İnsanlar, aşırı hava koşullarına uyum sağlayabilmek için bitkilerle "konuşabilir" mi?

Işık sinyalleri doğal savunmaları teşvik ederek onları salgın hastalıklara karşı uyarabilir

İnsanlar bitkileri çeşitli tehditlere karşı uyarmak için ışık dilini kullanabilir (Pixabay)
İnsanlar bitkileri çeşitli tehditlere karşı uyarmak için ışık dilini kullanabilir (Pixabay)
TT

İnsanlar, aşırı hava koşullarına uyum sağlayabilmek için bitkilerle "konuşabilir" mi?

İnsanlar bitkileri çeşitli tehditlere karşı uyarmak için ışık dilini kullanabilir (Pixabay)
İnsanlar bitkileri çeşitli tehditlere karşı uyarmak için ışık dilini kullanabilir (Pixabay)

Nina Massey 

Yeni bir çalışma, bitkilerle 'konuşmanın' ve onları yaklaşan saldırılara veya aşırı hava koşullarına karşı uyarmanın potansiyel bir imkanını ortaya çıkardı.

Cambridge Üniversitesi'nin Sainsbury Laboratuvarı'ndaki bitki bilimcilerden oluşan bir ekip, bitkilerle iletişim kurmak için ışık tabanlı mesajlaşmayı kullanarak bu hayali gerçeğe dönüştürmek istedi.

Tütün bitkileri üzerinde yapılan ilk laboratuvar deneyleri, bitkilerin doğal savunma mekanizmasının (bağışıklık tepkisi), ışığın bir uyarıcı (haberci) olarak kullanılmasıyla tetiklenebileceğini gösterdi.

Araştırmacılar, ışığı bir haberci olarak kullanarak, bitkilerin insanlarla (veya tam tersi) iletişim kurmasını sağlayan araçlar geliştirmek için çalışıyor. 

Günlük insan yaşamında ışık, trafik sinyallerinde ve yaya geçidi ışıklarında olduğu gibi iletişim için kullanılıyor. 

Araştırma lideri Dr. Alexander Jones "Bitkileri yaklaşmakta olan bir hastalık salgınına veya haşere saldırısına karşı uyarabilirsek, bitkiler daha fazla hasarı önlemek için doğal savunma mekanizmalarını harekete geçirebilecektir. Ayrıca bitkileri, sıcak hava dalgaları veya kuraklık gibi yaklaşan aşırı hava olayları hakkında da bilgilendirebiliriz, bu da onların büyüme düzenlerini değiştirmelerine veya su tutmalarına olanak tanıyabilir. Daha verimli ve sürdürülebilir tarım uygulamalarının yanı sıra kimyasallara olan ihtiyacın azalmasına da yol açabilir" ifadelerini kullandı. 

Daha önce, Cambridge Üniversitesi'ndeki araştırmacılar, bitki hücreleri düzeyinde olup bitenleri gerçek zamanlı olarak görsel olarak iletmek amacıyla floresan ışığı kullanarak biyolojik veya kimyasal reaksiyonları ölçen bir dizi biyosensör geliştirdi.

Bu sensörler, bitkilerin çevresel streslere nasıl tepki verdiğini ortaya koyuyor; bu da bitkilerin insanlarla iletişim kurduğu anlamına geliyor.

Yeni çalışma, bitkilerdeki belirli genleri aktive etmek (örneğin savunma mekanizmalarını uyarmak) için belirli ışık koşullarını kullanarak çalışan 'Highlighter' adı verilen bir aracı tanıtıyor. Bu durum insanın bitkilerle konuşmasına benzetilebiliyor.

Cambridge Üniversitesi Sainsbury Laboratuvarı'nda çalışırken 'Highlighter' aracını tasarlayan Bo Larsen, bitkiler için özel olarak tasarlanmış ışık kontrollü bir gen ekspresyon sistemi (optogenetik sistem) tasarlayarak bilim adamlarını bitkilerle konuşma hedefine bir adım daha yaklaştırdı. 

Optogenetik, belirli bir süreci etkinleştirmek veya devre dışı bırakmak için ışığı kullanan bir teknolojiyi teşkil ediyor. 

Dr. Jones, "Işık uyarıcıları ucuz, toksik değildir ve yüksek hassasiyetle uygulanabilir" dedi. 

Araştırmaya göre, bitkilere bir 'Highlighter' cihazı yerleştirildiğinde, 'belirli bir mekanizmayı' aktive etmek ve devre dışı bırakmak amacıyla genlerin belirli bölgelerine minimal ışık sinyalleri gönderiliyor.

