Hava kirliliğinin antibiyotik direncini tetiklediği tespit edildi

Hava kirliliği halk sağlığına en büyük tehditlerden biri olarak görülüyor (AFP)
Hava kirliliği halk sağlığına en büyük tehditlerden biri olarak görülüyor (AFP)
TT

Hava kirliliğinin antibiyotik direncini tetiklediği tespit edildi

Hava kirliliği halk sağlığına en büyük tehditlerden biri olarak görülüyor (AFP)
Hava kirliliği halk sağlığına en büyük tehditlerden biri olarak görülüyor (AFP)

100'den fazla ülkeden verilerin kullanıldığı küresel bir çalışma, hava kirliliğinin insanlarda antibiyotik direncini artırdığını ortaya koydu.

Yaklaşık 20 yıldır sürdürülen çalışmada, her ülke ve her kıtada hava kirliliğindeki artışla antibiyotik direncindeki artışın bağlantılı olduğu sonucuna ulaşıldı.

Bilimsel dergi Lancet Planetary Health'de yayımlanan çalışmaya imza atan Çinli ve Britanyalı araştırmacılar, "Analizimiz hava kirliliğindeki artışın antibiyotik direnci riskini artırdığına dair güçlü kanıtlar ortaya koydu" ifadelerini kullandı.

Antibiyotik direncinin küresel sağlığa karşı en hızlı büyüyen tehditlerden biri olarak görülüyor. Her ülkeden ve her yaştan insanı etkileyebilen antibiyotik direncinin yılda 1,3 milyon kişiyi etkilediği tahmin ediliyor.

Antibiyotik direncinin en büyük nedeninin antibiyotiklerin fazla ve yanlış kullanımı olduğu düşünülüyor. Ancak son yapılan çalışma bu sorunun hava kirliliğiyle birlikte derinleştiğini gösteriyor.

Çalışma buna neden olarak PM2.5 isimli partiküler maddenin antibiyotik direncine neden olan bakteri ve direnç genleri taşıdığını ve insanlar tarafından doğrudan solunabildiğini ortaya koydu.

Hava kirliliğinin uzun dönemli etkileri arasında kalp hastalıkları, astım, akciğer kanseri gibi kronik hastalıklar da bulunuyor. 

Hava kirliliğindeki yüzde 10'luk bir artışın antibiyotik direncinde yüzde 1,1'lik artışla bağlantılı olduğunu ortaya koyan çalışmada, sadece 2018'de hava kirliliği kaynaklı antibiyotik direnci nedeniyle 480 bin erken ölümün yaşandığı tahmininde bulunuldu.

Araştırmacılar 2050'de bu rakamın yılda 840 bin kişiye kadar ulaşmasının mümkün olduğu görüşünde.

Independent Türkçe, Guardian, CNN



Meta'dan uyarı: Yapay zekamız kendini geliştirmeye başladı

11 Nisan 2025'te Fransa'nın Bretonya bölgesindeki Kerlouan'da Meta CEO'su Mark Zuckerberg ve şirketin yapay zeka logosunun portresi (Hans Lucas/AFP)
11 Nisan 2025'te Fransa'nın Bretonya bölgesindeki Kerlouan'da Meta CEO'su Mark Zuckerberg ve şirketin yapay zeka logosunun portresi (Hans Lucas/AFP)
TT

Meta'dan uyarı: Yapay zekamız kendini geliştirmeye başladı

11 Nisan 2025'te Fransa'nın Bretonya bölgesindeki Kerlouan'da Meta CEO'su Mark Zuckerberg ve şirketin yapay zeka logosunun portresi (Hans Lucas/AFP)
11 Nisan 2025'te Fransa'nın Bretonya bölgesindeki Kerlouan'da Meta CEO'su Mark Zuckerberg ve şirketin yapay zeka logosunun portresi (Hans Lucas/AFP)

Meta CEO'su Mark Zuckerberg, şirketinin en yeni yapay zeka sistemlerinin kendi kendini geliştirme konusunda ilk emareleri gösterdiğini iddia etti.

Teknoloji şirketi kurucusu, yapay zekanın geleceği üzerine politika raporunda, süper zekanın temel ölçütlerinden biri olan insanlardan daha akıllı genel yapay zekanın ufukta göründüğünü yazdı.

Son birkaç aydır yapay zeka sistemlerimizin kendilerini geliştirdiğine dair işaretler görmeye başladık. Gelişme şimdilik yavaş ancak inkar edilemez.

Akademisyenler ve sektör liderleri tarafından sıklıkla dile getirilen süper zekayla ilgili temel korkulardan biri, kendi kendini geliştiren bir sistemin kontrolden çıkmış ve hilekar bir yapay zekaya yol açabileceği.

Zuckerberg bu endişelere değinmese de gelişmiş yapay zekanın ciddi riskler taşıdığı uyarısında bulundu.

Süper zekanın faydalarının mümkün olduğunca geniş bir şekilde dünyayla paylaşılması gerektiğine inanıyoruz. Bununla birlikte süper zeka yeni güvenlik endişeleri doğuracak. Bu riskleri azaltmakta titiz davranmamız ve neyi açık kaynaklı hale getireceğimize dikkat etmemiz gerekecek. Yine de özgür bir toplum inşa etmenin, insanları mümkün olduğunca güçlendirmeyi hedeflememizi gerektirdiğine inanıyoruz.

Firmanın süper zekaya yaklaşımının rakiplerinden farklı olduğunu, çünkü "tüm değerli işleri" otomatikleştirmek yerine bireyleri güçlendirmeye odaklandığını iddia etti.

Dünya çapında milyarlarca kişinin Facebook, Instagram ve WhatsApp gibi Meta ürünlerini kullandığını belirten milyarder, şirketinin yapay zekayı insanların günlük yaşamlarına entegre etmek için en iyi konumda olduğunu söyledi.

Başarılı olursa, insanların "üretkenlik yazılımlarına daha az, yaratmaya ve bağlantı kurmaya daha fazla zaman ayırması" sonucunun ortaya çıkacağını belirtti.

Bu not, yapay zekaya yapılan büyük yatırımın ardından beklenenden daha iyi finansal sonuçlar elde eden şirketin üç aylık kazançlarının açıklanmasının hemen öncesinde geldi.

Hisse başına 7,14 dolarlık kazanç, 47,52 milyar dolarlık gelirle Wall Street'in hisse başına 5,92 dolarlık kazanç  ve 44,8 milyar dolarlık gelir beklentisini aştı.

Meta'nın hisse fiyatı, yatırımcıların teknoloji devinin yapay zeka geliştirmedeki milyarlarca dolarlık kumarının karşılığını alacağına dair umutlu görünmesiyle çift haneli rakamlarla yükseldi.

Forrester'da araştırma direktörü olan Mike Proulx, The Independent'a, "Bazı açılardan bu süper zeka yarışı, tarihsel olarak kişisel bilgisayar, internet tarayıcısı, arama motoru ve akıllı telefon yarışlarına benziyor" dedi.

Ancak asıl fark, bu yarışın çok daha hızlı ilerlemesi çünkü Meta ve diğerlerinin yarıştığı yapay zeka, kendi kendini hızlandırabiliyor.

Independent Türkçe