E-sigara "salgını" Britanya'da 40 çocuğu hastanelik etti

Fotoğraf: AA
Fotoğraf: AA
TT

E-sigara "salgını" Britanya'da 40 çocuğu hastanelik etti

Fotoğraf: AA
Fotoğraf: AA

Geçen yıl 40 çocuğun elektronik sigara yüzünden hastaneye kaldırılması, Ulusal Sağlık Servisi (NHS) yöneticilerini "durumun biz ayakta uyurken krize sürüklenmesiyle karşı karşıya" oldukları uyarısını yapmaya sevk etti.

Kraliyet Pediatri ve Çocuk Sağlığı Koleji'nin (Royal College of Paediatrics and Child Health/RCPCH) tek kullanımlık elektronik sigaraların tamamen yasaklanması çağrısı yapması üzerine, NHS İngiltere'nin başındaki Amanda Pritchard çocuk doktorlarının gençler arasında elektronik sigara kullanımına karşı harekete geçilmesi çağrısında bulunmasının "doğru" olduğunu söyledi.

Pritchard, İngiltere'de 2022'de "elektronik sigarayla bağlantılı rahatsızlıklar" nedeniyle 40 çocuğun hastaneye kaldırıldığını, bu sayının iki yıl önce 11 olduğunu belirtti.

RCPCH'nin eylem çağrısı, NHS verilerinin 15 yaşındaki her 5 çocuktan birinin 2021'de e-sigara kullandığını ortaya koyması ve hayır kurumu Action on Smoking'in (ASH) 11 ila 17 yaşındakiler arasında deneme amaçlı e-sigara kullanımının geçen yıla göre yüzde 50 arttığını bildirmesiyle geldi.

Üniversite şu uyarıda bulundu:

Gençlerin elektronik sigara kullanımı çocuklar arasında hızla bir salgın haline geliyor ve korkarım ki önlem alınmazsa, biz ayakta uyurken durum bir krize sürüklenecek.

NHS ConfedExpo konferansında konuşan Pritchard şunları söyledi: "1948'de her 10 erkekten 8'inden fazlası sigara içiyordu, şimdiyse bu oran aşağı yukarı 8'de bire düştü.

Bu çoğunlukla daha kapsamlı bir kamu politikasının başarısıdır ve de özellikle son birkaç yılda, e-sigaraların ortaya çıkmasıyla birlikte birçok eski sigara tiryakisini e-sigaralara geçmeye teşvik eden bir inovasyon başarısıdır. Ancak bu yenilikle birlikte, e-sigaraların gençlerimiz için erişilebilirliği ve çekiciliğine ilişkin yeni bir mücadele ortaya çıktı. Geçen hafta Kraliyet Pediatri ve Çocuk Sağlığı Koleji tarafından yayımlanan ve elektronik sigarayla bağlantılı olabilecek rahatsızlıklarla hastaneye başvuran çocuklara ilişkin rapor gerçekten endişe vericiydi. Üstelik bu durum rakamlara da yansımış durumda. 20 yaş altı hastaların elektronik sigarayla ilgili rahatsızlıklardan dolayı hastaneye kabul edilme sayısı iki yıl önce 11'di, geçen yıl 40'a yükseldi. Dolayısıyla RCPCH harekete geçme çağrısında bulunmakta, hükümet de bu çağrıları ciddiye almakta haklı ve eminim ki bu konudaki kanıt arayışı sona erdiğinde daha ileri adımlar atıldığını göreceğiz.

Geçen hafta Hampshire'daki iki okul, "az sayıda" öğrencinin elektronik sigara içtikten sonra hastaneye kaldırılmasının ardından öğrencilere bir uyarı metni gönderdi.

Her ikisi de Romsey'de bulunan The Mountbatten School ve The Romsey School'da çocukları olan ebeveynlere 26 Mayıs'ta gönderilen bir mektuptaysa okullar, "az sayıda" öğrencinin elektronik sigara kullanmaları nedeniyle hastaneye gönderildiğini doğruladı.

Yazıda, bazı öğrencilerin yüksek kalp atış hızı ve kafa karışıklığı deneyimledikten ve olağandışı bir vakada nöbet geçirdikten sonra hastanede tedavi görmeleri gerektiği de belirtildi.

Okullar, ebeveynleri çocukları korumak için okullarla "işbirliği yapmaya" çağırdı.



