Sıcak hava dalgasıyla sarsılan İspanya, yaklaşık bin yıl önce Müslümanların yaptığı su kanallarını yeniden devreye sokuyor.
Granada Üniversitesi'nin başlattığı restorasyon projesiyle, Ortaçağ'da İber Yarımadasını fetheden Müslüman halkların inşa ettiği su kanallarının tekrar kullanıma açılması hedefleniyor.
ABD'nin önde gelen gazetelerinden New York Times (NYT), bin yıllık kanalların özellikle 1960'larda İspanya'nın tarım politikalarında su rezervlerine ağırlık vermesiyle ve kırsal bölgelerde yaşayanların şehirlere taşınmasıyla unutulmaya yüz tuttuğuna dikkat çekti.
Arkeolog Jose Maria Martin Civantos, Endülüs'ün en ücra köşelerine kadar su taşınmasını sağlayan bu kanalların kullanışlılığına dikkat çekerek,"Bu su kanalları en az bin yıllık iklimsel, sosyal ve siyasi değişimlere dayanabildi. Öyleyse neden bunlardan şimdi de faydalanmıyoruz?" dedi.
Projeyi koordine eden ekipte yer alan Civantos, söz konusu kanallar inşa edilmeden önce Endülüs'te sık sık kuraklığa neden olan Akdeniz iklimi nedeniyle ürün yetiştirmekte zorlanıldığına dikkat çekti.
Arkeolog, kanalların dağdan akan suların düzlüklere inişini yavaşlatarak birikimleri artırdığını ve suların farklı bölgelere dağıtılmasını sağladığını belirtti.
Akademisyen, toplamda yaklaşık 24 bin kilometre uzunluğundaki bu kanallar olmadan, dağdaki kar sularının doğrudan yazın sıcaktan kuruyan göllere ve nehirlere akıp kullanılamaz hale geleceğini söyledi.
Civantos, projeyle ilgili ilk testi Granada'daki Canar köyünde 2014'te yaptıklarını, burada çiftçilerin, gönüllülerin ve araştırmacıların katıldığı bir aylık kazı çalışması sonucunda yaklaşık 96 kilometrelik su kanalını tekrar kullanıma açtıklarını ifade etti.
Projede çalışan araştırmacılardan Elena Correa Jiménez de su kanalları sayesinde normalde kurak kalacak birçok bölgenin bin yıl önce yeşillendirildiğini ve tarıma elverişli hale geldiğini belirtti.
Jimenez, "Mağripliler bize sadece su kanallarını değil, bu kanalların yarattığı arazileri de miras olarak bıraktı. Kanallar olmasaydı içecek su olmazdı, çeşmeler olmazdı, ekinler olmazdı. Burası neredeyse bir çöle dönüşürdü" dedi.
Ancak Civenez, bu tarihi su kanallarının modern sistemlere kıyasla halen daha işlevsiz görüldüğüne dikkat çekerek, bu nedenle İspanya hükümetinden çalışmaları için yeterli fonu alamadıklarını söyledi.
Independent Türkçe, New York Times
