Amazon uzay interneti uydularının fırlatmasını iptal etti

United Launch Alliance'ın Atlas V roketi, 9 Nisan 2025'te Florida'nın Cape Canaveral bölgesinde Amazon Project Kuiper'i taşıyor (Reuters)
United Launch Alliance'ın Atlas V roketi, 9 Nisan 2025'te Florida'nın Cape Canaveral bölgesinde Amazon Project Kuiper'i taşıyor (Reuters)
TT

Amazon uzay interneti uydularının fırlatmasını iptal etti

United Launch Alliance'ın Atlas V roketi, 9 Nisan 2025'te Florida'nın Cape Canaveral bölgesinde Amazon Project Kuiper'i taşıyor (Reuters)
United Launch Alliance'ın Atlas V roketi, 9 Nisan 2025'te Florida'nın Cape Canaveral bölgesinde Amazon Project Kuiper'i taşıyor (Reuters)

Amazon'un Kuiper internet uydularının ilk fırlatılışını iptal etmek zorunda kalmasının ardından Jeff Bezos, Elon Musk'ın Starlink ağına rakip olma arzusunda bir gerileme yaşadı.

United Launch Alliance (ULA), Amazon'un ilk işlevsel Kuiper Projesi uydularından 27'sini Florida'daki Cape Canaveral'dan yörüngeye gönderecekti ancak yoğun bulutlar ve yakındaki yağmur fırlatma güvenliği kurallarını ihlal etti.

ULA fırlatma sözcüsü Caleb Weiss canlı yayın sırasında "Amazon Kuiper Projesi 1'in fırlatma faaliyetlerine bugün devam etmeyeceğimiz doğrulandı" dedi. Henüz yeni bir tarih belirlenmedi.

Amazon'un küresel bir uydu internet ağı kurmaya yönelik milyarlarca dolarlık girişimi Kuiper Projesi'nin, halihazırda 6 bin 750'den fazla uydu konuşlandırmış ve dünya çapında 100'den fazla ülkede ticari operasyonlara başlamış SpaceX'in Starlink uydu ağıyla yarışması amaçlanıyor.

Görsel kaldırıldı.
Elon Musk'ın alçak Dünya yörüngesindeki Starlink'inin, LOFAR teleskobunun üzerinde daireler çizdiğini gösteren bir sanatçı tasviri (Daniëlle Futselaar/ Uluslararası Astronomi Birliği)

Amazon, 3 bin 200'den fazla Kuiper uydusu fırlatmayı planladığını ve ilk uydu ağını konuşlandırmak için 80'den fazla fırlatmayı güvence altına aldığını ifade ediyor.

Sözleşmeler arasında ULA, Arianespace, Bezos'un kurduğu uzay şirketi Blue Origin ve hatta SpaceX var.

Kuiper Projesi Başkan Yardımcısı Rajeev Badyal son fırlatma girişimi öncesinde yaptığı açıklamada, "Bugüne kadarki en gelişmiş iletişim uydularından bazılarını tasarladık ve her fırlatma, ağımıza daha fazla kapasite ve kapsama alanı ekleme fırsatı sunuyor" demişti.

Bu ilk göreve hazırlanırken yerde kapsamlı testler yaptık ancak bazı şeyler sadece uçuş sırasında öğrenilebilir ve ilk kez nihai uydu tasarımımızı fırlatacağız ve ilk kez bu kadar çok uyduyu aynı anda konuşlandıracağız.

İki prototip Kuiper uydusu Ekim 2023'te başarıyla fırlatılmıştı ve Amazon o zamandan bu yana itici sistemlerin, işlemcilerin ve uydular arası bağlantıların performansını geliştiriyor.

Uydular konuşlandırıldıktan sonra araç içi sistemleri harekete geçirip elektrikli tahrik sistemlerini kullanarak kendilerine tahsis edilen 630 kilometre yukarıdaki yörüngeye çıkacak.

Amazon çalışanları daha sonra verileri uydulara aktarıp yerdeki terminallere geri göndererek ağ bağlantısını test edecek.

Independent Türkçe



Yıldızın yuttuğu gezegene yapılan otopsiden şoke edici bir sonuç çıktı

Bir gezegenin yavaş yavaş ev sahibi yıldızın içine doğru spiral çizdiğini gösteren sanatçı tasviri. Bilim insanları Jüpiter büyüklüğündeki bu gezegenin yıldızın atmosferini sıyırmaya başladıktan sonra "içine düştüğünü" söylüyor (R. Hurt & K. Miller [Caltech/IPAC])
Bir gezegenin yavaş yavaş ev sahibi yıldızın içine doğru spiral çizdiğini gösteren sanatçı tasviri. Bilim insanları Jüpiter büyüklüğündeki bu gezegenin yıldızın atmosferini sıyırmaya başladıktan sonra "içine düştüğünü" söylüyor (R. Hurt & K. Miller [Caltech/IPAC])
TT

Yıldızın yuttuğu gezegene yapılan otopsiden şoke edici bir sonuç çıktı

Bir gezegenin yavaş yavaş ev sahibi yıldızın içine doğru spiral çizdiğini gösteren sanatçı tasviri. Bilim insanları Jüpiter büyüklüğündeki bu gezegenin yıldızın atmosferini sıyırmaya başladıktan sonra "içine düştüğünü" söylüyor (R. Hurt & K. Miller [Caltech/IPAC])
Bir gezegenin yavaş yavaş ev sahibi yıldızın içine doğru spiral çizdiğini gösteren sanatçı tasviri. Bilim insanları Jüpiter büyüklüğündeki bu gezegenin yıldızın atmosferini sıyırmaya başladıktan sonra "içine düştüğünü" söylüyor (R. Hurt & K. Miller [Caltech/IPAC])

Birçok yıldız milyarlarca yıl yaşayıp yakıtlarını tüketince kırmızı devler diye bilinen ölmekte olan yıldızlara dönüşür. Yıldızlar genişler ve yakındaki gezegenleri yutarak onları yakıp yok edebilir.

