Yazar Milan Kundera hayatını kaybetti

Çek romancı Milan Kundera (AFP)
Çek romancı Milan Kundera (AFP)
TT

Yazar Milan Kundera hayatını kaybetti

Çek romancı Milan Kundera (AFP)
Çek romancı Milan Kundera (AFP)

"Var Olmanın Dayanılmaz Hafifliği" adlı romanı başta olmak üzere edebiyat dünyasına çok sayıda eser bırakan, Fransa ve Çekya vatandaşı yazar Milan Kundera 94 yaşında hayatını kaybetti.

2005 yılında Fransız-Çek yazar Milan Kundera (AFP)
2005 yılında Fransız-Çek yazar Milan Kundera (AFP)

20. yüzyılın en önemli yazarlarından biri olarak gösterilen Kundera'nın ölüm haberini Fransa'nın Le Monde gazetesi ve Çek devlet televizyonu verdi.

1963'te Kundera (AP)
1963'te Kundera (AP)

Birçok kez aday gösterildiği Nobel edebiyat ödülünü hiçbir zaman alamasa da roman, kısa öykü, oyun yazarlığı, deneme ve şiirleri ile edebiyat dünyasının en tanınmış isimlerinden olan Kundera, kariyerine 1967'de "Şaka" adlı romanı ile başladı.

1975'te Paris'in merkezinde bir kafenin yanında yürüyen Kundera (AFP)
1975'te Paris'in merkezinde bir kafenin yanında yürüyen Kundera (AFP)

Brno (Çek Cumhuriyeti) doğumlu olan Kundera, 1981'de Fransa vatandaşlığı almıştı.

2010'da Paris'te bir edebiyat partisine katılırken (AFP)
2010'da Paris'te bir edebiyat partisine katılırken (AFP)

1980'lerin ortasından bu yana basına röportaj vermeme özelliğiyle de bilinen Kundera'nın arkasında bıraktığı eserler arasında "Gülünesi Aşklar", "Gülüşün ve Unutuşun", "Yaşam Başka Yerde", "Saptırılmış Vasiyetler", "Ölümsüzlük", "Kimlik" ve "Roman Sanatı" öne çıkıyor.

Eşi ile birlikte 14 Ekim 1973'te Prag'da (AFP)
Eşi ile birlikte 14 Ekim 1973'te Prag'da (AFP)

Amerikan Sanat ve Bilim Akademisi ile Amerikan Sanat ve Edebiyat Akademisi üyesi olan Kundera, Kudüs Ödülü (1985), Avusturya Avrupa Edebiyatı Ödülü (1987), Herder Ödülü (2000), Çek Ulusal Ödülü (2007), Franz Kafka Ödülü (2020) gibi birçok ödül almıştı.



Rekor kıran enerji patlamasının sırrı çözüldü mü?

Düşük kütleye ve parlaklığa sahip kırmızı cüceler, galaksideki en yaygın yıldız türü (NASA)
Düşük kütleye ve parlaklığa sahip kırmızı cüceler, galaksideki en yaygın yıldız türü (NASA)
TT

Rekor kıran enerji patlamasının sırrı çözüldü mü?

Düşük kütleye ve parlaklığa sahip kırmızı cüceler, galaksideki en yaygın yıldız türü (NASA)
Düşük kütleye ve parlaklığa sahip kırmızı cüceler, galaksideki en yaygın yıldız türü (NASA)

Bilim insanları gizemli bir enerji patlamasının, kırmızı cüce bir yıldızdan ve ölü bir yıldızın kalıntısından geliyor olabileceğini buldu.

Gökbilimciler radyo dalgası yayan bir patlama türünü uzun zamandır anlamaya çalışıyor. Normalde bir bölgeden gelen art arda patlamalar arasında birkaç saniye hatta daha kısa süre olur.

Ancak 2006'dan beri, patlamalar arasındaki sürenin birkaç dakikadan birkaç saate kadar değişebildiği olaylar saptanmaya başladı.

Uzun periyotlu radyo geçişi denen bu olaylar neredeyse 20 yıldır bilim insanlarının kafasını karıştırıyor ve bu aralıklı patlamalarda nasıl radyo dalgası üretildiğini anlamaya çalışıyorlar.

Bunlar genellikle galaksinin kalabalık bölgelerinde görüldüğü için hangi cisimden geldiklerini anlamak da zorlu bir iş.

Bulguları hakemli dergi Astrophysical Journal Letters'ta 26 Kasım'da yayımlanan yeni çalışmadaysa Samanyolu'nun daha az gökcismi içeren eteklerinden gelen bir uzun periyotlu radyo geçişi incelendi.

GLEAM-X J0704-37 adı verilen bu olayda her üç saatte bir 30 ila 60 saniye süren patlamalar gerçekleşiyor. Uzun periyotlu radyo geçişi olayları arasında, art arda patlamaları arasında en çok süre olan GLEAM-X J0704-37 bu anlamda rekoru elinde tutuyor.

Güney Afrika'daki MeerKAT ve Şili'deki Güney Astrofizik Araştırma teleskoplarını kullanan bilim insanları, GLEAM-X J0704-37'nin M-tipi yıldız diye de bilinen bir kırmızı cüceden geldiğini gözlemledi.

Curtin Üniversitesi'nden çalışmanın ortak yazarı Natasha Hurley-Walker "M-tipi yıldızlar, Güneş'in kütlesinin ve parlaklığının çok azına sahip olan düşük kütleli yıldızlardır. Samanyolu'ndaki yıldızların yüzde 70'ini oluştursalar da hiçbiri çıplak gözle görülemez" diyerek ekliyor: 

M-tipi yıldız tek başına bizim gördüğümüz miktarda enerji üretemez.

Verileri tekrar inceleyen ekip kırmızı cücenin muhtemelen ikili bir sistem içinde yer aldığını buldu. Araştırmacılar diğer cismin, beyaz cüce yıldız olduğunu tahmin ediyor. 

Güneş gibi yıldızlar, süpernova patlaması geçirecek kütleye sahip olmadığı için yaşam döngülerinin sonuna geldiğinde dış katmanlarını atmaya başlıyor. Geriye kalan çekirdekse muazzam bir yoğunluğa sahip beyaz cüceye dönüşüyor. 

Bilim insanları sistemdeki güçlü manyetik alanların, hızla dönen nötron yıldızları (pulsar) gibi düzenli enerji patlamalarına yol açtığını öne sürüyor. 

Ekip halihazırda çalışmalarına devam ederek bu sistemi doğrulamaya ve radyo dalgalarını tam olarak nasıl ürettiğini anlamaya çalışıyor. 

Ayrıca teleskopların eski gözlemlerinde, GLEAM-X J0704-37'ye benzer patlamalar da bulmayı umuyorlar.

Independent Türkçe, Space.com, Science Daily, Astrophysical Journal Letters