Uzay yarışı kızışıyor: Jeff Bezos'un şirketinden önemli adım

ABD Federal Havacılık İdaresi'nden fırlatma onayı alan roket, gelecek hafta havalanabilir

Test boyunca rampadan ayrılmayan New Glenn, motorlarını başarıyla çalıştırarak istediği izni aldı (Blue Origin)
Test boyunca rampadan ayrılmayan New Glenn, motorlarını başarıyla çalıştırarak istediği izni aldı (Blue Origin)
TT

Uzay yarışı kızışıyor: Jeff Bezos'un şirketinden önemli adım

Test boyunca rampadan ayrılmayan New Glenn, motorlarını başarıyla çalıştırarak istediği izni aldı (Blue Origin)
Test boyunca rampadan ayrılmayan New Glenn, motorlarını başarıyla çalıştırarak istediği izni aldı (Blue Origin)

Blue Origin'in roketi New Glenn, ABD Federal Havacılık İdaresi'nden (FAA) fırlatma onayını nihayet aldı. 

Milyarder Jeff Bezos'a ait şirketin roketi, dün (27 Aralık) ABD'nin Florida eyaletindeki Cape Canaveral Uzay Kuvvetleri Üssü'nde yapılan son testinden başarıyla geçti. 

FAA testin ardından New Glenn'e, yörünge görevleri gerçekleştirmesi için fırlatma izni verdi. 5 yıllık lisans kapsamında roket, Cape Canaveral'dan havalanacak ve yeniden kullanılabilen güçlendirici kısmı Atlantik Okyanusu'ndaki bir mavnaya inecek. 

98 metre uzunluğundaki roket, ticari uyduların yanı sıra NASA ve ABD Savunma Bakanlığı için uzay araçlarını atmosferin ötesine taşıma görevlerinde SpaceX'le yarışacak.

New Glenn'in, NASA'nın iki Mars aracını ekimde fırlatması planlanıyordu. Ancak uzay ajansı, hazırlıkların tamamlanmamasından dolayı görevi ertelemişti.

Blue Origin roketinin ilk seferinin, ABD Uzay Kuvvetleri tarafından talep edilen bir onaylama görevi olması bekleniyor. Bunu başarıyla tamamlaması durumunda roketin ulusal güvenlik görevlerinde kullanılma imkanı olacak.

Sıradaki durak, fırlatma

Bezos'un şirketi yeni izinle birlikte, uzun zamandır katılmak istediği bir yarışa girdi. 

Elon Musk'ın şirketi SpaceX sektörü domine ederken, ondan iki yıl önce kurulan Blue Origin, uzay turizmi ve kısa süreli görevlerin ötesine geçmedi.

NASA'yla pek çok görevde çalışan SpaceX ise tamamen yeniden kullanılabilecek aracı Starship'le, Pentagon'un hassas görevlerdeki tercihi olabilir. 

Bugüne kadarki en büyük roket olan Starship'in güçlendiricisi, ekimde yapılan testte ilk kez uzayın kıyısından Teksas'taki fırlatma rampasına inmişti.

Blue Origin gelecek yıllarda NASA astronotlarını Ay yüzeyine götürecek bir uzay aracı gibi yeni araçlar geliştirmeyi planlıyor.

New Glenn'in ilk ne zaman fırlatılacağına dair açıklama yapılmadı. New York Times'ın aktardığı üzere roket, 6 Ocak kadar erken bir tarihte havalanabilir. 

Independent Türkçe, Reuters, New York Times, Space.com



Batı’da korku yaratan yapay zeka yazılımı, Çin'de terapi için kullanılıyor

Çin'de geliştirilen DeepSeek, Batı'da "veri casusluğu" endişesi yaratmıştı (Reuters)
Çin'de geliştirilen DeepSeek, Batı'da "veri casusluğu" endişesi yaratmıştı (Reuters)
TT

Batı’da korku yaratan yapay zeka yazılımı, Çin'de terapi için kullanılıyor

Çin'de geliştirilen DeepSeek, Batı'da "veri casusluğu" endişesi yaratmıştı (Reuters)
Çin'de geliştirilen DeepSeek, Batı'da "veri casusluğu" endişesi yaratmıştı (Reuters)

Genç Çinliler, Batı ülkelerinde casusluk tartışması yaratan yapay zeka destekli sohbet programı DeepSeek'i terapi için kullanıyor.

Çinli mühendislerin tasarladığı DeepSeek, diğer yapay zeka şirketlerine kıyasla düşük maliyetle ve az sayıda çip kullanarak geliştirdiği açık kaynaklı yeni modeli DeepSeek-R1'i, 20 Ocak'ta piyasaya sürmüştü. 

O zamandan beri büyük rağbet gören program, rapor hazırlama ve Excel formülü yazmadan seyahat planlamasına kadar birçok amaç için kullanılıyor. 

Ancak yazılımın geliştirildiği ülkedeki gençler, programı psikolojik destek amaçlı da kullanıyor.

BBC’nin adını Holly Wang olarak değiştirdiği 28 yaşındaki Çin vatandaşı, hayatta karşılaştığı açmazlarla ilgili DeepSeek’ten tavsiye aldığını belirtiyor: 

DeepSeek benim için inanılmaz bir danışman oldu. Olaylara farklı açılardan bakmamı sağladı ve denediğim ücretli psikolojik danışmanlık hizmetlerinden daha iyi bir iş çıkardı.

Holly, DeepSeek’i ilk kez büyükannesini kaybettikten sonra kullandığını söylüyor. Büyükannesi için bir veda yazısı yazmasını istediğinde programın harika iş çıkardığını anlatan Holly, yapay zekanın kendisine şu şiirsel yanıtı verdiğini aktarıyor: 

Unutmayın ki sizi ürperten tüm bu kelimeler, ruhunuzda uzun zamandır var olanların yankısı. Ben, kendi sesinin ağırlığını duymanı sağlayan, ara sıra geçtiğin bir vadiden başka bir şey değilim.

Genç, yazılımdan bu mesajı aldıktan sonra çok etkilenip ağlamaya başladığını söylüyor.

Çin’de Alibaba, Baidu ve ByteDance gibi firmaların ürettiği yapay zeka destekli sohbet botları da var ancak Holly, hiçbirinin DeepSeek kadar iyi olmadığını belirtiyor.

Kaliforniya Üniversitesi’nden Nan Jia, yapay zeka yazılımlarının kullanıcılara duygusal destek sağlama kapasitesi üzerine çalışıyor. Nan, bu programların insanlara kıyasla karşıdaki kişiyi “daha iyi dinleme kapasitesine” sahip olduğuna dikkat çekiyor. Diğer yandan uzman, yapay zeka botlarının profesyonel psikolojik danışmanlık hizmetlerinin yerinin tutamayacağını da hatırlatıyor.

Adının paylaşılmasını istemeyen başka bir Çinli genç de DeepSeek’le yaptığı sohbetlerin bakış açısını değiştirdiğini belirtiyor: 

DeepSeek beni özgürleştiren yeni bakış açıları sundu. Bir yanıt vermeden önce sorunuzu gerçekten anlamaya ve sizi bir kişi olarak tanımaya çalıştığını hissediyorum.

ABD merkezli şirketlerle yarışan modelleri daha ucuza geliştirip sattığını öne süren DeepSeek, Nvidia'dan Microsoft'a kadar teknoloji devlerinin yüzlerce milyar dolar değer kaybetmesine neden olmuştu.

Avrupa’da uygulamaya ilk yasak İtalya’dan gelmişti. Yazılım Pentagon’da da alarma yol açmıştı.

Independent Türkçe, BBC, Reuters