Uzay yarışı kızışıyor: Jeff Bezos'un şirketinden önemli adım

ABD Federal Havacılık İdaresi'nden fırlatma onayı alan roket, gelecek hafta havalanabilir

Test boyunca rampadan ayrılmayan New Glenn, motorlarını başarıyla çalıştırarak istediği izni aldı (Blue Origin)
Test boyunca rampadan ayrılmayan New Glenn, motorlarını başarıyla çalıştırarak istediği izni aldı (Blue Origin)
TT

Uzay yarışı kızışıyor: Jeff Bezos'un şirketinden önemli adım

Test boyunca rampadan ayrılmayan New Glenn, motorlarını başarıyla çalıştırarak istediği izni aldı (Blue Origin)
Test boyunca rampadan ayrılmayan New Glenn, motorlarını başarıyla çalıştırarak istediği izni aldı (Blue Origin)

Blue Origin'in roketi New Glenn, ABD Federal Havacılık İdaresi'nden (FAA) fırlatma onayını nihayet aldı. 

Milyarder Jeff Bezos'a ait şirketin roketi, dün (27 Aralık) ABD'nin Florida eyaletindeki Cape Canaveral Uzay Kuvvetleri Üssü'nde yapılan son testinden başarıyla geçti. 

FAA testin ardından New Glenn'e, yörünge görevleri gerçekleştirmesi için fırlatma izni verdi. 5 yıllık lisans kapsamında roket, Cape Canaveral'dan havalanacak ve yeniden kullanılabilen güçlendirici kısmı Atlantik Okyanusu'ndaki bir mavnaya inecek. 

98 metre uzunluğundaki roket, ticari uyduların yanı sıra NASA ve ABD Savunma Bakanlığı için uzay araçlarını atmosferin ötesine taşıma görevlerinde SpaceX'le yarışacak.

New Glenn'in, NASA'nın iki Mars aracını ekimde fırlatması planlanıyordu. Ancak uzay ajansı, hazırlıkların tamamlanmamasından dolayı görevi ertelemişti.

Blue Origin roketinin ilk seferinin, ABD Uzay Kuvvetleri tarafından talep edilen bir onaylama görevi olması bekleniyor. Bunu başarıyla tamamlaması durumunda roketin ulusal güvenlik görevlerinde kullanılma imkanı olacak.

Sıradaki durak, fırlatma

Bezos'un şirketi yeni izinle birlikte, uzun zamandır katılmak istediği bir yarışa girdi. 

Elon Musk'ın şirketi SpaceX sektörü domine ederken, ondan iki yıl önce kurulan Blue Origin, uzay turizmi ve kısa süreli görevlerin ötesine geçmedi.

NASA'yla pek çok görevde çalışan SpaceX ise tamamen yeniden kullanılabilecek aracı Starship'le, Pentagon'un hassas görevlerdeki tercihi olabilir. 

Bugüne kadarki en büyük roket olan Starship'in güçlendiricisi, ekimde yapılan testte ilk kez uzayın kıyısından Teksas'taki fırlatma rampasına inmişti.

Blue Origin gelecek yıllarda NASA astronotlarını Ay yüzeyine götürecek bir uzay aracı gibi yeni araçlar geliştirmeyi planlıyor.

New Glenn'in ilk ne zaman fırlatılacağına dair açıklama yapılmadı. New York Times'ın aktardığı üzere roket, 6 Ocak kadar erken bir tarihte havalanabilir. 

