Antarktika'da Arjantin büyüklüğünde deniz buzu eridi

Arşiv-AA
Arşiv-AA
TT

Antarktika'da Arjantin büyüklüğünde deniz buzu eridi

Arşiv-AA
Arşiv-AA

Antarktika'daki deniz buzu seviyesinde, küresel ısınma nedeniyle bu yıl "rekor seviyede" erime görüldü ve Arjantin büyüklüğünde kayıp yaşandı.

CNN'nin haberine göre, ABD Ulusal Kar ve Buz Veri Merkezi (NSIDC), Antarktika'daki deniz buzlarında bu yıl erimenin son 45 yılın "en yüksek seviyesine" ulaştığını bildirdi.

Her yıl kıtanın yaz aylarının yaşandığı şubat ayı sonuna doğru Antarktika deniz buzunun en düşük seviyesine geldiği, kış aylarında eski durumuna döndüğü ancak bu yıl buzun beklenen seviyelere ulaşmadığı kaydedildi.

NSIDC'den alınan verilere göre buzun, 2022'deki erime rekorunu kırarak geçen yıla göre yaklaşık 1,6 milyon kilometrekare azaldığı vurgulandı.

Temmuz ortasında, Antarktika'daki deniz buzunun 1981-2010 ortalamasının 2,6 milyon kilometrekare altında kaldığı, bunun da yaklaşık Arjantin büyüklüğünde olduğu, Texas, California, New Mexico, Arizona, Nevada, Utah ve Colorado'nun tüm topraklarına yakın bir alanın eridiği kaydedildi.

Bilim insanları, iklim krizi nedeniyle Kuzey Kutbu'ndaki deniz buzunun sabit biçimde azaldığını ancak Antarktika'dakinin, son dönemde rekor yüksek seviyelerden rekor düşük seviyelere iniş ve çıkışlar kaydettiğini, 2016'dan itibaren de giderek küçülme eğilimine girdiğini vurguluyor.

Bilim insanları buzdaki erimenin kalıcı olabileceğinden kaygılı

Colorado Boulder Üniversitesinden buzul bilimci Ted Scambos, "Antarktika sistemi her zaman oldukça değişken olmuştur. Bununla birlikte, mevcut değişim seviyesi o kadar aşırı ki 45 yıl öncesine kadar giden verilere göre son iki yılda, özellikle de bu yıl, radikal bir değişimin olduğunu gösteriyor." şeklinde konuştu.

Deniz buzu kaybını tetikleyen, hava kirliliğinin artmasıyla ısınan Antarktika çevresindeki batı rüzgarları da dahil çeşitli faktörler olduğunu vurgulayan Scambos, "Antarktika Okyanusu sınırının kuzeyindeki daha sıcak okyanus suları, Dünya okyanuslarının geri kalanından bir şekilde izole olan bu suya karışıyor. Bu da erimeyi nasıl açıklayacağımıza dair fikir veriyor." dedi.

Scambos, bu kış yaşanan "benzeri görülmemiş" olayların, kıta için uzun vadeli bir değişikliğe işaret edebileceğini vurgulayarak Antarktika sisteminin, "çok uzun bir süre boyunca veya asla" iyileşemeyeceğine dair kaygısını dile getirdi.

Buzun erimesi "domino taşı" etkisiyle diğer kıtaları da etkileyebilir

Deniz buzu, halihazırda okyanusta olduğu için doğrudan deniz seviyesinin yükselmesini etkilemese de kaybı, kıyı buz tabakalarını ve buzulları, dalgalara ve ılık okyanus sularına maruz bırakarak erimeye karşı daha savunmasız hale getiriyor.

Ayrıca, deniz buzunun erimesi, bölgedeki birçok balinanın beslendiği kril denilen deniz canlılarının azalmasına sebep olmasının yanı sıra, beslenmek ve dinlenmek için deniz buzu kullanan penguenler ve foklar da dahil olmak üzere, yabani hayat üzerinde olumsuz etkiler oluşturuyor.

Deniz buzu, beyaz rengiyle gelen güneş enerjisini uzaya geri yansıtıyor, erimesi, güneş enerjisini emerek sıcaklığın artmasına neden olacak koyu okyanus sularını açığa çıkarıyor.

