Clint Eastwood'un klasiği yerden yere vuruldu: O kadar yanlış ki...

Acımasızca eleştirilen 57 yıllık western klasiği, gelmiş geçmiş en iyi filmlerden biri olarak gösteriliyordu

Filmde Clint Eastwood'a Eli Wallach ve Lee Van Cleef eşlik ediyordu (IMDb)
Filmde Clint Eastwood'a Eli Wallach ve Lee Van Cleef eşlik ediyordu (IMDb)
TT

Clint Eastwood'un klasiği yerden yere vuruldu: O kadar yanlış ki...

Filmde Clint Eastwood'a Eli Wallach ve Lee Van Cleef eşlik ediyordu (IMDb)
Filmde Clint Eastwood'a Eli Wallach ve Lee Van Cleef eşlik ediyordu (IMDb)

Clint Eastwood'un ikonik kovboy filmi İyi, Kötü ve Çirkin (The Good, The Bad and The Ugly) bir Amerikan İç Savaşı uzmanı tarafından değerlendirildi ve tarihsel doğruluğu açısından acımasızca eleştirildi. 

Eastwood ve yönetmen Sergio Leone'nin Dolar Üçlemesi'nin (Dollars Trilogy) üçüncü bölümü olarak 1966'da gösterime giren meşhur film, Amerikan İç Savaşı'nın ortasında, gizli bir hazineyi bulmak için yarışan üç silahşörü konu alıyordu. 

Insider'a konuşan İç Savaş uzmanı Garry Adelman İyi, Kötü ve Çirkin'i tarihsel doğruluk açısından değerlendirdi. 

Adelman, filmin New Mexico'daki Glorieta Geçidi Savaşı sırasında mitralyöz ve havan topları kullanmasına itiraz etti. İç Savaş Uzmanı, gerçekçilik açısından çok zayıf olduğunu ifade ettiği filme, 10 üzerinden yalnızca iki puan verdi. 

İlk olarak filmde kullanılan silahlara dikkat çeken Adelman, şöyle dedi:

Hemen göze çarpan Gatling silahı. Gatling, İç Savaş sırasında vardı ama 1862'de kullanılmamıştı. Ayrıca olayın geçtiği New Mexico'da da kullanılmamıştı. İç Savaş'ta gerçekten kullanılan mitralyözlerin sayısı iki elin parmaklarını geçmez ve kullanılanlar da ancak Petersburg'da ve ara sıra Birlik Donanması gemilerinde olurdu. Havan topları da var, bu biraz çılgınca.

İki tarafın da birbirlerine yakın dövüş şeklinde hücum etmesi fikrini ele alan uzman, şu ifadeleri kullandı: 

Glorietta Geçidi Savaşı'nda her iki tarafta da 800 asker yoktu ve 300 metrelik bir mesafeyi geçip ortada buluşmuyorlardı. Bu İç Savaş'tan çok Ortaçağ günlerine benziyor.

"Glorietta Geçidi Savaşı sırasında iki tarafın askerlerinin de köprüleri havaya uçurduğuna dair bilgim yok" diyen Garry Adelman, sözlerini şöyle sürdürdü:

Savaşlar genellikle ulaşım imkanları için yapılırdı. Nehirleri, yolları ve demiryollarını kontrol etmek o kadar önemliydi ki köprüler İç Savaş sırasında her iki ordunun da doğal hedefiydi. Bu filme 10 üzerinden iki verirdim. Gerçek şu: Bu o kadar yanlış ki herhangi bir savaşa dayandırmak zor.

Independent Türkçe



5 bin yıl önce Avrasya'da yayılan vebanın arkasından koyunlar çıktı

Avrasya bozkırında bulunan 4 bin yıllık koyun kemiklerinde veba tespit edildi (Björn Reichhardt)
Avrasya bozkırında bulunan 4 bin yıllık koyun kemiklerinde veba tespit edildi (Björn Reichhardt)
TT

5 bin yıl önce Avrasya'da yayılan vebanın arkasından koyunlar çıktı

Avrasya bozkırında bulunan 4 bin yıllık koyun kemiklerinde veba tespit edildi (Björn Reichhardt)
Avrasya bozkırında bulunan 4 bin yıllık koyun kemiklerinde veba tespit edildi (Björn Reichhardt)

Tunç Çağı'nda Avrasya'da yaşanan veba salgının yayılmasında koyunların kritik bir rol oynamış olabileceği tespit edildi. 