Independent Türkçe, Reuters, New York Times, Space.com



Uzayda miso yapan bilim insanları, ilginç bir tatla karşılaştı

Bilim insanları uzay misosu (ortada) daha uzun bir yol kat ettiği için renginin koyu olduğunu söylüyor (Maggie Coblentz)
Bilim insanları uzay misosu (ortada) daha uzun bir yol kat ettiği için renginin koyu olduğunu söylüyor (Maggie Coblentz)
TT

Uzayda miso yapan bilim insanları, ilginç bir tatla karşılaştı

Bilim insanları uzay misosu (ortada) daha uzun bir yol kat ettiği için renginin koyu olduğunu söylüyor (Maggie Coblentz)
Bilim insanları uzay misosu (ortada) daha uzun bir yol kat ettiği için renginin koyu olduğunu söylüyor (Maggie Coblentz)

Uzayda miso yapan bilim insanları, bu yiyeceğin tadının Dünya'dakinden farklı olduğunu keşfetti. Yeni çalışma, astronotların yemek seçeneklerini genişletmenin yanı sıra uzayda yaşam ihtimaline de ışık tutuyor.

Japon mutfağının vazgeçilmezlerinden miso; haşlanmış soya fasulyesi, tuz, pirinç veya arpa gibi tahıllar ve koji mantarıyla yapılıyor. Koji, misonun fermantasyonunu sağlıyor. 

ABD ve Danimarka'dan araştırmacılar, ilk kez yapıldığı tahmin edilen bir deneyle bu yiyecek uzayda hazırlanınca neler olduğunu analiz etti. 

Bilim insanları üç ayrı miso karışımı hazırlayarak birini Massachusetts eyaletinin Cambridge kentine, diğerini Danimarka'nın başkenti Kopenhag'a ve sonuncuyu da alçak Dünya yörüngesindeki Uluslararası Uzay İstasyonu'na (UUİ) gönderdi.

UUİ ve Cambridge'deki karışımlar sıcaklık, nem, basınç, ışık ve radyasyonu takip eden özel bir kapta 30 gün boyunca fermantasyona bırakıldı. Kopenhag'taki fermantasyon ise sıradan bir kapta gerçekleşti.

30 günün ardından "uzay misosu" Dünya'ya gönderildi ve bilim insanları üç yiyeceği test etti.

Bulguları hakemli dergi iScience'ta 2 Nisan'da yayımlanan çalışmaya göre uzayda yapılan miso daha cevizimsi ve kavruk bir tada sahipti. Bu yiyecekte ayrıca bazı bakteri türleri daha fazlaydı ve bir bakteri sadece bu misoda saptandı.

Bilim insanları uzaydaki mikro yerçekimi ve yüksek radyasyon gibi koşulların, mikroorganizmaların büyümesini, metabolizmasını ve böylece fermantasyon sürecini etkileyebileceğini söylüyor.

Tat farklılığının da muhtemelen UUİ'deki yüksek sıcaklıklar sonucu ortaya çıkan ve fermantasyon sürecini hızlandıran pirazin bileşikleriyle ilişkili olduğu tahmin ediliyor.

Massachusetts Teknoloji Enstitüsü'nden (MIT) Maggie Coblentz, yazarları arasında yer aldığı çalışma hakkında "UUİ'deki fermantasyon, mikrobiyal ölçekte yaşayan bir sistemin mikrobiyal topluluğunun çeşitliliği sayesinde nasıl gelişebileceğini gösteriyor ve uzayda yaşamın var olma potansiyelini vurguluyor" diyor:

UUİ genellikle steril bir ortam olarak görülse de araştırmamız, mikropların ve insan dışı yaşamın uzayda da var olabileceğini göstererek bitkileri ve mikropları kendi gezegenlerinden çıkarıp dünya dışı ortamlara taşımakla ilgili önemli biyoetik soruları gündeme getiriyor.

Çalışma, organizmaların uzayın farklı yerlerinde nasıl değişebileceğini göstermenin yanı sıra astronotların menüsünü zenginleştirme imkanı sunuyor.

Danimarka Teknik Üniversitesi'nden makalenin bir diğer yazarı Joshua Evans "Özellikle gelecekteki uzun süreli uzay görevlerinde astronotların refahını ve performansını artırabilir" diye açıklıyor:

Daha geniş anlamda, yeni aşçılık biçimlerini teşvik edebilir ve alan büyüdükçe uzay araştırmalarında aşçılık ve kültürel temsili genişletip çeşitlendirebilir.

Independent Türkçe, Science Alert, CNN, iScience