Dr. Jones, şunları söyledi:

Highlighter aracı, bitkilerde optogenetik araçların geliştirilmesinde ileriye doğru atılmış önemli bir adımdır ve yüksek hassasiyetli genetik kontrol, bitki biyolojisi ile ilgili çok çeşitli temel soruları incelemek için uygulanabilir. Bunun yanı sıra, farklı görsel özelliklere sahip olan bitkilerle çalışmaya yönelik giderek artan araç yelpazesi, verimin iyileştirilmesi için heyecan verici fırsatlar yaratabilir. Örneğin, gelecekte bir bağışıklık tepkisini tetiklemek için bir ışık durumunu kullanabiliriz ayrıca çiçek açma veya meyve olgunlaşması gibi bitkilerdeki belirli bir özelliği zamanlamak için başka bir ışık uyarıcısını kullanabiliriz.

*Söz konusu araştırma Plos Biyoloji dergisinde yayımlandı.

Independent Arabia - Independent Türkçe



İlk büyük yapay zeka satranç finalinde Grok ve ChatGPT kapıştı

Kaggle Yapay Zeka Fuarı Turnuvası'nın 7 Ağustos 2025'te yapılan finalinde Grok 4, OpenAI'ın o3'üne yenildi (Unsplash)
Kaggle Yapay Zeka Fuarı Turnuvası'nın 7 Ağustos 2025'te yapılan finalinde Grok 4, OpenAI'ın o3'üne yenildi (Unsplash)
TT

İlk büyük yapay zeka satranç finalinde Grok ve ChatGPT kapıştı

Kaggle Yapay Zeka Fuarı Turnuvası'nın 7 Ağustos 2025'te yapılan finalinde Grok 4, OpenAI'ın o3'üne yenildi (Unsplash)
Kaggle Yapay Zeka Fuarı Turnuvası'nın 7 Ağustos 2025'te yapılan finalinde Grok 4, OpenAI'ın o3'üne yenildi (Unsplash)

Önde gelen yapay zeka sistemleri arasında türünün ilk örneği olan satranç turnuvasında Sam Altman'ın yapay zeka modeli, Elon Musk'ın Grok'unu mağlup etti.

Perşembe günü düzenlenen Kaggle Yapay Zeka Fuarı Turnuvası'nın finalinde OpenAI'ın o3 modeli, xAI'ın Grok 4'ünü 4-0'lık kusursuz bir zaferle ezip geçti. Her iki model de Anthropic, DeepSeek, Google ve Moonshot AI'dan yapay zeka rakiplerini yenerek finale yükselmişti.

10 yıl önce Altman ve Musk'ın OpenAI'yı birlikte kurmasının ardından Musk'ın ayrılıp kendi rakip yapay zeka şirketi xAI'ı açmasından dolayı bu karşılaşma kişisel önem taşıyordu.

Daha sonra ilişkileri bozulurken artık OpenAI'ın CEO'su olan Altman, Musk'ın ChatGPT'nin yaratıcısını satın alma yönünde başarısız bir girişimde bulunmasının ardından eski arkadaşını "zorba" diye nitelendiriyor.

Grok 4'ün satranç turnuvasındaki performansı karşısında Musk, yapay zeka modelinin bu yeteneğinin bir "yan etki" olduğunu söyledi.

X'te "xAI satranca neredeyse hiç emek harcamadı" diye yazdı. 

IBM'in Deep Blue süper bilgisayarı 1997'de 6 oyunluk bir maçta dönemin dünya şampiyonu Garry Kasparov'u mağlup ettiğinden beri bilgisayarlar, satrançta en iyi insanları bile yenme becerisine sahip.

Google'ın DeepMind'ı o zamandan bu yana satranç ve Go gibi diğer oyunları insanüstü bir düzeyde oynamayı kendi kendine öğretebilen yapay zeka programları geliştiriyor.

Bu, OpenAI'ın ChatGPT'yi 2022'de piyasaya sürmesinden bu yana popülerleşen genel amaçlı büyük dil modellerini (GDM'ler) test eden ilk büyük turnuvaydı.

Take Take Take'in CEO'su ve kurucu ortağı Mats André Kristiansen, The Independent'a yaptığı açıklamada şöyle dedi:

Kasparov ve Deep Blue 90'larda büyük olaydı… Bu turnuvada önemli olan, bu ürünlerin nasıl düşündüğü ve mantık yürüttüğü hakkında daha fazla şey öğrenmek.

Dünyanın bir numaralı satranç oyuncusu Magnus Carlsen temmuzda düzenlenen çevrimiçi satranç maçında ChatGPT'yi tek bir taş bile kaybetmeden yenmişti.

Grok ve o3 arasındaki finali yorumlayan Carlsen, Grok'un 800, OpenAI'ın modelininse 1200 civarında bir derecesi olduğunu tahmin etti. Kıyaslamak gerekirse, Carlsen'ın en yüksek derecesi 2882. X'te bir kullanıcı tarafından doğrudan sorulduğunda, Grok derecesinin 1600-1800 civarında olduğunu tahmin etti.

Independent Türkçe