Koronavirüs salgını sırasında ABD’li gençler arasında diyabet vakaları arttı mı?

Koronavirüs salgını sırasında ABD’li gençler arasında diyabet vakaları arttı mı?
TT

Koronavirüs salgını sırasında ABD’li gençler arasında diyabet vakaları arttı mı?

Koronavirüs salgını sırasında ABD’li gençler arasında diyabet vakaları arttı mı?

ABD’li araştırmacılar, yeni tip koronavirüsün (Kovid-19) çocuklar, ergenler ve yetişkinler üzerindeki etkilerine ilişkin araştırmada, çocuklar ve genç yetişkinlerde diyabet vakalarındaki artışı gözlemledi.

Şarku’l Avsat’ın JAMA Network Open dergisinden aktardığı habere göre, sağlık kurumları ayrıca, çocuklar ve yetişkinler arasındaki ‘Uzun Süreli Kovid’ vakalarının yüzdesine ilişkin son istatistiklerini açıkladı.

Koronavirüs ve diyabet

İlk çalışmada araştırmacılar, koronavirüs salgını sırasında, ABD’li gençler arasında Tip 1 ve Tip 2 diyabet vakalarında önemli bir artış olduğunu kaydetti.

Güney Kaliforniya merkezli Kaiser Permanente’den araştırmacı Matthew T. Mefford ve meslektaşları, Ocak 2016’dan Aralık 2021’e kadar olan verileri analiz ederek, ABD’deki çocuk ve gençler (0-19 yaş) arasındaki diyabet oranlarını inceledi.

Yüksek vaka oranları

Araştırmacılar, çalışma süresi içinde bin 200 Tip 1 diyabet vakası, bin 100 Tip 2 diyabet vakası ve 63 diğer diyabet türünden vakayı tespit etti.

Tip 1 diyabet görülme sıklığı, 2016-2019 ile 2020-2021 döneminde 100.000 kişi-yıl (PY) başına 18,5’ten 22,4’e yükseldi.

Daha spesifik olarak, insidans oranları (IRR’ler) 10 ila 19 yaşları arasındakiler, erkekler ve Hispanik kökenliler için daha yüksekti.

scdf

Benzer şekilde Tip 2 diyabet görülme sıklığı da önemli bir artış göstererek, aynı zaman diliminde 100.000 PY başına 14,8’den 24,7’ye yükseldi.

IRR’ler, hem erkek, hem de kadınlar olmak üzere 10 ila 19 yaşları arasındaki kişiler ile Siyahi, Hispanik ve diğer/bilinmeyen ırk ve etnik kökene sahip bireyler arasında daha yüksekti.

Çalışmaları Merck de dahil olmak üzere çeşitli şirketler tarafından finanse edilen araştırmacılar, diyabet vakalarındaki bu artışa katkıda bulunan potansiyel altta yatan faktörleri anlamak için daha fazla araştırmaya ihtiyaç duyulduğunu vurguladı.

Ayrıca, salgın öncesi ve sırasında diyabet geliştirme riski yüksek olan bireyler arasındaki fizyolojik ve davranışsal risk faktörlerinin araştırılmasını önerdiler.

‘Uzun Süreli Kovid’ istatistikleri

İkinci çalışmada ise, ABD Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezi (CDC), 2022 yılında Maryland’deki Ulusal Sağlık İstatistikleri Merkezi’nden ‘Uzun Süreli Kovid’ enfeksiyonlarına ilişkin sağlık istatistiklerini bildirdi.

0 ila 17 yaş arası çocukların yüzdesine göre yapılan incelemede, çocukların yüzde 1,3’ünün, yetişkinlerin ise yüzde 6,9’unun ‘Uzun Süreli Kovid’e maruz kaldığı ortaya çıktı.

Kızlar hastalığa daha duyarlı

Çalışma bulgularına göre, kızların (yüzde 1,6) Uzun Süreli Kovid geçirme olasılığı erkeklere (yüzde 0,9) göre daha yüksekti.

12-17 yaş arası çocukların, 0-5 yaş ve 6-11 yaş arası çocuklara göre ‘Uzun Süreli Kovid’ geçirme olasılığının daha yüksek olduğu görüldü.