Yaklaşık 5 milyar yıl içinde, Dünya'nın kendi Güneş'i de kırmızı deve dönüşecek ve mavi bilyemiz de dahil gezegenleri yutacak.

Gökbilimciler bu kırmızı dev yıldızların birçoğunu tanımlasa da bir gezegeni yeme süreci, ancak kısa bir süre önce doğrudan gözlemlenebildi.

Gökbilimciler birçok kırmızı dev yıldız tanımladı ve bazı durumlarda yakındaki gezegenleri tükettiklerinden şüphelendi ancak bu fenomen daha önce hiç doğrudan gözlemlenmemişti. Bilim insanları 2023'te, ömrünün sonuna yaklaşan bir yıldızın şiştiğini ve muhtemelen Jüpiter büyüklüğünde bir gezegeni yuttuğunu keşfetti.

NASA'nın James Webb Uzay Teleskobu, kayıtlara geçen ilk gezegen yutulması olayı olduğu düşünülen bir olayı gözlemledi. Gözlemler şaşırtıcı sonuçlar verdi (NASA, ESA, CSA, R. Crawford [STScI])NASA'nın James Webb Uzay Teleskobu, kayıtlara geçen ilk gezegen yutulması olayı olduğu düşünülen bir olayı gözlemledi. Gözlemler şaşırtıcı sonuçlar verdi (NASA, ESA, CSA, R. Crawford [STScI])

Araştırmacılar James Webb Uzay Teleskobu'ndan gelen ek gözlemlerin ardından, "şaşırtıcı bir ters köşe" yaşandığını söylüyor. Webb'in gözlemleri yıldızın gezegeni yemediğini, gezegenin yörüngesinin milyonlarca yıl boyunca daralarak gökcismini ölümüne yaklaştırdığını ve sonra tamamen yutulduğunu gösteriyor.

Arizona'nın Tucson kentindeki ABD Ulusal Bilim Vakfı Ulusal Optik-Kızılötesi Astronomi Araştırma Laboratuvarı'ndan gökbilimci Ryan Lau yaptığı açıklamada, "Bu yepyeni bir olay olduğu için teleskobu ona çevirmeye karar verdiğimizde ne bekleyeceğimizi tam olarak bilmiyorduk" diyor.

Kızılötesindeki yüksek çözünürlüklü görüntüsü sayesinde muhtemelen bizimki de dahil gezegen sistemlerinin nihai kaderi hakkında değerli bilgiler öğreniyoruz.

Lau, perşembe günü The Astrophysical Journal'da yayımlanan yeni makalenin başyazarı.

Araştırmacılar teleskobun Orta Kızılötesi Enstrümanı ve Yakın Kızılötesi Spektrografı'nı kullanarak Samanyolu Galaksisi'nde yer alan, Dünya'dan yaklaşık 12 bin ışık yılı uzaklıktaki sahneyi inceledi.

Yıldızın daha çok bizim Güneş'imize benzediği kabul ediliyordu fakat Orta Kızılötesi Enstrüman'la yapılan bir ölçüm, yıldızın kırmızı bir deve dönüşmesi durumunda olması gerektiği kadar parlak olmadığını ortaya koydu. Bu bulgu araştırmacılara, bir zamanlar inanıldığı gibi gezegeni yutacak bir şişme yaşanmadığını gösterdi.

Harvard-Smithsonian Astrofizik Merkezi ve Massachusetts Teknoloji Enstitüsü'nden, araştırma ekibi üyesi Morgan MacLeod "Gezegen nihayetinde yıldızın atmosferini sıyırmaya başladı. O andan itibaren de kontrolden çıkarak daha hızlı bir şekilde içine düşmeye başladı" diye açıklıyor.

Gezegen düşerken bir nevi yıldızın etrafında yayılmaya başladı.

Gezegen, yıldızın dış katmanlarından gaz püskürtmüş olabilir.

Yakın Kızılötesi Spektrograf, yıldızı çevreleyen sıcak bir moleküler gaz diskini ortaya çıkardı ve burada karbonmonoksit tespit edildi.

Vassar College'dan ötegezegen araştırmacısı Colette Salyk, ortak yazarı olduğu yeni makale hakkında, "Webb gibi dönüştürücü bir teleskopla yıldızın yakın çevresinde ne bulacağımıza dair herhangi bir beklentiye sahip olmak benim için zordu" diyor. 

Burada gezegenler oluşmasa bile, bir yutulma sonrasında gezegen oluşum bölgesinin özelliklerine sahip bir şey görmeyi bekleyemediğimi söyleyebilirim.

Independent Türkçe, independent.co.uk/space