Samanyolu-Andromeda çarpışması çoktan başladı mı?

Galaksi halesi ilk kez bu kadar detaylı incelendi

Andromeda (solda), Samanyolu'ndan yaklaşık 2,5 milyon ışık yılı uzakta (NASA)
Andromeda (solda), Samanyolu'ndan yaklaşık 2,5 milyon ışık yılı uzakta (NASA)
TT

Samanyolu-Andromeda çarpışması çoktan başladı mı?

Andromeda (solda), Samanyolu'ndan yaklaşık 2,5 milyon ışık yılı uzakta (NASA)
Andromeda (solda), Samanyolu'ndan yaklaşık 2,5 milyon ışık yılı uzakta (NASA)

Bir galaksinin etrafındaki hale, bugüne kadarki en net şekilde görüntülendi. Bulgular, Samanyolu ve Andromeda galaksilerinin kesin görülen çarpışması hakkında da fikir veriyor. 

Galaksilerin etrafının geniş bir gaz bulutuyla çevrili olduğu uzun zamandır biliniyor. 

Bilim insanları büyük ölçüde hidrojen, helyum, karbon, nitrojen ve oksijenden meydana gelen bu bölgelerin, evrende görünen maddenin yüzde 70 ila 90'ını içerdiğini tahmin ediyor.

Bu nedenle galaksi haleleri hakkında bilgi sahibi olmak evrenin yapısını daha iyi anlama açısından büyük önem arz ediyor.

Bugüne kadar yapılan çalışmalarda, yıldızları yutan kara deliklerin etrafındaki ışık sayesinde bu bölgeler kısmen gözlemlenmişti.

Ancak soluk bir ışık yayan bu halelerin detaylarını görmek mümkün olmamıştı. 

Nature Astronomy adlı hakemli dergide bugün (6 Eylül) yayımlanan çalışmayı yürüten ekip, Hawaii'deki Mauna Kea Gözlemevi'nin Keck Teleskobu'nu kullanarak yaklaşık 270 milyon ışık yılı uzaktaki bir galaksiyi inceledi. 

Araştırmacılar Samanyolu gibi sarmal gökada olan galaksinin sınırlarından yaklaşık 100 bin ışık yılı boyunca uzanan haleyi ayrıntılı bir şekilde gözlemledi. 

Bilim insanlarının yaptığı en ilginç keşif, elektronlarından ayrılmış hidrojenin, çok daha ağır bir element olan oksijenle karışmasıydı. 

Avustralya'daki Swinburne Teknoloji Üniversitesi'nden astrofizikçi ve çalışmanın başyazarı Dr. Nikole Nielsen, "Baktığımız her yerde bunu bulduk" diyerek ekliyor:

Gerçekten heyecan verici ve biraz da şaşırtıcıydı.

Araştırmacılar ayrıca galaksi sınırından haleye keskin bir şekilde geçildiğini de kaydetti. Makalenin bir diğer yazarı Deanne Fisher, Conversation için kaleme aldığı yazıda şu ifadeleri kullanıyor:

Geçmişte bu geçişin doğası üzerine pek çok tartışma dönmüştü. Verilerimizde, yıldızların büyük çoğunluğunun bulunduğu sınırın yakınında ani bir değişim kolayca görülüyor.

Fisher ayrıca görünen maddenin büyük kısmının bu halelerde olduğunu doğruladıklarını da söylüyor.

Peki galaksilerin nerede bitip uzayla karıştığını gösteren yeni çalışma, Dünya'ya ev sahipliği yapan Samanyolu açısından ne anlama geliyor?

Samanyolu'nun, en büyük komşusu Andromeda'yla çarpışması kesin olarak görülüyor. Bu olayın yaklaşık 4 milyar yıl sonra gerçekleşmesi beklense de yakın zamanda yapılan bir çalışmada çarpışmanın kesin olmadığı öne sürülmüştü.

Bilim insanları eğer Samanyolu'yla Andromeda'nın da devasa gaz haleleri varsa ikisinin çarpışmasının çoktan başlamış olabileceğini düşünüyor. 

Dr. Nielsen, "Samanyolu ve Andromeda'nın halelerinin halihazırda üst üste binmiş ve etkileşime girmiş olması kuvvetle muhtemel" diyor.

Independent Türkçe, Science Alert, Conversation, Nature Astronomy



Apple'den ince ve katlanabilir telefon atılımı

Apple iPhone 16 (AP)
Apple iPhone 16 (AP)
TT

Apple'den ince ve katlanabilir telefon atılımı

Apple iPhone 16 (AP)
Apple iPhone 16 (AP)

Apple, yıllarca küçük yükseltmeler sunduktan sonra büyümeyi canlandırmak amacıyla iPhone'un yanı sıra diğer ürünlerinde de bir dizi tasarım değişikliği yapmaya hazırlanıyor.

