Çinli yapay zeka şirketleri, yasaklı Nvidia çiplerine nasıl ulaşıyor?

Çin, son dönemdeki atılımlarıyla yapay zeka sektöründe ABD'nin en büyük rakibi haline geldi (Reuters)
Çin, son dönemdeki atılımlarıyla yapay zeka sektöründe ABD'nin en büyük rakibi haline geldi (Reuters)
TT

Çinli yapay zeka şirketleri, yasaklı Nvidia çiplerine nasıl ulaşıyor?

Çin, son dönemdeki atılımlarıyla yapay zeka sektöründe ABD'nin en büyük rakibi haline geldi (Reuters)
Çin, son dönemdeki atılımlarıyla yapay zeka sektöründe ABD'nin en büyük rakibi haline geldi (Reuters)

Yapay zeka alanında çalışan Çinli şirketler, Amerikan yazılım firması Nvidia'nın yasaklı çiplerine gizlice ulaşıyor. 

Amerikan gazetesi Wall Street Journal (WSJ), haberinde Çinli mühendislerin "gri pazar" satıcılarından oluşan bir ağ aracılığıyla Nvidia'nın çiplerini fiziksel olarak Çin'e getirmeden kullanabildiğini yazıyor. 

"Gri pazar" terimi, bir emtianın orijinal üretici veya ticari marka sahibi tarafından yetkilendirilmemiş dağıtım kanalları aracılığıyla satılmasını tanımlamak için kullanılıyor. 

Haberde bu taktiğin, Washington yönetiminin yapay zeka çiplerinin Çin'e ihracatına dair ekimde bazı kısıtlamalar getirmesinin ardından geldiğine dikkat çekiliyor.

Çinli firmalar, genellikle aracı şirketler üzerinden kripto parayla ödeme yaparak bulut sistemlerindeki Nvidia çiplerine erişebiliyor.

Çinli şirketlerin ABD'nin koyduğu engelleri aşmasını sağlayan girişimcilerden biri de eski Bitcoin madencisi Derek Aw. 

Dubai ve ABD'deki yatırımcıları Nvidia'nın güçlü H100 çiplerini barındıran yapay zeka sunucularının satın alınması için finansman sağlamaya ikna eden Aw, şunları söylüyor: 

Talep var. Kâr var. Doğal olarak birileri arzı sağlayacak.

Aw'un firması haziranda Nvidia çiplerini içeren en az 300 sunucuyu Avustralya'nın Brisbane kentindeki bir veri merkezine yükledi. Üç hafta sonra sunucular Pekin'deki bir şirket için yapay zeka algoritmalarını işlemeye başladı.

Çinli şirketlerden taleplerin arttığını belirten Aw şöyle devam ediyor: 

Geçen yılın sonundan bu yana platformumuzdaki Çinli müşteri sayısında önemli bir artış oldu. Bana sık sık Nvidia'nın çiplerine sahip olup olmadığımız soruluyor.

Kripto parayla yapılan ödemeler, Çinli firmalara anonim kalma fırsatı da sunuyor. Ayrıca bazı ödemeler Çinli şirketlerin Singapur veya başka ülkelerdeki iştirakleri üzerinden gerçekleştiriliyor. 

Bir dönem Şanghay'daki Çinli bir yapay zeka şirketinde çalışan Joseph Tse, blokzincir teknolojisinin olumsuz yanları da olabileceğine dikkat çekerek şunları söylüyor: 

Blokzincir kullanıcının gizliliğini koruyor fakat bu sefer de bir şeyler ters giderse birini sorumlu tutmak zorlaşıyor.

ABD yaptırımlarını inceleyen hukuk uzmanları, bu süreçte herhangi bir yasanın ihlal edilmediğini söylüyor. Bulut şirketleri, Çinli firmaların ya da yabancı iştiraklerinin Nvidia çiplerini kullanarak Amerika'daki bulut hizmetlerine erişimine yönelik bir kısıtlama bulunmadığını savunuyor.

Independent Türkçe, Wall Street Journal, CNBC



Betelgeuse'in uzun "kalp atışlarının" gizemi çözülüyor mu?

Betelgeuse, süpernova patlaması yaşadığında muhtemelen gündüz vakti bile görülebilecek ancak bunun binlerce yıl daha yaşanması beklenmiyor (ALMA/ESO)
Betelgeuse, süpernova patlaması yaşadığında muhtemelen gündüz vakti bile görülebilecek ancak bunun binlerce yıl daha yaşanması beklenmiyor (ALMA/ESO)
TT

Betelgeuse'in uzun "kalp atışlarının" gizemi çözülüyor mu?