Ayrıca, Hispanik çocukların (yüzde 1,9) Uzun Süreli Kovid’e maruz kalma olasılığı, Asyalı (yüzde 0,2) ve Siyahi çocuklara (yüzde 0,6) göre daha yüksekti.



Gökbilimciler Satürn'e çarpan nesneyi tanımlamak için yardım istiyor

Fotoğraf: NASA
Fotoğraf: NASA
TT

Gökbilimciler Satürn'e çarpan nesneyi tanımlamak için yardım istiyor

Fotoğraf: NASA
Fotoğraf: NASA

Gökbilimciler cumartesi günü Satürn'e çarpmış olabilecek gizemli bir cismin tanımlanması için yardım çağrısı yaparken bu, bir uzay cisminin gaz devine çarptığının kaydedildiği ilk örnek olabilir.

Araştırmalara göre Satürn'e ortalama her 3 bin 125 yılda bir büyük (çapı 1 kilometreden fazla) cisimler çarpıyor.

Veriler her yıl 7-8 küçük uzay taşının gezegene çarptığını gösterse de gökbilimciler bugüne kadar hiçbirini tespit edemedi.

Kozmik çarpışmalar, kayalık gezegenlerde kraterler bıraksa da Jüpiter ve Satürn gibi gaz devlerinde bu tür izlere rastlanmaz.

Ancak NASA çalışanı ve amatör gökbilimci Mario Rana'nın çektiği yeni bir görüntü, ilk kez Satürn'e bir uzay cisminin çarptığı gösteriyor gibi duruyor.

Gaz devlerinin dış katmanları hidrojen ve helyumdan oluştuğu için asteroit ya da kuyrukluyıldız çarpmaları hızla kaybolabiliyor.

Rana, Jüpiter ve Satürn'ün görüntülerini bilgisayar yazılımıyla analiz eden DeTeCt projesinde çalışıyor. Gökbilimcinin geçen cumartesi günü çektiği Satürn videolarında, görüntülerin sol tarafındaki soluk bir parıltı bir çarpma olayı gibi duruyor.

Profesyonel ve amatör gökbilimcilerden oluşan bir konsorsiyum olan Gezegensel Sanal Gözlemevi ve Laboratuvarı (Planetary Virtual Observatory and Laboratory/PVOL), alanın uzmanlarını Satürn'e olası çarpma olayını doğrulamaya ya da çürütmeye çağırıyor.

PVOL yaptığı açıklamada "Marc Delcroix, Mario Rana tarafından elde edilen bir video gözlemindeki birkaç karede yakalanan, Satürn'deki potansiyel bir çarpışmayı bildiriyor. Potansiyel çarpma çok zayıf ve doğrulanmamış" ifadelerini kullanıyor.

Çok kısa süreli çarpma parlaması Satürn'de 5 Temmuz 2025'te, evrensel saate göre 09.00'la 09.15 arasında meydana geldi. Satürn'ün o zaman diliminde çekilmiş diğer videolarını elde etmek çok önemli.

frgtyh
Satürn'e çarpması muhtemel asteroid veya kuyrukluyıldızı gösteren görüntüler (Mario Rana/PVOL)

PVOL bu zaman diliminde gözlem yapmış olabilecek gökbilimcileri de Delcroix'yla e-posta yoluyla ([email protected]) iletişime geçmeye ve ellerindeki verileri paylaşmaya çağırıyor.

Leicester Üniversitesi'nde gezegen bilimi alanında öğretim üyesi olan Leigh N. Fletcher da amatör uzay gözlemcilerine, çarpışmayla ilgili ellerinde olabilecek videoları paylaşmaları çağrısında bulunuyor.

Dr. Fletcher, BlueSky'da şöyle yazıyor:

Marc Delcroix ve ekibinin hafta sonu yaptığı çağrıyı yineliyorum: Ekip, Satürn'e 5 Temmuz'da evrensel saate göre 09.00'dan 09.15'e kadarki olası bir çarpışmayı doğrulamak/çürütmek istiyor. Amatör gözlemcilerin o saatte çektiği videolar, işin anahtarı olabilir.

Independent Türkçe