Eşi görülmemiş büyüklükte kara delik jeti bulundu: Samanyolu'nun 140 katı

Bugüne kadar gözlemlenen en uzun kara delik jet sisteminin bir sanatçının gözünden tasviri. Mitolojik bir Yunan devine ithafen Porphyrion adı verilen bu jetler kabaca 7 megaparsek veya 23 milyon ışık yılı boyunca uzanıyor (E. Wernquist / D. Nelson (IllustrisTNG İşbirliği) / M. Oei)
Bugüne kadar gözlemlenen en uzun kara delik jet sisteminin bir sanatçının gözünden tasviri. Mitolojik bir Yunan devine ithafen Porphyrion adı verilen bu jetler kabaca 7 megaparsek veya 23 milyon ışık yılı boyunca uzanıyor (E. Wernquist / D. Nelson (IllustrisTNG İşbirliği) / M. Oei)
TT

Eşi görülmemiş büyüklükte kara delik jeti bulundu: Samanyolu'nun 140 katı

Bugüne kadar gözlemlenen en uzun kara delik jet sisteminin bir sanatçının gözünden tasviri. Mitolojik bir Yunan devine ithafen Porphyrion adı verilen bu jetler kabaca 7 megaparsek veya 23 milyon ışık yılı boyunca uzanıyor (E. Wernquist / D. Nelson (IllustrisTNG İşbirliği) / M. Oei)
Bugüne kadar gözlemlenen en uzun kara delik jet sisteminin bir sanatçının gözünden tasviri. Mitolojik bir Yunan devine ithafen Porphyrion adı verilen bu jetler kabaca 7 megaparsek veya 23 milyon ışık yılı boyunca uzanıyor (E. Wernquist / D. Nelson (IllustrisTNG İşbirliği) / M. Oei)

Bilim insanları bugüne kadar görülen en büyük kara delik jeti çiftini buldu.

İkili, evrende 23 milyon ışık yılı boyunca uzanıyor. Bu da üst üste yığılmış yaklaşık 140 tane Samanyolu Galaksisi'nin uzunluğuna denk geliyor.

Bu tür jetler, süper kütleli kara deliklerden püsküren muazzam miktarda radyasyon ve parçacık patlamalarını ifade ediyor. Milyonlarca yıl sürebilen bu jetler, maddenin uzaydaki akışını değiştirirken kozmosu yeniden şekillendiriyor ve toplam çıktısı trilyonlarca Güneş'e eş değer patlamalar yaşıyor.

Samanyolu jetleri, evrende bir galaksi tarafından üretilen en büyük oluşumlardır. Ancak yeni bulunan ikili, daha önce gördüklerimizden bile daha büyük; önceki gözlemler sadece 16 milyon ışık yılı kadar bir boyuta ulaşabileceklerini gösteriyordu.

Önceki rekor sahibi Alcyoneus adlı bir jet sistemiydi. Aynı ekip tarafından 2022'de bulunmuştu fakat uzunluğu sadece 100 Samanyolu kadardı.

Gökbilimciler jetlere Yunan mitolojisindeki bir deve ithafen Porphyrion (Porfirion) adını verdi. Evrenin sadece 6,3 milyar yaşında, yani bugünkü yaşının yarısından daha genç olduğu bir mesafede tespit edildiler.

Aynı araştırma, bu türden keşfedilmeyi bekleyen daha birçok mega yapının olabileceğini de öne sürüyor. Bilim insanları halihazırda toplam 10 binden fazlasını buldu.

Yeni makalenin başyazarı Martijn Oei, "Dev jetleri ilk bulduğumuzda epey şaşırdık" diyor. 

Bu kadar çok oldukları hakkında hiçbir fikrimiz yoktu.

Ayrıca jet sistemleri, galaksilerin oluşumuna fark etmediğimiz şekillerde katkı sunuyor gibi görünüyor. Evrenin daha erken bir döneminde, galaksiler arasındaki bağlantıların bugünkünden daha yakın olduğu bir zamanda var olan Porphyrion, "kozmik ağın" daha da geniş bir alanına ulaşıyordu.

Caltech'te astronomi ve veri bilimi profesörü olan, çalışmanın ortak yazarı George Djorgovski, "Gökbilimciler, galaksilerle onların merkezindeki kara deliklerin birlikte evrimleştiğini düşünüyor ve bunun kilit önemdeki bir yönü, jetlerin yaydığı muazzam miktarda enerjinin, ev sahibi galaksilerin ve yakınlardaki diğer galaksilerin büyümesini etkileyebilmesi" ifadelerini kullanıyor.

Bu keşif, etkilerinin düşündüğümüzden çok daha öteye uzanabileceğini gösteriyor.

Bulgular, hakemli dergi Nature'da yayımlanan "Black hole jets on the scale of the cosmic web" (Kozmik ağ ölçeğinde kara delik jetleri) başlıklı yeni bir makalede aktarılıyor.

Independent Türkçe