Genel anlamda, Antarktika deniz buzunun Dünya'nın sıcaklığının düzenlenmesine katkıda bulunduğu, yokluğunun kıtanın çok ötesinde diğer kıtalarda da "domino taşı" etkisi yapabileceği belirtiliyor.



Serinlemeye çalışan Çin'den endişe verici rekor

Fotoğraf: AFP
Fotoğraf: AFP
TT

Serinlemeye çalışan Çin'den endişe verici rekor

Fotoğraf: AFP
Fotoğraf: AFP

Çin'in büyük bölümünde rekor kıran yaz sıcaklarının yaşanmasıyla ülkenin elektrik talebi tüm zamanların en yüksek seviyesine fırladı. Bu da şebeke üzerinde baskı oluşturup enerjiyi karneyle dağıtma önleminin alınması olasılığını artırdı.

Yetkililer çarşamba günü talebin 1,5 milyar kilovatı aşarak ülkede şimdiye kadar kaydedilen en yüksek seviyeye ulaştığını söyledi. Bu artış, bazı bölgelerde hissedilen sıcaklıkların bugün 50 santigrat dereceye ulaşacağı tahmin edilirken gerçekleşti.

Güneybatıdaki Çongçing'den kıyıdaki Guangzhou'ya kadar uzanan sıcak hava dalgası son günlerde 200 milyondan fazla kişiyi etkiledi. En kötü etkilenen bölgelerden bazıları Hunan, Hubei, Jiangxi ve Guangdong. Bu eyaletler sırasıyla İtalya, Britanya, İspanya ve Meksika'ya benzer büyüklükte nüfuslara ev sahipliği yapıyor.

Çin Ulusal Enerji İdaresi bu ay içinde üçüncü kez ulusal elektrik yükünün rekor seviyeye ulaştığını açıkladı. Son rakam, geçen yılın maksimum değerine göre 55 milyon kilovatlık sıçramaya işaret ediyor.

Aşırı sıcaklıklar, ısıyı hapseden ve sıcak, kuru havaya yol açan subtropikal bir yüksek basınç sistemi tarafından yönlendirildi. Ulusal hava durumu yetkililerine göre bu hafta Çin'in kuzeybatı ve güneybatısındaki 8 hava durumu istasyonu yılın bu zamanı için şimdiye kadarki en yüksek sıcaklıkları kaydetti.

Uzmanlar, talepteki hızlı artışa rağmen şebekenin şimdilik idare ettiğini söylüyor.

Economist Intelligence Unit'ten kıdemli enerji ve iklim değişikliği uzmanı Chim Lee, "Elektrik sistemi şimdilik dayanıyor" dedi.

Ancak asıl sınav yaz ilerledikçe verilecek ve olası elektrik kesintisi riskleri hâlâ var.

Sıcak hava dalgası şimdiden ekinleri etkilemeye, fabrika faaliyetlerini aksatmaya ve sağlık sistemlerini zorlamaya başladı. Bununla birlikte, Çinli perakendeci JD.com'a göre, klima ve vantilatör satışlarının haziranda yüzde 100'den fazla artmasıyla tüketici harcamalarını da artırdı.

Singapur'daki Eurasia Group'un Çin Direktörü Dan Wang, Reuters'a, "Büyük bir ev aleti olan klima satışlarını artırdığı için tüketici duyarlılığını yükseltebilir" diye konuştu.

Wang, "İnsanlar sıcaktan kaçıp film izlemeye gittikçe hizmet sektörünün de canlanması beklenebilir" dedi.

Elektrikt tüketimindeki hızlı artış, haziranda enerji üretimindeki artışın yarısını oluşturan güçlü güneş enerjisi üretimiyle desteklendi. Hidroelektrik de 2022'nin aynı dönemine kıyasla daha düşük kalmasına rağmen 2023 seviyelerine göre yükseldi.

Sıcaklık, Çin'in "Sanfu" sezonuna, tipik olarak yılın en sıcak dönemine denk geliyor. Hava tahmincileri kavurucu sıcakların 20 Temmuz'a kadar devam etmesinin beklendiğini söyledi.

Independent Türkçe