorunun üstesinden gelmeyi başardı. 

İşletim sistemi, kuantum ağı içindeki cihazları, bünyesinde bulunan kübitlerin türü fark etmeksizin kontrol edebiliyor. Kübitler veya kuantum bitleri, klasik bilgisayarlardaki temel veri birimi olan bitlere karşılık geliyor. 

Bulguları hakemli dergi Nature'da dün (12 Mart) yayımlanan çalışmada, özel olarak işlenmiş elmaslardan ve elektrik yüklü atomlardan yapılmış iki tür kuantum bilgisayarla QNodeOS test edildi.

Donanımları farklı olan cihazlarda, dizüstü bilgisayarla bulutta işlem yapmaya benzer bir işlem yürütüldü. Ekip ayrıca aynı anda iki program çalıştırarak QNodeOS'un birden fazla görevi yerine getirme becerisini de ölçtü.

Bulgular, yeni işletim sisteminin iki tür kuantum donanımıyla düzgün bir şekilde çalışabildiğini gösteriyor.

Çalışmaya liderlik eden Prof. Dr. Stephanie Wehner "Araştırmamızın amacı kuantum ağ teknolojisini herkese ulaştırmak. QNodeOS'la ileriye doğru büyük bir adım atıyoruz" diyerek ekliyor: 

İlk kez bir kuantum ağında uygulamaları kolayca programlamayı ve yürütmeyi mümkün kılıyoruz.

Bilim insanları yeni sistemin sağladığı kolaylığın, çok daha güvenli kuantum internet yolunda önemli bir adım olduğunu belirtiyor.

Makalenin yazarlarından Bart van der Vecht, "Daha önce kuantum ağları için hiç oluşturulmamış böyle bir yapı, geliştiricilerin donanım ayrıntılarından ziyade uygulama mantığına odaklanmasını sağlıyor" ifadelerini kullanıyor: 

Bu da bazılarını bugün hayal bile edemeyeceğimiz yeni uygulama türlerinin ortaya çıkmasını kolaylaştırıyor.

Ekip, QNodeOS'u diğer araştırmacıların erişimine açarak teknolojinin geliştirilmesini hızlandırmayı planlıyor.

Independent Türkçe, New Scientist, Phys.org, Nature