Orka uzmanından Cebelitarık'taki katil balina saldırılarına çözüm

Cebelitarık Boğazı'ndaki saldırıların ilk kez 2020'de bildirilmesinden bu yana 250'den fazla tekne hasar gördü, üçü de battı

Bir dizi saldırıda 250'den fazla tekne hasar gördü (Unsplash)
Bir dizi saldırıda 250'den fazla tekne hasar gördü (Unsplash)
TT

Orka uzmanından Cebelitarık'taki katil balina saldırılarına çözüm

Bir dizi saldırıda 250'den fazla tekne hasar gördü (Unsplash)
Bir dizi saldırıda 250'den fazla tekne hasar gördü (Unsplash)

Denizcilere, Cebelitarık Boğazı'nda sayıları giderek artan katil balina saldırılarına karşı kendilerini korumaları için basit bir numara kullanmaları çağrısı yapıldı.

İspanya ve Portekiz kıyılarındaki saldırıların ilk kez 2020'de bildirilmesinden bu yana 250'den fazla tekne hasar görürken üçü de battı.

Bundan bölgedeki 35 katil balinadan 15'inin sorumlu olduğu söyleniyor. Ancak bir tekneyle çarpışmasının ardından Beyaz Gladis adlı bir dişi orkanın, geçen gemilere saldırmayı diğerlerine "öğrettiği" düşünülüyor.

Mayısta İspanya'nın güney kıyılarında katil balinaların hasar bıraktığı bir yelkenli tekne (April Boyes//Reuters)
Mayısta İspanya'nın güney kıyılarında katil balinaların hasar bıraktığı bir yelkenli tekne (April Boyes//Reuters)

Bir saatten fazla sürebilen saldırılarda genellikle orkalar, parçalanana kadar geminin dümenine kafa atıyor.

Öte yandan dümenin etrafındaki suya 5 ila 8 kilogram kum serpmenin hayvanın sonarını şaşırttığını belirten Seyir Derneği (Cruising Association), mürettebatın bu sırada güvertede tencere ve tavalara vurması gerektiğini de ekliyor.

Seyir Derneği'nin Orka Projesi'nin (Orca Project) ekip lideri John Burbeck, The Telegraph'a "Çok fazla kuma gerek yok" dedi.

Birkaç kilogram. Orkalar sonarla geliyor, görerek değil. Bunu biliyoruz. Dümenin etrafındaki kum da aldıkları sonar görüntüsünü bozuyor.

Bir kaptan bu yöntemin başarılı olduğunu nisanda bildirmişti. Bugüne kadar saldırılarda kimse ciddi şekilde yaralanmasa da Burbeck halen endişe duyduğunu söyledi.

Burbeck "Bizi endişelendiren şey bir katil balinanın, kontrol yerindeki birinin düşüp de kafatasının çatlamasına yol açacak kadar sert çarpması. Nesli tükenmekte olan bu popülasyonla ilişkimizin tüm dinamiği değişir" dedi.

Araştırmacılar arasında orkaların Beyaz Gladis adına "intikam" peşinde koştuğuna dair iddialar bile dolaşıyor fakat diğerleri bu davranışın oyundan ibaret olduğunu düşünüyor.

Yaz mevsiminde binlerce teknenin Cebelitarık Boğazı'na gelmesiyle katil balinalarla karşılaşma sayısında artış görülüyor. Bu karşılaşmalar, orkalar dümene çarptığında tekne gövdesi yarıldığı için bazen teknelerin batmasıyla sonuçlanıyor.

Bu yılki toplam 26 etkileşimde bir tekne batarken, geçen yıl iki tanesi batmıştı.



Eski Doctor Who yıldızından dizinin yeni versiyonuna eleştiri

Fotoğraf: BBC Studios
Fotoğraf: BBC Studios
TT

Eski Doctor Who yıldızından dizinin yeni versiyonuna eleştiri

Fotoğraf: BBC Studios
Fotoğraf: BBC Studios

1982-1984'te Zaman Lordu'nu canlandıran Doctor Who yıldızı Peter Davison, uzun soluklu dizinin son sezonlarını "hikayedeki devasa boşluklar" nedeniyle eleştirdi.

Tom Baker'ın ardından karakterin 5. enkarnasyonunu canlandıran 74 yaşındaki Davison, BBC'nin 2005'te yeniden başlattığı bilimkurgu dizisinin kalitesini sorguluyor.

The Lewis Nicholls Show'a konuşan aktör, "Nedense bilimkurguda saatte 160 kilometre hızla gitmeleri gerektiğini düşünüyorlar" dedi.

Hikayede doğrudan bir sonraki bölüme geçiliyor ve beynin boşlukları doldurması bekleniyor... Belki genç ve sağlıklı biri bunu yapabilir. Bilemiyorum.

Davison, Doctor Who'nun son bölümlerini "ileride izlenmesi istenen" bir yapımın "fragmanına" benzetti.

Kanal patronlarının "insanların dikkat süreleri"yle ilgili endişelerinin, televizyon programlarının kötüleşmesine katkıda bulunabileceğini söyledi.

Davison "Eğer iki dakikada bir bir şeyler olmazsa insanların televizyonu kapatacağını düşünüyorlar, ki bunun doğru olduğuna inanmıyorum" diye devam etti.

Öte yandan Davison, geri dönen dizi sorumlusu Russell T. Davies'in, eski Doctor Who'nun sık sık eleştirilen bir yönünü, yani ana karakterin yol arkadaşını az kullanma alışkanlığını "düzelttiğine" değindi. Ancak dizinin artık hikayeden çok görsel efektlere öncelik verdiğini belirtti.

Oyuncu "Özel efektler daha da iyileştikçe, dizinin sadece onlardan ibaret hale gelmesi gibi bir tehlike var" dedi.

VDFGTH
Peter Davison 1982-1984 döneminde Doctor Who'da oynadı (BBC)

Doctor Who'nun yıllarca demirbaşı olan Davison, 2022'de Jodie Whittaker'ın son bölümünde kısa bir kameoyla rolünü yeniden canlandırmıştı. Whittaker'ın kendisi de geçen ay Ncuti Gatwa'nın veda bölümünde kısa süreliğine görünmüştü.

Davison ayrıca 2005-2010'da dizinin başrolünü üstlenen bir diğer eski Doctor Who yıldızı David Tennant'la birlikte özel bir sesli program yapmıştı. İki yıldızın dizi dışında da bir bağı var: Davison'ın kızı Georgia, 2011'den beri Tennant'la evli.

Tennant, Georgia'ya BBC'de 2008'de yayımlanan "The Doctor's Daughter" adlı bölümde birlikte rol alırken tanışmış ve 2020'de, bir başka Doctor Who yıldızının çocuğuyla evlenmenin "biraz aptalca geldiğini" itiraf etmişti.

Yayıncı Gaby Roslin'in podcast'ine katılan İskoç aktör, ilişkileri hakkında "Doctor Who hayatımın içine işlediği için sonunda doktorlardan birinin kızıyla evlenmek biraz aptalca geliyor; buna aykırı duran pek çok şey vardı" demişti.

Ancak Georgia ilişkilerinin "itici gücünün" kendisi olduğunu belirterek "Bu kadar çok uğraşmasaydım bu gerçekleşmeyebilirdi" ifadelerini kullanmıştı.

Independent Türkçe