عربي English Türkçe اردو فارسى
Logo
Son Haberler
TEKNOLOJİ

NASA'nın mahsur kalan astronotlar için yeni kurtarma planı: SpaceX devrede

Yeryüzüne şubatta dönecekler

NASA, Uluslararası Uzay İstasyonu'ndaki 4 kişilik mürettebatını genellikle 6 ayda bir yeniliyor (NASA/Roskosmos)
NASA, Uluslararası Uzay İstasyonu'ndaki 4 kişilik mürettebatını genellikle 6 ayda bir yeniliyor (NASA/Roskosmos)
TT
TT

NASA'nın mahsur kalan astronotlar için yeni kurtarma planı: SpaceX devrede

NASA, Uluslararası Uzay İstasyonu'ndaki 4 kişilik mürettebatını genellikle 6 ayda bir yeniliyor (NASA/Roskosmos)
NASA, Uluslararası Uzay İstasyonu'ndaki 4 kişilik mürettebatını genellikle 6 ayda bir yeniliyor (NASA/Roskosmos)

NASA, Uluslararası Uzay İstasyonu'nda (UUİ) aylardır eve dönmeyi bekleyen astronotlar için eylüldeki uçuşta iki kişilik yer açtı. 

Boeing'in Starliner aracıyla haziranda UUİ'ye giden Butch Wilmore ve Suni Williams'ın 8 günün ardından yeryüzüne dönmesi planlanıyordu. 

Ancak ilk kez uzaya astronot taşıyan Starliner teknik arıza yaşayınca, ikili uzayda mahsur kaldı. Öte yandan ABD Ulusal Havacılık ve Uzay Dairesi, astronotların mahsur kalmadığını öne sürmüştü. 

NASA geçen hafta yaptığı açıklamada, astronotların SpaceX'in aracıyla geri dönmesine karar verdiğini duyurmuştu. 

Elon Musk'a ait şirketin Dragon aracı en erken 24 Eylül'de iki astronotu UUİ'ye götürecek ve 6 ayın sonundaki görev değişiminde diğer iki astronotla birlikte geri dönecekler. Wilmore ve Williams, yeryüzüne Şubat 2025'te dönmüş olacak. 

NASA, Starliner'ın hâlâ güvenli olmadığı gerekçesiyle aldığı karar nedeniyle normalde eylülde istasyona gidecek iki astronotu bu görevden çıkardı.

NASA'dan Nick Hague ve Roskosmos'tan Aleksandr Gorbunov, UUİ'deki çalışmaları yürütmek üzere Wilmore ve Williams'ın yanı sıra Don Pettit, Aleksey Ovchinin ve Ivan Vagner'e katılıcak.

ABD Ulusal Havacılık ve Uzay Dairesi dün yaptığı açıklamada, NASA ekibinden Zena Cardman ve Stephanie Wilson'ın çıkarıldığını ve ilerideki görevlere katılabileceklerini duyurdu. 

NASA'nın Houston'daki Johnson Uzay Merkezi Baş Astronotu Joe Acaba "Daha önce çeşitli nedenlerle mürettebatı değiştirsek de bu uçuş için mürettebatı küçültmek, 4 kişilik bir ekip olarak eğitildiği göz önüne alınınca ayarlanması zor bir karardı" diyerek ekliyor: 

Görev eğitimi boyunca mükemmel performans gösteren tüm mürettebatımıza güvenim tam. Zena ve Stephanie fırlatma öncesinde ekip arkadaşlarına yardım etmeyi sürdürerek profesyonel bir astronot olmanın ne anlama geldiğini gösteriyor.

NASA ayrıca perşembe günü yaptığı açıklamada, Starliner'ın boş halde geri döneceğini de duyurmuştu. 

SpaceX aracının UUİ'ye yanaşması için Starliner'ın park yerinden çıkması gerekiyor. Bu nedenle Boeing kapsülünün 24 Eylül'den önce geri dönmesi bekleniyordu.

NASA'nın açıklamasına göre 12 haftadır uzayda olan Starliner, en erken 6 Eylül'de UUİ'den ayrılarak ertesi günün ilk saatlerinde New Mexico'ya iniş yapacak. 

