Lübnan’daki orman yangınlarına müdahale nasıl başladı?

Mitri: Yanan alanlar yüzde 90 azaldı

Lübnan’daki Al-Shouf Cedar Koruma Alanı’nda yangın tampon bölgeleri kuruldu (Şarku’l Avsat)
Lübnan’daki Al-Shouf Cedar Koruma Alanı’nda yangın tampon bölgeleri kuruldu (Şarku’l Avsat)
TT

Lübnan’daki orman yangınlarına müdahale nasıl başladı?

Lübnan’daki Al-Shouf Cedar Koruma Alanı’nda yangın tampon bölgeleri kuruldu (Şarku’l Avsat)
Lübnan’daki Al-Shouf Cedar Koruma Alanı’nda yangın tampon bölgeleri kuruldu (Şarku’l Avsat)

Emel el-Müşrefiye

Ormanları ve tarihi ağaçlarıyla benzersizliği nedeniyle yüzlerce yıldır Yeşil Lübnan olarak anılan ve ulusal bayrağının ortasında büyük bir sedir ağacı bulunan Lübnan, son yıllarda yangınların artması nedeniyle büyük yeşil alanlarını kaybetti.

Yangınların nedeni yalnızca artan sıcak hava dalgaları ve kuraklık değil, aynı zamanda orman kaynaklarına yönelik entegre rasyonel yönetimin olmayışı ve yangınlar meydana geldiğinde söndürme konusundaki imkanların zayıf kalmasına dayanıyor.

Ancak, son iki yılda önleyici tedbirlerin ve kontrol programlarının uygulanması, müdahale kabiliyetlerinin ekipmanla güçlendirilmesi ve nitelikli insan ekiplerinin yetiştirilmesiyle olumlu işaretler ortaya çıkmaya başladı.

Balamand Üniversitesi Çevre Araştırmaları Enstitüsü Toprak ve Doğal Kaynaklar Programı Direktörü Dr. George Mitri, Lübnan’daki Ulusal Yangın Stratejisini Modernleştirme Grubu aracılığıyla, bu alandaki önde gelen aktivistlerden biri oldu.

Mitri, bu yılki yangınların durumu ve geleceğe dair beklentiler hakkında Şarku’l Avsat’a konuştu.

* Lübnan’daki orman yangınlarının 2023’teki durumu nedir?

-Geçmiş yılların aynı dönemine göre durum fena değil. Zira 2023 Eylül sonuna kadar yanan alanlar toplam 551 hektar civarında kaydedildi. Yangın sayısının fazla olmasına ve hava koşullarının yangınların yayılmasını kolaylaştırmasına rağmen, nispeten büyük yangınlar kaydedilmedi. Çevre Bakanlığı’nın 2022’de başlattığı, geçmiş yıllarda ve bu yılda iyi sonuçlar veren acil durum planı da dahil olmak üzere bunun birçok nedeni var. Acil müdahale ekiplerinin hızlı müdahalesi ve çalışmaları sayesinde yanan alanlar, 2019, 2020 ve 2021 yıllarındaki yangın oranlarına kıyasla, 2022 yılında yüzde 90, 2023 yazı sonu itibarıyla yüzde 87 oranında azaldı.

* Önceki yıllarla karşılaştırıldığında durum nasıl?

-Geçtiğimiz yılların aynı dönemine göre hala kabul edilebilir oranlardayız. Ancak yangın mevsimi sıcaklıklara ve yağış miktarına bağlı olarak birkaç hafta daha sürebilir. 2019 yangın sezonunda, Beyrut yakınlarındaki Müşrif bölgesinde yaklaşık 3 bin hektarlık alanı yok eden feci yangınlar yaşandı. Akkar bölgesinde, 2020 yılında çıkan yangınlarda, büyük kısmı ot yangınları olmak üzere yaklaşık 7 bin hektarlık alan yok oldu. 2021’de yangınlar yaklaşık 2 bin 700 hektar alana zarar verdi. Bunun büyük bir kısmı, birkaç saat içinde bin 500 hektarlık alanı kaybettiğimiz Qoubaiyat-Aandqet-Akroum bölgesinde, o yıl kaydedilen en büyük yangından kaynaklanıyordu. 2019 yılından bu yana iklim değişikliğinin etkisiyle sedir, köknar ve karaçam ormanlarının bulunduğu yüksek rakımlı bölgelerde yangınların görülmeye başlandığı ve bu ormanların daha fazla kuraklığa maruz kaldığı gözlemleniyor. Ormanları karla kaplayan gün sayısının azalması, ormanları yalnızca yangınlara karşı değil, aynı zamanda böceklerin ve hastalıkların yayılmasına karşı da savunmasız hale getiriyor. 