Şarku’l Avsat’ın Wall Street Journal'dan aktardığı habere göre Apple'ın planları hakkında bilgi sahibi olan kaynaklar, Apple'ın önümüzdeki yıldan itibaren mevcut modellerden yaklaşık 8 milimetre daha ince olacak bir iPhone tanıtmayı planladığını söyledi. Bu modelin Pro modellerinden daha ucuz olması ve maliyetleri düşürmek için basitleştirilmiş bir kamera sistemine sahip olması bekleniyor.

Kaynaklar, şirketin ayrıca biri büyük ve dizüstü bilgisayar olarak çalışmak üzere tasarlanmış, neredeyse 19 inç boyutuna ulaşan açılır kapanır bir ekrana sahip iki katlanabilir cihaz üretmeyi planladığını, daha küçük modelin ise iPhone 16 Pro Max'ten daha büyük olacağını ve katlanabilir bir telefon olarak çalışacağını bildirdi.

Hong Kong'daki Haitong International Securities'de analist olan Jeff Pu, şu anda piyasada bulunan katlanabilir telefonların ince ya da hafif olmadığını ve Apple'ın standartlarını karşılayacak kadar pil gücü barındırmadığını, bunun da şirketin sektöre yavaş girişini açıkladığını söyledi.

VDFGRT
Samsung Galaxy Z Fold 6 Katlanabilir telefon

Apple, katlandığında cihazın dışında bir ekran olması gibi farklı tasarımları deniyordu, ancak cihazların geliştirilmesine aşina olan kişilere göre şimdi dahili bir katlama tasarımını tercih ediyor.

Apple, pazarın tepkisini ölçmek için önce daha büyük cihazı piyasaya sürmeyi hedefliyordu, ancak şimdi katlanabilir iPhone ondan önce hazır olacak gibi görünüyor ve Apple yetkilileri 2026'da piyasaya sürülmesi için bastırıyor. Ancak kaynaklara göre şirketin teknik zorlukları aşmak için bir yıla daha ihtiyacı olabilir.

FD
Motorola'nın katlanabilir telefonu Razr

İnce telefon, şık görünümlü cihazlardan hoşlanan ve Pro modellerinde bulunan bazı özelliklerden vazgeçmeyi düşünmeyen tüketicileri hedefliyor. Apple, büyüme sağlamak için iPhone dışında yeni ürünler de çıkarmaya çalışıyor.

Şirket büyümeyi hızlandırmak için yeni yollar bulmaya çalışıyor. iPhone satışları halen toplam gelirin yaklaşık yarısını oluşturuyor ve satışlarda bir düşüş yaşanıyor; 2024 mali yılında geliri yüzde 1'den daha az arttı. Satışlardaki son büyük artış dalgası, telekomünikasyon şirketlerinin büyüyen 5G ağ mimarisini desteklemek için iPhone alımlarını sübvanse ettiği 2021 yılında yaşandı.

CFBG
Apple'ın yüksek çözünürlüklü ve lüks tasarımlı Vision Pro karma gerçeklik deneyimi… Sanal geleceğe bir bakış (AFP)

TF International Securities'de analist olan Ming-Chi Kuo, yeni cihazların piyasaya sürülmesini bekleyen ilk analist grubu arasında yer aldı ve Apple yetkililerinin yeni tasarımları daha erken tanıtmaya çalıştıklarını söyledi.

Apple'ın rakiplerinin çoğu zaten katlanabilir cihazlar üretiyor. Ancak Apple’ın son değişiklikleri, şirketin uzun yıllardır yaptığından daha önemli bir biçim ve işlev değişikliğini temsil ediyor.

Akıllı telefon pazarını inceleyen Bay Street Research'ün baş analisti Cliff Maldonado, “iPhone'un son tasarım evrimi 2017'de piyasaya sürülen iPhone X ile gerçekleşti” dedi.

DHYJ
Yeni Huawei Mate XT katlanabilir telefon, şirketin Çin'in Shenzhen kentindeki mağazasında düzenlenen lansman etkinliğinde sergileniyor. (AFP)

Pazar araştırma firması TrendForce'a göre, katlanabilir cihazların satışının bu yıl toplam akıllı telefon pazarının yaklaşık yüzde 1,5'ini oluşturması bekleniyor.

Tarihsel olarak, yeni cihaz tasarımları Apple'ın satış büyümesinde önemli bir itici güç olmuştur. Apple 10 yıl önce iPhone 6 Plus ile yeni bir telefon boyutu sunmuş ve o dönemde şirket için bir büyüme dalgasını tetiklemişti.

Apple büyüme sağlamak için iPhone dışında da yeni ürünler üzerinde çalışıyor. Bu yılın başlarında Apple, fiyatı 3 bin 499 dolar olan Vision Pro sanal gerçeklik başlığını piyasaya sürdü, ancak yüksek fiyat etiketi nedeniyle satışlar şu ana kadar yavaş seyretti.