Bilim insanları, uzaylıların işareti sanılan meşhur sinyalin gizemine ışık tuttu

Araştırmacılar 50 yıldır çözmeye çalışıyor

Sır perdesinin arkasında bir magnetar yatıyor olabilir (NASA)
Sır perdesinin arkasında bir magnetar yatıyor olabilir (NASA)
TT

Bilim insanları, uzaylıların işareti sanılan meşhur sinyalin gizemine ışık tuttu

Sır perdesinin arkasında bir magnetar yatıyor olabilir (NASA)
Sır perdesinin arkasında bir magnetar yatıyor olabilir (NASA)

Yıllardır bilim insanlarının kafasını kurcalayan meşhur Wow! sinyalinin nadir bir astronomi olayından kaynaklanmış olabileceği öne sürüldü. 

ABD'deki Ohio Eyalet Üniversitesi'ne bağlı Big Ear Radyo Teleskobu, 15 Ağustos 1977'de bir anomali tespit etmişti. Teleskobun kayıtlarını incelerken bu güçlü sinyali fark eden Jerry Ehman, raporun yanına "Wow!" (Vay canına!) yazmıştı. 

Bilim insanları aradan geçen yaklaşık 50 yıl boyunca, sadece 72 saniye süren bu son derece güçlü radyo sinyaline neyin yol açtığını anlamaya çalıştı.

Bazıları, başka uygarlıklarla iletişime geçmek isteyen gelişmiş uzaylılar tarafından gönderildiğini öne sürüyordu.

Bu radyo sinyali, hidrojen atomlarının enerji durumunun değişmesiyle ortaya çıkan, yaklaşık 1420 MHz frekansa sahip hidrojen çizgisinden geliyordu. Bu frekanstaki hidrojen çizgisinin, uzaylıların iletişim kurma çabasının işareti olabileceği düşünülüyordu.

Ayrıca Wow! sinyalinin hem kısa süreli olması hem de dar bir radyo frekansı bandında tespit edilmesi uzaylı seçeneğini güçlendiriyordu.

Ancak sinyalin sadece bir kez saptanması, kasten gönderildiği ihtimalini büyük ölçüde eliyor. Bunun yanı sıra bazı bilim insanları, pek çok yıldızın bu frekansta radyo dalgası yaymasından dolayı uzaylıların iletişim için bunu seçmeyeceğini düşünüyor.

Arecibo'daki Porto Riko Üniversitesi'nden astrobiyolog Abel Méndez liderliğindeki bir araştırmada, Wow! sinyaline hidrojen bulutu ve bir nötron yıldızının yol açtığı öne sürüldü. 

Araştırma ekibi, Arecibo Gözlemevi'nin daha önce kaydettiği verilerde, Wow! sinyaline benzer frekansa sahip dalga emisyonları bulmaya çalıştı.

Bilim insanları, 12,5 ışık yılı uzaktaki Teegarden Yıldızı'nın yakınlarında önceden tespit edilen 4 sinyali yakaladı. Bunlar Wow! sinyali kadar güçlü değildi ama araştırmacılar yine de gizemli olay hakkında fikir verebileceğini düşündü.

Henüz hakem denetiminden geçmeyen ve ön baskı sunucusu arXiv'de yayımlanan çalışmaya göre, Teegarden Yıldızı'nın yakınındaki sinyaller, yıldızlararası ortamdaki soğuk hidrojen bulutuyla bağlantılı. 
Görsel kaldırıldı.

Kayıtları birkaç gün sonra fark eden Ehman, şaşkınlığını kağıda yansıtmıştı (Kuzey Amerika Astrofizik Gözlemevi)

Araştırmacılar, bir magnetardaki patlamadan yayılan radyasyonun, hidrojen bulutundan geçmesi sonucunda 1420 MHz'e yakın bir sinyal ortaya çıkabileceğini savunuyor. Bu sayede hidrojen çizgisindeki yoğun ışığın, uzaktan Wow! sinyali gibi görünebileceğini söylüyorlar.

Nötron yıldızları, yıldızların süpernova patlamasıyla ölümünden sonra ortaya çıkıyor ve magneterlar da çok kuvvetli bir manyetik alana sahip nötron yıldızlarını ifade ediyor.

Magnetarlar güçlü X-ışını ve gama ışını patlamalarıyla biliniyor. 

Kırmızı cüce olan Teegarden Yıldızı'nın, gizemli sinyali ortaya çıkaracak kadar güçlü bir patlamaya ev sahipliği yapması pek muhtemel görünmüyor ancak başka nötron yıldızları buna yol açmış olabilir. 