* Yangınların ana nedenleri neler?

-Yangınların çıkmasının ana nedeni, arazileri temizlemek için bölge sakinleri ve çiftçiler tarafından ateşin kullanılmasından kaynaklanıyor. Zira bu, yakınındaki ormanlar için tehlike oluşturan tarımsal atıklar, budama atıkları ve yabani otların toplanmasında en etkili bertaraf yöntemi oluyor. Bir diğer neden ise patlayıcı ve ateşli silah kullanımına dayanıyor. Zira bir ateşli silah, birçok kasabaya yayılan rastgele atık çöplüklerinin yakılmasının yanı sıra, ulaşılması zor alanlarda yangına neden olabiliyor. Orman yangınları, söz konusu alanları başka amaçlarla kullanma amacıyla, kasıtlı olarak da çıkarılabiliyor. Dolaylı nedenler arasında tarım arazilerinin orman arazileriyle örtüşmesi ve rastgele kentsel genişleme yer alıyor. Yangın riskini büyük ölçüde azaltan ve ormanın sağlığını ve orman ekosistemlerinin sağladığı ürün ve hizmetleri koruyan budama, temizleme gibi yönetim ve bakım gerektiren orman örtüsü yönetimi neredeyse hiç yok. İklim değişikliği ve aşırı hava koşullarındaki artış nedeniyle durum daha da kötüleşiyor. Bu da yangının çıkmasını ve yayılmasını kolaylaştıran unsurların daha ulaşılabilir hale gelmesine neden oluyor.

* Hangi müdahale önlemleri kullanılabilir?

-Ulusal olarak, Çevre Bakanlığı, yangın riskini yönetmek için bir acil durum planı geliştirdi ve bunu sahada uygulamaya başladı. Ayrıca Ulusal Yangın Tehlikesi Haritası da güncellendi. Yangınlara karşı en savunmasız 15 sıcak nokta tespit edildi. Şu anda, yangınlar yayılmadan önce çok hızlı bir şekilde rapor vermek ve müdahale etmek için bu alanlarda acil müdahale ekiplerinin kurulması için çalışılıyor. Ulusal Orman Yangını Yönetim Stratejisi, yakın zamanda güncellenip onaylandı. Konuyla ilgili her resmi daire ve bakanlığın görev ve sorumluluklarını açıklığa kavuşturdu. Acil müdahale birimlerinin yangınlarla başa çıkma becerisine sahip olmaları için donatılması ve eğitilmesine yönelik uluslararası destek de geldi. Yerel düzeyde, yerel topluluklar, belediyeler ve derneklerle birlikte çalışılarak yangın tehlikesi konusunda daha fazla farkındalık sağlandı. Gönüllü ekipler oluşturularak WhatsApp grupları aracılığıyla birbirleriyle iletişim sağladı. Ancak artan yangın tehlikesiyle başa çıkma kapasitemiz, ekipman, personel ve uzmanlık açısından hâlâ çok sınırlı kalıyor. Aşırı iklim koşulları nedeniyle, beklenen büyük yangınlarla birlikte, Lübnan’ın bu alanda hâlâ yapacak çok işi bulunuyor. Acil durum planlarının ötesine geçerek, ormanların korunması ve dengeli yönetiminin yanı sıra yangınlara etkili müdahaleyi de içeren entegre programlar gerekiyor. Çok büyük teknik kapasiteye sahip ülkelerin bu büyüyen tehditle baş etmekte zorlandıklarını gördük. Bu yüzden elimiz kalbimizde yangın mevsiminin bitmesini bekliyoruz.



ABD'de bazı abur cuburlara "insan tüketimine uygun değil" etiketi gelebilir

Meclisten yeni geçen yasa tasarısına göre, ambalajında belirli içerikler hakkında uyarı bulunmayan bazı abur cuburlar yasaklanabilir (Unsplash)
Meclisten yeni geçen yasa tasarısına göre, ambalajında belirli içerikler hakkında uyarı bulunmayan bazı abur cuburlar yasaklanabilir (Unsplash)
TT

ABD'de bazı abur cuburlara "insan tüketimine uygun değil" etiketi gelebilir

Meclisten yeni geçen yasa tasarısına göre, ambalajında belirli içerikler hakkında uyarı bulunmayan bazı abur cuburlar yasaklanabilir (Unsplash)
Meclisten yeni geçen yasa tasarısına göre, ambalajında belirli içerikler hakkında uyarı bulunmayan bazı abur cuburlar yasaklanabilir (Unsplash)

Meclisten yeni geçen yasa tasarısına göre, ambalajında belirli içerikler hakkında uyarı bulunmayan bazı abur cuburlar yasaklanabilir (Unsplash)

Amerika'nın en sevilen abur cuburlarından bazıları, ambalajlarında belirli içeriklere ilişkin uyarı bulundurmaması halinde ABD'nin bazı bölgelerinde yasaklanabilir.