Betelgeuse, süpernova patlaması yaşadığında muhtemelen gündüz vakti bile görülebilecek ancak bunun binlerce yıl daha yaşanması beklenmiyor (ALMA/ESO)
Betelgeuse, süpernova patlaması yaşadığında muhtemelen gündüz vakti bile görülebilecek ancak bunun binlerce yıl daha yaşanması beklenmiyor (ALMA/ESO)

Bilim insanları, gökyüzündeki en parlak yıldızlardan biri olan Betelgeuse'in yalnız olmayabileceğini öne sürdü. 

Orion Takımyıldızı'nda Dünya'dan 427 ışık yılı uzaktaki Betelgeuse, yeryüzüne en yakın kırmızı üstdev. 

Evrendeki en büyük hacme sahip bu yıldızların kütlesi, boyutuna oranla daha az oluyor. Betelgeuse de Güneş'in 700 katı büyüklüğe ve 15 katı kütleye sahip.

Dünya'dan görülebilen en parlak yıldızlar arasındaki Betelgeuse, gökbilimciler tarafından da epey detaylı bir şekilde inceleniyor. Ancak yeni bir araştırmaya göre çok önemli bir şey gözden kaçmış olabilir. 

Betelgeuse gibi yıldızlar, belirli periyotlar halinde şişip iniyor. Yıldızın çekirdeğindeki gazın ısınıp yüzeye çıkması ve ardından soğuyarak geri inmesi sonucu bu döngü yaşanıyor. 

Yapılan gözlemlerde Betelgeuse'in bu türden 400 günlük döngülere girdiği ve bu nedenle parlaklığının artıp azaldığı kaydediliyor. 

Ancak gökbilimciler Betelgeuse'in 2 bin 170 gün süren daha yavaş bir döngüde de parlaklığının artıp azaldığını gözlemliyor. 

Bilim insanları, uzun ikincil periyot (long secondary period / LSP) dedikleri bu ikinci döngünün sebebini saptayamıyor. 

Henüz hakem denetiminden geçmeyen ve ön baskı sunucusu arXiv'de yayımlanan araştırmaya göre, Güneş'in yaklaşık 1,7 katı kütleye sahip bir yıldız bu uzun periyoda yol açıyor olabilir. 

2019 sonu ila 2020 başında Betelgeuse'in parlaklığında ciddi bir düşüş yaşanmıştı. Bu olayı yıldızın ömrünün sonuna geldiği ve süpernova patlaması geçireceği şeklinde yorumlayanlar olmuştu. 

Fakat daha sonra araştırmacılar, çok yüksek ihtimalle Dünya'yla Betelgeuse arasına büyük bir toz bulutu girmesinin parlaklıktaki muazzam düşüşe yol açtığı sonucuna varmıştı.

Yeni çalışmayı yürüten ekip LSP'yi açıklayabilecek farklı senaryolar üzerinden çeşitli hesaplamalar yaptı. 

Hesaplamalar, başka bir yıldızın Betelgeuse'i çevreleyen toz bulutunun içinden geçmesinin 2 bin 170 günlük döngüyü açıklayabileceğine işaret ediyor.

Ekip, yoldaş yıldızın bu döngü içinde toz bulutunu kısa süreliğine dağıtarak Betelgeuse'in parlaklığını artırdığını öne sürüyor. 

Betelgeuse'in bir yoldaşı olabileceği ihtimali daha önce de ortaya atılmıştı. Ancak yeni araştırmayı yürüten ekip 2020'deki parlaklık düşüşünden sonraki gözlemlerin bu teoriyi güçlendirdiğini savunuyor. 

Bilim insanları ayrıca yıldızın çok uzun bir süre boyunca daha süpernova patlaması geçirmeyeceğini düşünüyor.

Araştırmacılar yoldaş yıldızın Güneş'in 1,7 katı kütleye sahip olduğunu tahmin ediyor ancak bir nötron yıldızı da olabilir. 

Bazı yıldızların süpernova patlamasından sonra kendi içine çökmesiyle oluşan nötron yıldızları çok daha yoğun oluyor. 

Yeni çalışmada öne sürülen teori Betelgeuse'le ilgili önemli bir soru işaretini giderme potansiyeli taşısa da doğrulanması için gözlem verilerine ihtiyaç var. 

Independent Türkçe, Live Science, EarthSky, Evrim Ağacı, arXiv