Independent Türkçe, Mint, Guardian, NASA

Daha fazlasını oku

 
 
TEKNOLOJİ

Şempanzeler bilim insanlarını şoke etti: Robotlar esneme bulaştırdı

(Reuters)
(Reuters)
TT
TT

Şempanzeler bilim insanlarını şoke etti: Robotlar esneme bulaştırdı

(Reuters)
(Reuters)

Vishwam Sankaran Bilim ve Teknoloji Muhabiri 

Şempanzelerin insan yüz ifadelerini taklit eden bir android robottan esneme "kapabildiğini" öne süren yeni araştırma, bu davranışın evrimsel kökenleri hakkında daha fazla soru işareti yaratıyor.

Esnemenin dikkat değişiklikleri, vücut ısısının düzenlenmesi ve dinlenmeyle uyarılma arasındaki geçişle ilişkili olduğu biliniyor.

Bulaşıcı esnemeyse, bir hayvanın başka birinin aynı davranışı sergilediğini gördükten sonra esnediği tuhaf bir davranış.

Bu davranışın bulaşıcı yönü, empati ve taklit gibi bazı sosyal etkileşim unsurlarıyla ilişkilendiriliyor.

Bugüne kadar memelilerde ve bazı balıklarda gözlemlenen bulaşıcı esnemenin evrimsel kökenleri hâlâ bilinmiyor.

Bilim insanları bu davranışın insanlarda, şempanzelerde ve köpeklerde yavaş yavaş ortaya çıktığını, insanlarda yaklaşık 4 ve şempanzelerde 5 yaşında, köpeklerdeyse yaklaşık 7 ayda belirginleştiğini söylüyor.

Görsel kaldırıldı.
Şempanzelerin esneme ve uzanma davranışları sergiledikleri örnekler (RMJM/Aline Sardin-Damasso/Mona)


Perşembe günü hakemli dergi Nature'da yayımlanan yeni bir araştırma, şempanzelerin bir android robotun esnemesine tepki olarak hem esneme hem de uzanma davranışı sergilediğini ortaya koydu.

Bulgular, başka bir bireyin esnemesini gözlemlemenin şempanzelerde otomatik bir tepkiyi tetiklemekten ziyade, dinlenme işareti işlevi görebileceğini düşündürüyor.

Bilim insanları çalışmada yüz ifadelerini taklit edebilen bir android kafa kullanarak 10 ila 33 yaşındaki 14 yetişkin şempanzenin tepkilerini test etti.

Android kafada esneme gibi yüz ifadelerini oluşturan kas görevi gören 33 adet dönme motoru vardı ve her ifade 10 saniye sürüyordu.

Çalışmadaki şempanzeler, androidin esneme, ağzını açma ve nötr yüz ifadeleri sergilediği 15 dakikalık 4 seansa sokuldu.

Bilim insanları bu seansları kamerayla kaydetti ve her şempanzenin tepki verme derecesiyle uzanarak geçirdiği süre puanlandı.
 

Görsel kaldırıldı.Android kafa ağzını açma ve esneme davranışı sergiliyor (Aline Sardin-Damasso/Mona)


14 şempanzeden 8'inin, androidin "esneme" ifadesine tepki olarak esnediği saptandı.

Araştırmacılar şöyle yazıyor: 

Sonuçlar, yetişkin şempanzelerin bireyler arası esneme bulaşıcılığını değişen derecelerde sergilediğini gösterdi: En yüksek bulaşıcılık, android ağzını tamamen açtığında meydana geldi, ağzı kısmen açık olduğunda tepki azaldı ve androidin ağzı kapalıyken bulaşma görülmedi.

8 şempanze de esneme karşısında uzandı ve bazıları uzanmadan önce yatak malzemesi topladı.

Bilim insanları, "Şempanzeler, androidin esnemesini izlerken yatak malzemesi toplamak, yuva yapmak ve uzanmak gibi uyku haliyle ilişkili davranışlar sergiledi" diye yazıyor.

Araştırmacılara göre bulgular, cansız bir model kaynaklı bulaşıcı esnemenin ilk örneğini sunuyor gibi görünüyor.

Bilim insanları bu sonuçların, primatların bulaşıcı davranışlara yatkınlığına daha fazla ışık tuttuğunu söylese de burada tam olarak hangi biyolojik mekanizmaların rol oynadığının belirsizliğini koruduğunu ekliyor.

Araştırmacılar, gelecekteki çalışmaların robotların gerçekleştirdiği diğer eylemlerin de hayvanlar için bulaşıcı olup olmadığını ortaya çıkarmasını umuyor.


 Independent Türkçe, independent.co.uk/news