Avrupa'daki en büyük dinozor iskeletlerinden biri İspanya'da bulundu

Avrupa'daki en büyük dinozor iskeletlerinden biri, İspanya'nın doğusundaki Valensiya bölgesinin Els Ports de Morella ilçesinde bulundu

(Arşiv-AA)
(Arşiv-AA)
TT

Avrupa'daki en büyük dinozor iskeletlerinden biri İspanya'da bulundu

(Arşiv-AA)
(Arşiv-AA)

İspanyol paleontolog Jose Miguel Gasulla, İspanyol basınına yaptığı açıklamada, Els Ports de Morella'da ortaya çıkarılan dinozor iskeletinin dev kemiklerinin 100 milyon yıldan fazla süredir, bölgeye has olan bataklıkların, büyük eğrelti otlarının altında çok iyi bir şekilde korunduğunu söyledi.

Günümüzden 145 milyon yıl önce başlayıp 66 milyon yıl önce sona erdiği kabul edilen Alt Kretase dönemine ait olan dinozor çeşitlerinin bu bölgede olduğunun zaten bilindiğini aktaran Gasulla, son dinozor iskeletinin Avrupa'da bulunanların en büyüklerden biri ve İber Yarımadası'nda ortaya çıkarılan yeni bir tür olduğunu ifade etti.

Sauropoda olarak adlandırılan dinozor türüne ait olan söz konusu iskeletin, 1 metreden geniş omurları, yaklaşık 2 metre yüksekliğinde bir uyluk kemiği olduğu belirtildi.

Bölgede toplamda dört dinozor iskeleti bulunduğu ve bunların üçünün yeni türe ait olduğu bilgisi paylaşıldı.

Gasulla, "Bu bölge İspanya'daki dinozor kalıntılarının incelenmesi açısından kilit bir öneme sahip. Ayrıca Avrupa'nın Alt Kretase dönemine ait en iyi kayıtlardan biri ve dinozorların çeşitliliğini genişleten bir yer. Buradan iyi haberler almaya alışığız. Uluslararası bilim toplumu için de büyük bir olay" açıklamasında bulundu.



Dünyanın en sıcak yerinde bile havadan içme suyu üreten cihaz geliştirildi

Yeni cihaz, Kuzey Amerika'nın en kurak bölgesi olan Ölüm Vadisi'nde test edildi (MIT)
Yeni cihaz, Kuzey Amerika'nın en kurak bölgesi olan Ölüm Vadisi'nde test edildi (MIT)
TT

Dünyanın en sıcak yerinde bile havadan içme suyu üreten cihaz geliştirildi

Yeni cihaz, Kuzey Amerika'nın en kurak bölgesi olan Ölüm Vadisi'nde test edildi (MIT)
Yeni cihaz, Kuzey Amerika'nın en kurak bölgesi olan Ölüm Vadisi'nde test edildi (MIT)

Massachusetts Teknoloji Enstitüsü'nden bilim insanları, çölde bile havadan içme suyu üreten bir cihaz geliştirdi. 

Daha önce yapılan çalışmalarda farklı ekipler havadan su üretmeyi sağlayan tasarımlar yaratmıştı. Ancak MIT ekibi elektriğe veya arıtmaya ihtiyaç duymadan bunu başararak bu tasarımların bazılarıyla ilgili önemli bir sorunu da çözdü.

Yeni su hasadı cihazı, pencere gibi iki cam tabaka arasına yerleştirilmiş hidrojel içeriyor. Araştırmacılar ilk başta hidrojeli kubbe şekline getirdi. Bu kubbeler su buharını emerken şişiyor ve ortaya balonlu naylona benzer bir görüntü çıkıyor. Ekip kubbelerin, yüzey alanını ve böylece cihazın tutabileceği su miktarını artırdığını söylüyor.

Cihaz geceleri atmosferdeki su buharını emiyor ve gün içinde, camı serin tutan bir kaplama sayesinde su, cam üzerinde yoğunlaşıyor. Ardından yoğunlaşan buhar içilebilir su halinde bir tüpten aşağı akıyor.

Bilim insanları hidrojel kullanan diğer su hasadı cihazlarına su emilimini artırmak için tuz eklendiğini söylüyor. Ancak bu tuz, üretilen suya sızarak suyu arıtmayı zorunlu kılabiliyor. 

MIT ekibi gliserol adı verilen bir tuz dengeleyici kullanarak sızıntıyı azaltmayı başardı. Bu sayede cihazla toplanan su, içme suyu için standart seviyeden daha az tuz içeriyor.

Bulguları hakemli dergi Nature Water'da yayımlanan çalışmayı yürüten ekip yeni cihazı, ABD'nin Kaliforniya bölgesindeki Ölüm Vadisi'nde bir hafta boyunca test etti. Ölüm Vadisi, dünyanın en sıcak ve Kuzey Amerika'nın en kurak yeri. 

Cihaz nem oranına göre günde 57 ila 161,5 mililitre su üretti. Araştırmacılar daha nemli bölgelerde daha fazla su üreteceğini düşünüyor. 

Ancak yine de bu miktarlar, bir hanenin günlük su ihtiyacını karşılamaktan çok uzak. Bilim insanları güvenli içme suyuna erişimin kısıtlı olduğu bölgelerde, bir eve birkaç tane panelin dikey olarak yerleştirilerek sorunun üstesinden gelinebileceğini umuyor.

Independent Türkçe, Live Science, New Atlas, Nature Water