İnsanlara bulaşan pek çok hastalık hayvansal kökenli. Hayvanlarda bulunan patojenler bir noktada insanlara geçerek onlar arasında yayılıyor. 

Tarihteki en ölümcül zoonotik hastalıklardan biri olan veba da sıçanların üzerinde yaşayan pireler yoluyla insanlara bulaşarak milyonlarca kişinin hayatını kaybetmesine yol açtı. 

Diğer yandan 14. yüzyıldaki Kara Ölüm diye bilinen salgından sorumlu patojen, yaklaşık 5 bin yıl önce yayılmaya başlayan patojenden genetik olarak farklı. İnsanlar arasında yayılan bu Yersinia pestis türünün yaklaşık 2 bin yıl önce ortadan kaybolduğu düşünülüyor.

Ancak uzmanlar bu patojenin insanlara nasıl sıçradığını bilmiyordu. Bilim insanları hayvanlardaki hastalıkların geçmişte insanlara nasıl bulaştığını öğrenerek gelecekte yaşanabilecek bu tür olaylara karşı hazırlıklı olabilir.

Aralarında Harvard Üniversitesi'nden isimlerin de yer aldığı bir araştırma ekibi, Tunç Çağı'ndaki Yersinia pestis'in kökenini saptamak için bugünkü Rusya'da bulunan Arkaim arkeolojik kazı alanındaki hayvanlarının kemiklerini ve dişlerini inceledi.

Araştırmacılar 4 bin yıllık bir koyunda, o dönemde insanlara bulaştığı bilinen Y. pestis türünü tespit etti.

Bilim insanları koyundan alınan Y. pestis genomunu diğer eski ve modern genomlarla karşılaştırdı. Koyundan alınan örnek, aynı zamanlarda yakın bir bölgede yaşayan bir insana bulaşan patojenin genomuna çok benziyordu. 

Bulguları hakemli dergi Cell'de dün (11 Ağustos) yayımlanan makalenin ortak yazarı Dr. Christina Warinner şöyle diyor:

Bir koyuna ait olduğunu bilmeseydik, herkes bunun başka bir insan enfeksiyonu olduğunu varsayardı; neredeyse ayırt edilemezler.

Ekip, patojenin henüz bilinmeyen bir yaban hayvanından koyunlara ve oradan da insanlara sıçradığını tahmin ediyor. Öte yandan hastalığın insanlardan koyunlara bulaşmış olması da muhtemel. 

Sözkonusu patojen, diğer veba salgınlarından farklı olarak pireler aracılığıyla bulaşmasını sağlayacak genetik materyalden yoksun. Araştırmacılar bu nedenle başka bir kaynaktan yayılmış olması gerektiğini söylüyor. 

Max Planck Enstitüsü'nden makalenin bir diğer yazarı Dr. Felix Key "Elimizdeki bulgular eski koyun ve insan enfeksiyonlarının, hâlâ bilinmeyen bir kaynaktan muhtemelen münferit olaylarla yayıldığını gösteriyor" diyerek ekliyor:

Sıradaki adım, o kaynağı bulmak.

Araştırmacılar o dönemde bölgede yaşayan Sintaşta-Petrovka halkının sığır, koyun ve at yetiştiriciliğiyle ilgilendiğine de dikkat çekiyor.

Çalışmanın yazarlarından Dr. Taylor Hermes "Bu erken dönem çoban topluluklarının tahıl depoları, fareleri ve pireleri çekmezdi ve daha önce Sintaşta bireylerinde Y. pestis enfeksiyonları bulunmuştu" diyerek soruyor: 

Kayıp halka çiftlik hayvanları olabilir mi?

Bu toplulukların kullandığı hayvanların yabandaki canlılarla temasa geçmesi hastalığın yayılmasını sağlamış olabilir.

Bilim insanları bunu ve patojenin kısa sürede nasıl geniş bir alana yayıldığını anlamak için çalışmalarına devam etmeyi planlıyor.

Independent Türkçe, Popular Science, Cosmos Magazine, Cell