Bloomberg'ün haberine göre Teksas'taki yeni bir yasal düzenlenme, eyaletteki tüketicileri diğer ülkelerde "insan tüketimi için tavsiye edilmeyen" ancak ABD'de hâlâ izin verilen içeriklere karşı uyarabilir.

Yasa tasarısı kabul edilirse 2027'den itibaren, sentetik gıda boyalarından ağartılmış unlara kadar 40'tan fazla bileşen için ürün ambalajlarında uyarı etiketi yer alması gerekecek.

Yasa, Nacho Cheese Doritos, Little Bites Chocolate Chip Muffins, Skittles, M&Ms ve Sour Patch Kids Watermelon gibi abur cubur ve şekerlemelerin yanı sıra Froot Loops, Cinnamon Toast Crunch ve Mountain Dew gibi kahvaltılık gevrekler ve gazlı içecekleri de etkileyecek.

Vali Greg Abbott tasarıyı imzalarsa eyalet genelinde satılan abur cuburlar bu düzenlemeden etkilenecek. Bu durum, ülke çapında bir değişime de kapı aralayabilir. Bloomberg, eyalet düzenlemelerine uymak zorunda bırakılan şirketlerin, üretimi kolaylaştırmak için genellikle değişiklikleri ülke genelinde uygulamayı tercih ettiğini bildirdi.

Abbott'un tasarıyı imzalamak için 20 günden az süresi var ve bunu yapıp yapmayacağı belli değil.

Basın sekreteri Andrew Mahaleris, tasarı valiye gönderilmeden önce Bloomberg'e şöyle demişti:

Abbott, Teksaslıların kendileri ve aileleri için sağlıklı gıdalara erişebilmesini sağlamak amacıyla yasama organıyla çalışmayı sürdürecek ve masasına gönderilen tüm yasaları dikkatle inceleyecek.

Tasarı yasalaşırsa, eyalet tarafından zorunlu kılınan etiketlere bazı durumlarda gerek kalmayacak: ABD Gıda ve İlaç Dairesi veya Tarım Bakanlığı bir bileşeni güvenli bulursa, kullanımını kısıtlar veya 1 Eylül'den sonra yasaklarsa buna ihtiyaç kalmayacak.

Gıda ve içecek üreticileri ve perakende devi Walmart da dahil sektör grupları ve şirketler, Teksas parlamenterlerine yasa tasarısına "şiddetle karşı çıktıklarını" belirten bir mektup göndermişti.

Sosyal medyada dolaşan mektupta şu ifadelere yer verilmişti: 

Yazıldığı haliyle bu tasarıdaki gıda etiketleme hükmü inanılmaz derecede geniş bir alanı kapsıyor ve Teksas düzenleyicileri veya ABD Gıda ve İlaç İdaresi tarafından belirlenen standartlara değil, yabancı hükümetlerin bu tür ürünleri yasakladığı iddiasına dayanarak günlük market ürünlerinde uyarı etiketleri konmasının önünü açıyor.

Mektupta bu potansiyel değişikliğin "işletmelerin halihazırda fiyatları düşük tutmak, stoklarını korumak ve işten çıkarmaları önlemek için mücadele ettiği bir dönemde yerel ve bölgesel ekonomileri istikrarsızlaştırabileceği" uyarısında bulunulmuştu.

Tasarının yasalaşması sadece Teksas parlamenterleri için değil, gıdalardaki sentetik boyalar gibi belirli kimyasalları açıkça eleştiren Sağlık ve Sosyal Hizmetler Bakanı Robert F. Kennedy Jr. için de bir zafer olacak. Bloomberg'ün haberine göre Teksas tasarısının savunucuları, Kennedy'nin yasayı desteklediğini iddia ediyor.

Yayın kuruluşuna göre Teksas Temsilciler Meclisi Üyesi Lacey Hull, yasa tasarısı meclisten geçtiğinde Sağlık ve Sosyal Hizmetler Bakanı'ndan telefon aldığını iddia etmişti.

Independent Türkçe