Tıpta devrim yaratabilecek atılım: İnsan genleri elektrikle kontrol edildi

"Biz burada kayıp halkayı tamamlıyoruz"

Fotoğraf: AA
Fotoğraf: AA
TT

Tıpta devrim yaratabilecek atılım: İnsan genleri elektrikle kontrol edildi

Fotoğraf: AA
Fotoğraf: AA

Akıllı saat gibi giyilebilir cihazlar, gelecekte birkaç implant ve biraz da genetik mühendisliği dokunuşuyla sağlığımızı doğrudan iyileştirebilir.

İsviçre'deki Zürih Teknoloji Üniversitesi'nde yapılan bir araştırmada küçük elektrik darbelerinin insan genlerini kontrol edebildiği ortaya çıkarıldı.

Araştırmacıların tasarladığı deneysel teknoloji, yine laboratuvarda özel olarak tasarlanmış, insan pankreas dokularına sahip deney farelerinde insülin üretimini tetiklemek için küçük elektrik darbeleri gönderdi. Cihazın üretimi başarıyla artırdığı görüldü.

Araştırmacılar bu cihaza "elektrogenetik arayüz" adını veriyor. Gelecekte çeşitli hastalıklardan mustarip kişilerin bu cihazı hedefteki genleri harekete geçirmek için kullanabileceği ifade ediliyor.

Hakemli bilimsel dergi Nature Metabolism'de yayımlanan araştırma makalesinde, "Giyilebilir elektronik cihazların kişiselleştirilmiş tıbbi müdahalelerdeki rolü hızla artıyor" ifadelerine yer verildi:

Öte yandan giyilebilir cihazlar, doğrudan bir elektrogenetik arayüzün olmaması nedeniyle gen tabanlı tedavileri henüz doğrudan programlayamıyor. Biz burada kayıp halkayı tamamlıyoruz.

Araştırmacılara göre bu tür cihazlar, örneğin insülin üretimini doğrudan teşvik ederek şeker hastalarına yardımcı olabilir.

Söz konusu çalışmada da insan pankreas hücreleri, tip 1 diyabet hastası farelere nakledildi. Daha sonra akupunktur iğnelerinden doğrudan elektrik akımı geçirilerek uyarıldı.

Uygun dozda elektrik, kimyasal değişime yanıt vermek üzere tasarlanmış hücreleri etkinleştiren bir süreci başlattı. Bunun sonucunda toksik olmayan seviyelerde reaktif oksijen türleri ve enerjik moleküller üretti.

Araştırmacılar, bu yöntemle diyabetik farelerin kan şekeri seviyelerinin normal aralığa dönmesini sağlayabildi.

Öte yandan teknolojinin kullanılabileceği tek alan şeker hastalığı veya insülin direnci değil. Huang ve ekibi, sistemin böbrek hücrelerine veya kök hücrelere de uygulanabileceğini, çeşitli gen bazlı tedavileri pratikleştirebileceğini söylüyor.

Yine de bu teknolojinin kullanıma girmesi için önce küçük cihazlarda çalışmasını sağlamak gerekiyor. Ancak teknolojinin çok az enerji gerektirmesi bir avantaj.

Araştırmacılar göre günde bir kez elektrik sinyalleri uygulayan bir cihaz üç adet AA pille 5 yıl boyunca çalışır durumda kalabilir.

 

Independent Türkçe, Science Alert, Daily Mail



Ünlü oyuncu 77 yaşında tarih yazdı

Kathy Bates (sağda), daha önce 14 kez Emmy'ye aday gösterilmiş ve iki kez ödülü eve götürmüştü (CBS)
Kathy Bates (sağda), daha önce 14 kez Emmy'ye aday gösterilmiş ve iki kez ödülü eve götürmüştü (CBS)
TT

Ünlü oyuncu 77 yaşında tarih yazdı

Kathy Bates (sağda), daha önce 14 kez Emmy'ye aday gösterilmiş ve iki kez ödülü eve götürmüştü (CBS)
Kathy Bates (sağda), daha önce 14 kez Emmy'ye aday gösterilmiş ve iki kez ödülü eve götürmüştü (CBS)

CBS'in yeniden çevrilen Matlock dizisindeki rolüyle Kathy Bates, dün açıklanan Emmy adaylıklarıyla birlikte televizyon tarihinde bir ilke imza attı. 77 yaşındaki oyuncu, Drama Dalında En İyi Kadın Oyuncu ödülüne aday gösterilerek kategoride aday olan en yaşlı isim unvanını kazandı.

Bates böylece, 1996'da Murder, She Wrote adlı dizideki performansıyla 70 yaşındayken aday gösterilen Angela Lansbury'nin rekorunu geride bıraktı.

Matlock'ta Bates, Madeline "Matty" Matlock karakterini canlandırıyor. Matty, zeki ve dayanıklı bir avukattır. Gizemli ve trajik bir şekilde emekliye ayrıldıktan onlarca yıl sonra hukuk dünyasına geri döner. Kamuoyuna açıklanan hikayesine göre, eşinin kumar borçları nedeniyle hem dul kalmış hem de maddi açıdan çöküş yaşamıştır. Kızını bir trafik kazasında kaybettikten sonra torununu büyütmek zorunda kalır. Matty, Jacobson Moore adlı güçlü bir hukuk firmasında işe başlar. 

Bates'in bu performansı hem izleyicilerden hem de eleştirmenlerden büyük övgü topladı. Ancak Bates'in Emmy'yle ilk kez tanıştığı söylenemez. Oyuncu daha önce 2011 ve 2012'de NBC dizisi Harry's Law'la aynı kategoride aday gösterilmiş, 64 yaşındayken bu kategoride adaylık kazanan en yaşlı 5. isim olmuştu. O yapımla ödül kazanamasa da Bates'in iki Emmy'si bulunuyor: Two and a Half Men'deki konuk oyunculuğu ve American Horror Story: Coven'daki yardımcı kadın oyuncu performansı.

Televizyondaki başarılarının ötesinde Kathy Bates, 1990 yapımı Stephen King uyarlaması Ölüm Kitabı'ndaki (Misery) unutulmaz Annie Wilkes rolüyle En İyi Kadın Oyuncu Oscar'ını kazanmıştı. 

Matlock, yüksek izlenme oranları sayesinde yayına girdikten kısa süre sonra ikinci sezon onayını almayı başarmıştı.

Kızarmış Yeşil Domatesler (Fried Green Tomatoes) ve Dolores (Dolores Claiborne) gibi unutulmaz filmleriyle de tanınan Bates, yeni dizisi Matlock'tan sonra hiçbir projede yer almayarak emekliye ayrılacağını açıklamıştı.

Emmy Ödülleri, komedyen Nate Bargatze sunuculuğunda 14 Eylül Pazar günü sahiplerini bulacak.

Independent Türkçe, Variety, Entertainment Weekly