Méndez çalışmayla ilgili şu ifadeleri kullanıyor:

Şubat-Mayıs 2020'ye ait en son gözlemler, orijinal Wow! sinyalinden daha az yoğun olsa da hidrojen çizgisine benzer yakınlıkta dar bant sinyalleri ortaya çıkardı.

Yeni çalışma, böyle bir olayın çok nadir gerçekleşmesi bekleneceğinden, sinyalin neden sadece bir kere alındığını da açıklıyor olabilir.

Araştırma ekibi benzer gözlemleri incelemeye devam ederek Wow! sinyalinin gizemini tamamen aydınlatmayı umuyor. 

Independent Türkçe, Science Alert, IFL Science, US Sun, arXiv



Dünya'nın bir uydusu daha oluyor

Uzmanlar, yeni çalışmanın Dünya'nın çevresinin ne kadar yoğun bir güzergah olduğunu gösterdiğini söylüyor (ESA)
Uzmanlar, yeni çalışmanın Dünya'nın çevresinin ne kadar yoğun bir güzergah olduğunu gösterdiğini söylüyor (ESA)
TT

Dünya'nın bir uydusu daha oluyor

Uzmanlar, yeni çalışmanın Dünya'nın çevresinin ne kadar yoğun bir güzergah olduğunu gösterdiğini söylüyor (ESA)
Uzmanlar, yeni çalışmanın Dünya'nın çevresinin ne kadar yoğun bir güzergah olduğunu gösterdiğini söylüyor (ESA)

Dünya, uzaydaki bir göktaşını yakalayarak iki ay boyunca uydusu yapmaya hazırlanıyor. 

Gezegene yaklaşan asteroitler bazen atmosfere girmeden uzaklaşıp gidiyor, bazen de Dünya'ya çarparak yanıyor.

Fakat bazen de gezegenin yörüngesine takılıp kısa süreliğine Ay'a eşlik ediyorlar. 

NASA'nın fonladığı Asteroit Karasal Etkili Son Uyarı Sistemi (ATLAS) teleskoplarını kullanan gökbilimciler son sınıfta yer alan bir asteroit keşfetti. 

7 Ağustos'ta gözlemlenen gökcismine 2024 PT5 adı verildi. 

Madrid Complutense Üniversitesi'nden Carlos de la Fuente Marcos ve Raúl de la Fuente Marcos, 2024 PT5'in 29 Eylül'den 25 Kasım'a kadar Dünya'nın yörüngesinde döneceğini tespit etti. 

Research Notes of the American Astronomical Society adlı hakemli dergide yayımladıkları çalışmada, yaklaşık 10 metre çapındaki asteroidin 56,6 günün ardından tekrar Güneş'in yörüngesine girerek yolculuğuna devam edeceğini aktardılar. 

Dünya'nın yörüngesine bu şekilde giren asteroitlere mini uydu adı veriliyor. Ancak zaman zaman uzay çöpleri gibi yapay cisimler de mini uydu sanılabiliyor.

Raúl de la Fuente Marcos "Ne zaman yörüngesi Dünya'ya bu kadar benzeyen bir cisim keşfedilse, onun aslında bir uzay enkazı olma ihtimali var" diyor. 

Fakat yapılan gözlemlerin 2024 PT5'in doğallığına "şüphe bırakmadığını" ekliyor. 

Diğer yandan bazı bilim insanları, bu küçük asteroidin aslında mini uydu olmadığını savunuyor. Mini uyduların Dünya'nın çevresinde en az bir tam tur atması gerekiyor ve 2024 PT5, tam bir daire çizmeden yörüngeden ayrılacak.

İlginç bir şekilde Ay'ın kısa süreli yoldaşının kendisinden kopmuş olma ihtimali de var. 

NASA'nın Jet İtki Laboratuvarı'ndan Paul Chodas, asteroidin geçmiş hareketlerinin, Ay'ın geçirdiği bir çarpışmadan kopmuş bir parça olabileceğine işaret ettiğini söylüyor. Fakat bu kesin bir şekilde doğrulanmadı.

Kasımda Dünya'nın yörüngesini terk edecek 2024 PT5'in Ocak 2025'te geri dönmesi bekleniyor. Bu ziyaretini daha kısa tutacak asteroit, muhtemelen 2055'te tekrar gelecek.

2024 PT5, küçüklüğü ve pek ışık yaymaması nedeniyle muhtemelen amatör teleskoplarla gözlemlenemeyecek. 

Independent Türkçe, IFL Science, New York Times, Research Notes of the American Astronomical Society